Tăng trưởng chậm và phân hóa rõ rệt

Báo cáo cũng cảnh báo rằng tác động lan tỏa từ các nền kinh tế mới nổi ngoài việc kéo theo hạn chế tăng trưởng tại các nước đang phát triển sẽ còn đe dọa những thành quả giảm nghèo vốn rất khó khăn mới đạt được.

“Thành tích tăng trưởng giữa các nền kinh tế mới nổi sẽ ngày càng phân hóa rõ rệt. So với 6 tháng trước đây, mức độ rủi ro đã tăng lên, nhất là khả năng suy giảm tăng trưởng diễn ra một cách không trật tự tại một nền kinh tế mới nổi lớn,” Phó Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới, Kinh tế gia trưởng, ông Kaushik Basu cho biết.

Trong năm 2016, tăng trưởng dự đoán sẽ tiếp tục giảm tại Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, còn 2 nền kinh tế khác là Nga và Brazil sẽ tiếp tục suy thoái. Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục giảm tốc độ tăng trưởng xuống còn 6,7% trong năm 2016 so với mức 6,9% năm 2015. Nền kinh tế Nga sẽ giảm 0,7% năm 2016, sau khi giảm 3,8% năm 2015.

Trong năm tài chính 2016-17, Ấn Độ, nền kinh tế chủ đạo trong khu vực, dự kiến sẽ tăng tốc và đạt mức tăng trưởng 7,8%.

Triển vọng tăng trưởng các nước mới nổi và đang phát triển (%)

Nguồn: WB tháng 1/2016

Tăng trưởng trong khu vực Đông Á Thái Bình Dương được cho là sẽ giảm nhẹ xuống còn 6,3% trong năm 2016 từ mức 6,4% trong năm 2015. Không kể Trung Quốc, tốc độ tăng trưởng khu vực năm 2015 là 4,6%, tương đương mức 2014, do tăng trưởng các nước xuất khẩu nguyên vật liệu, trong đó có Indonesia và Malaysia bị chậm lại.

Tăng trưởng tại Châu Âu và Trung Á dự kiến sẽ đạt 3% năm 2016 so với mức 2,1% năm 2015 nhờ giá dầu giảm chậm hơn hoặc sẽ ổn định

Các nước đang phát triển khu vực Mỹ La-tinh và Ca-ri-bê trong năm 2016 dự kiến sẽ phục hồi nhẹ sau giai đoạn suy thoái và đạt mức tăng trưởng 0,1% do khu vực phải đối phó với tình trạng giá nguyên vật liệu giảm trong thời gian dài và các nền kinh tế lớn nhất trong khu vực đang phải đối phó với các thách thức trong nước.

Với khu vực Trung Đông và Bắc Phi, tăng trưởng dự báo sẽ tăng tốc và đạt mức 5,1% trong năm 2016 so với với 2,5% năm 2015 do các biện pháp trừng phạt đối với Cộng hòa Hồi giáo I-ran sẽ bị dừng hoặc bãi bỏ và giúp nước này giữ vai trò lớn hơn trên thị trường năng lượng toàn cầu.

Khu vực Nam Á sẽ là điểm sáng về tăng trưởng đối với các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, theo đó tốc độ tăng trưởng sẽ đạt 7,3% năm 2016, sau khi đã đạt 7,0% năm 2015. Khu vực này có ít quan hệ buôn bán với Trung Quốc hơn so với các khu vực khác và đây cũng là khu vực nhập khẩu ròng dầu lửa nên sẽ được hưởng lợi khi giá dầu toàn cầu giảm.

Khu vực tiểu Saharan châu Phi được dự đoán này sẽ tăng trưởng 4,2% năm 2016 so với mức 3,4% năm 2015 nhờ giá nguyên vật liệu ổn định.

Đồng quan điểm với những dự báo của WB, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Christine Lagarde hôm 4/2/2016 đã cảnh báo, sự yếu đi ở các nền kinh tế mới nổi sẽ không đơn thuần là về kinh tế mà còn đưa đến những rủi ro gia tăng bất bình đẳng, chủ nghĩa bảo hộ và chính sách dân túy.

Giải pháp ứng phó với các nguy cơ

Các nước đang phát triển từng là cỗ máy thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu sau thời kỳ khủng hoảng, nhưng nay đang phải đối mặt với một môi trường kinh tế khó khăn hơn. Các chuyên gia cho rằng, nếu các thị trường mới nổi không thực hiện những chính sách cẩn trọng nhằm đối phó tốt với bất ổn tài chính và bất ổn từ bên ngoài thì họ sẽ gặp khó khăn đáng kể khi phải đối phó với cơn bão thắt chặt chính sách tài khóa của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) và các hệ quả đi kèm khác.

Theo Chủ tịch Nhóm Ngân Hàng Thế Giới Jim Yong Kim, các nước đang phát triển cần tập trung tăng cường năng lực ứng phó với môi trường kinh tế kém thuận lợi và bảo vệ nhóm người bị thiệt thòi nhất. Lợi ích của các biện pháp cải cách quản trị và cải thiện môi trường kinh doanh là rất lớn và chúng có thể bù đắp tác động do tăng trưởng tại các nền kinh tế lớn bị chậm lại.

Trong khi đó Phó Chủ tịch Nhóm Ngân Hàng Thế Giới, Kinh tế gia trưởng, ông Kaushik Basu cho rằng: Cần phối hợp các chính sách tài khoá và chính sách của ngân hàng trung ương để giảm nhẹ các rủi ro này và hỗ trợ tăng trưởng”.

Để giải quyết sự yếu kém trên toàn cầu, Tổng Giám đốc IMF khuyến nghị các nền kinh tế mới nổi, nhất là những nước xuất khẩu hàng hóa, cải thiện chính sách chi tiêu và tăng nguồn thu phi hàng hóa để những điều chỉnh về ngân sách ít gây ra những tác động tiêu cực hơn.

Và để thúc đẩy tăng trưởng, bà Lagarde kêu gọi cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy hội nhập thương mại thông qua các thỏa thuận khu vực và đa phương.