Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, chỉ số giá tiêu dùng bất ngờ tăng lên là 2,2 %, tức là gần bằng mức tăng của 8 tháng trước đó cộng lại (2,86%), nhiều người dân băn khoăn là sự tăng giá giật cục này sau hai tháng giảm trước đó, thì nguyên nhân do đâu, xin Bộ trưởng có thể lý giải cho người dân?

Bộ trưởng Vương Đình Huệ: Tác động về sự tăng đột ngột của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 9 (2,2%) gần bằng CPI của cả 8 tháng trước cộng lại (2,86%) chủ yếu là do 4 nhóm mặt hàng tăng giá chính (chiếm tới 2,1):

Nhóm thứ nhất, đối với nhóm thuốc và dịch vụ khám chữa bệnh thì trong tháng 9, 43 tỉnh, thành phố thì đã điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh theo thông tư liên tịch của Bộ Tài chính và Bộ Y tế. Từ tháng 2 năm 2012 và làm cho nhóm này tăng 17,02% và nó tác động đến chỉ số CPI 0,95%.

Nhóm thứ hai, là liên quan đến giáo dục và đào tạo thì tháng 9 cũng là thời điểm khai giảng năm học mới, và 43 tỉnh thành cũng điều chỉnh mức học phí của các trường, các cấp học, đặc biệt là khối phổ thông trung học làm cho chỉ số giá tăng là 10,84% và tác động đến CPI là 0,65%.

Nhóm thứ ba, là trong cuối tháng 8, đầu tháng 9, chúng ta cũng tăng 3 lần giá xăng dầu, do đó làm cho chỉ số của nhóm giao thông tăng 3,3%, tác động đến chỉ số CPI là 0,34%.

Nhóm thứ tư, là nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng, trong tháng 9, cũng đã tăng là 2,18% và làm cho chỉ số CPI tăng là 2,1%.

Như vậy, tính 4 nhóm nêu trên thì chỉ số CPI đã tăng đến 2,1% tức là bằng 95% tổng số tăng giá của tháng 9. Như vậy, trong 4 nhóm trên thì riêng nhóm xăng dầu là chịu tác động của giá thế giới và đối với xăng dầu thì chúng ta phải thực hiện điều quan trọng số một là phải đảm bảo mức dự trữ - lưu thông và cung ứng đầy đủ cho sản xuất kinh doanh, cho tiêu dùng một cách kịp thời. Ngoài ra, chúng ta phải kiên trì nguyên tắc là điều hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước và bám sát với giá của quốc tế. Tuy nhiên, trên thực tế nhóm này chỉ tác động trong tháng 9 chỉ ở mức là 0,34% CPI, còn thực tế CPI chịu sự tác động chủ yếu đối với nhóm y tế và giáo dục.

Phóng viên: Với việc tăng giá của 4 mặt hàng như vậy đã đẩy CPI của tháng 9 tăng lên mức đột biến thì xin Bộ  trưởng có thể cho biết chúng ta có thể rút ra bài học kinh nghiệm gì từ công tác điều hành các mặt hàng thiết yếu và các dịch vụ công trong những tháng cuối năm 2012?

Thứ nhất, công tác dự đoán và dự báo, trước đó chúng ta không có lường được là hai tháng 7 và 8, chỉ số là âm (-), nhưng đến tháng 9 lại tăng cao như thế. Nếu chúng ta phân tích dự báo tốt thì có thể công tác điều hành thì giá cả làm cho tổng mức của từng tháng thì có sự đều đặn hơn.

Thứ hai, đó là sự phối hợp giữa các Bộ, các ngành cũng như giữa Trung ương với địa phương. lấy ví dụ về nhóm giá dịch vụ y tế, Thông tư liên tịch về tăng giá dịch vụ y tế có từ tháng 2/2012 nhưng thẩm quyền quyết định giá, lộ trình điều chỉnh giá lại thuộc HĐND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong trường hợp này, nếu có sự điều phối của Bộ Y tế, có sự tham gia của Bộ Tài chính và các địa phương để điều chỉnh mức tăng linh hoạt, có thể không tăng vào tháng 9, vốn là tháng các mặt hàng giáo dục (như việc học phí, nhu cầu mua sắm đồ dụng học tập,…) cũng tăng cao, mà có thể tăng sớm vào tháng 7, tháng 8, thì mức tăng CPI giữa các tháng đều đặn hơn. Chính vì vậy, trong thời điểm khi giá xăng dầu thế giới đang tăng thì có thể mức học phí và giá dịch vụ khám chữa bệnh chúng ta cũng có thể điều chỉnh ở mức linh hoạt hơn. Nếu như chúng ta điều chỉnh lại mức giá và lộ trình điều chỉnh giá về lĩnh vực y tế, giáo dục sớm hơn trong tháng 7 hoặc tháng 8, nhất là đối với dịch vụ y tế thì không chỉ là tổng mức CPI có thể giảm mà chỉ số giá của từng tháng cũng có sự tăng - giảm đều đặn hơn.

Phóng viên: Thưa Bộ trưởng, ngoài vấn đề về tăng giá thi nhiều doanh nghiệp cũng rất quan tâm đến tiến độ thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong Nghị quyết số 13/CP của Chính phủ. Xin Bộ trưởng cho biết đến thời điểm này thì việc thực hiện Nghị quyết 13 của Chính phủ đã thực hiện đến đâu rồi?

Bộ trưởng Vương Đình Huệ: Tính đến hết tháng 9, Bộ Tài chính đã miễn, giảm, giãn thuế tổng cộng gần 20.000 tỷ đồng cho hàng trăm nghìn doanh nghiệp. Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan cũng đã tổ chức các tuần lễ lắng nghe doanh nghiệp để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, giảm bớt chi phí tuân thủ pháp luật về thuế, đẩy mạnh cải cách hành chính thuế,… để tạo điều kiện thông thoáng cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đến thời điểm này đã đạt được những kết quả hết sức tích cực.

Phóng viên: Nhân nói về thuế, đã có một số người dân gửi thư đến chương trình có những kiến nghị như sau “mặt hàng xăng dầu là mặt hàng thiết yếu đối với đời sống của người dân, cũng như là đầu vào của nhiều ngành sản xuất nhưng hiện giờ đang bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt vốn là một loại thuế được áp cho những mặt hàng xa xỉ, xin Bộ trưởng có thể lý giải tại sao chúng ta lại đang áp thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng dầu?

Bộ trưởng Vương Đình Huệ: Như chúng ta đã biết, xăng dầu là một loại nguyên liệu không tái tạo được có nguồn gốc từ hoá thạch, do đó phải hết sức tiết kiệm trong sản xuất cũng như trong tiêu dùng. Trên thế giới người ta đều thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với cả mặt hàng xăng và dầu. Việt Nam chúng ta mới chỉ thu thuế thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng, còn mặt hàng dầu hiện nay chúng ta chưa thu vì dầu chủ yếu dùng cho sản xuất và kinh doanh.

Việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng, chúng ta đã đưa vào thu từ năm 1996 chứ không phải là một sắc thuế mới. Đặc biệt, mức thu của chúng ta là ở mức thấp. Tôi đơn cử một số dẫn chứng về mức thu thuế tiêu thụ đặc biệt tại một số quốc gia và vùng lãnh thổ khác, ví dụ như tại Hồng Kông (Trung Quốc) thu 0,78 USD/lít, là mức thu tuyệt đối; Ấn Độ là 0,61 USD/lít; Australia cũng thu từ 0,4 đến 0,5 USD/lít; hiện nay tại Việt Nam thu ở mức 1% giá bán, mức thu này ước bằng 0,1 USD/lít xăng. Mức thu này của chúng ta tương đương với mức thu của Thái Lan, Philippines và Trung quốc. Vì vậy, có thể thấy đây là sắc thuế bình thường từ trước đến nay.

Trong chiến lược cải cách thuế, Bộ Tài chính cũng đang ra soát lại tất cả các loại thuế và phí theo nguyên tắc là chúng ta giảm dần bớt các tỷ lệ động viên để đảm bảo tăng tiêu dùng và là tăng đầu tư cho sản xuất, kinh doanh. 

Phóng viên: Xin cảm ơn Bộ trưởng!