Theo Bộ Công Thương, trong nhiều năm qua, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới chưa được quản lý, chưa được lưu hành nhưng đã được bán trên thị trường và trên mạng internet. Do chưa có biện pháp quản lý và chế tài xử lý chưa đủ mạnh nên các hoạt động kinh doanh, quảng cáo tự phát tràn lan các sản phẩm nêu trên vi phạm các quy định của pháp luật, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe người dân và các hệ lụy khác đối với xã hội, bên cạnh việc Nhà nước không thu được các nguồn thu thuế cho ngân sách.

Trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tổng cục Quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng. 

Năm 2023, đối với thuốc lá nhập lậu, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 1.743 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 1.500 vụ, thu nộp ngân sách 7,154 tỷ đồng. Đối với thuốc lá thế hệ mới, lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra 303 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 296 vụ, thu nộp ngân sách 3,959 tỷ đồng. 

Thống kê chưa đầy đủ trong quý I/2024, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra 451 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 379 vụ, thu nộp ngân sách 1,873 tỷ đồng. Đối với thuốc lá thế hệ mới, kiểm tra 74 vụ, phát hiện vi phạm xử lý 71 vụ, thu nộp ngân sách 1,251 tỷ đồng. 

Bộ Công Thương cho biết, trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng, chống tác hại của thuốc lá hiện hay, chưa có quy định về sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Do đó, chưa có bất kỳ một quy định pháp luật nào điều chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu... đối với hai loại hình thuốc lá nói trên. Bên cạnh đó, việc cấm kinh doanh các sản phẩm này cũng chưa đủ cơ sở pháp lý để thực hiện mà phải sửa các Luật liên quan như Luật Đầu tư và Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. 

Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương kiến nghị hoàn thiện chính sách quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đồng thời, kiến nghị giao Bộ Y tế nghiên cứu và đề xuất chính sách quản lý phù hợp trên cơ sở đánh giá tác động của loại hình sản phẩm mới này với sức khỏe người tiêu dùng.

Trao đổi về vấn đề này, ông Ngô Khải Hoàn- Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương chỉ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm việc sản xuất, nhập khẩu và lưu thông thuốc lá làm nóng như sản phẩm thuốc lá trong thời gian 02 năm theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và giao Bộ Công Thương xây dựng xây dựng Cơ chế thí điểm quản lý thuốc lá làm nóng trên cơ sở các ý kiến đã được thống nhất giữa các Bộ, ngành.

Đối với thuốc lá điện tử, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Y tế thành lập Tổ công tác nghiên cứu, đề xuất chính sách quản lý thí điểm đối với thuốc lá điện tử trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Trong thời gian chưa ban hành chính sách, Bộ Công Thương kiến nghị chưa cho phép lưu hành sản phẩm thuốc lá điện tử tại Việt Nam.