Kiến tạo hành lang pháp lý cho thị trường bảo hiểm

Thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021–2025, Bộ Tài chính xác định cải cách thể chế là một trong những trụ cột ưu tiên hàng đầu.

Theo đó, công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật đã chuyển biến mạnh mẽ cả về tư duy và phương pháp tiếp cận, từ mô hình quản lý hành chính thụ động sang phương thức chủ động kiến tạo, linh hoạt và phân quyền rõ ràng.

Từ năm 2021 đến tháng 6/2025, Bộ Tài chính đã chủ trì xây dựng và tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành 663 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có nhiều đạo luật và chính sách quan trọng liên quan trực tiếp đến quản lý, giám sát lĩnh vực bảo hiểm như Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), các nghị định hướng dẫn thi hành và thông tư hướng dẫn nghiệp vụ.

Cụ thể, riêng trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, đã có 17 văn bản quy phạm pháp luật được ban hành trong giai đoạn này, bao gồm một luật, 07 nghị định, 02 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 07 thông tư.

Các văn bản pháp lý được ban hành không chỉ bám sát yêu cầu thực tiễn, mà còn tiệm cận các chuẩn mực quốc tế, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch, giúp thị trường bảo hiểm vận hành hiệu quả hơn.

Việc ban hành Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 (có hiệu lực từ 1/1/2023) là dấu mốc quan trọng trong tiến trình cải cách. Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh, quản trị rủi ro và quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Đồng thời, việc chuyển đổi phương thức quản lý từ tiền kiểm sang hậu kiểm giúp giảm gánh nặng thủ tục hành chính, tăng tính chủ động cho doanh nghiệp mà vẫn đảm bảo kỷ cương thị trường.

Cải cách hành chính gắn với giám sát minh bạch, hỗ trợ phát triển thị trường bảo hiểm

Một điểm nổi bật trong công tác cải cách là việc Bộ Tài chính từng bước thay đổi tư duy quản lý trong lĩnh vực bảo hiểm, chuyển từ cách tiếp cận “quản lý theo rủi ro” sang “quản lý theo hiệu quả” và “quản lý dựa trên dữ liệu”. Cách làm này vừa tăng cường năng lực giám sát của cơ quan nhà nước, vừa giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp bảo hiểm.

Các quy định mới cũng tạo điều kiện để ứng dụng công nghệ trong hoạt động quản lý, giám sát và phân tích dữ liệu bảo hiểm, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thị trường tài chính.

Thông qua các thông tư hướng dẫn cụ thể, Bộ Tài chính đã thúc đẩy việc chuẩn hóa báo cáo tài chính, công khai thông tin định kỳ, siết chặt quy định về trích lập dự phòng nghiệp vụ, quản trị rủi ro và kiểm toán nội bộ.

Bên cạnh đó, quá trình xây dựng văn bản pháp luật ngày càng được thực hiện công khai, có sự tham vấn rộng rãi từ các hiệp hội, doanh nghiệp và chuyên gia độc lập, đảm bảo tính khả thi và đồng thuận cao khi áp dụng vào thực tiễn. Đây cũng là bước tiến quan trọng trong xây dựng Chính phủ kiến tạo, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm phục vụ.

Bộ Tài chính đánh giá, việc hoàn thiện thể chế và đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm đã góp phần tích cực vào việc thúc đẩy tăng trưởng thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, và từng bước khẳng định vai trò của bảo hiểm như một trụ cột an sinh tài chính quan trọng của nền kinh tế.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định pháp luật theo hướng linh hoạt, minh bạch, phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời nâng cao hiệu quả giám sát thị trường, bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh ngày càng cao.