Tập trung chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế 

Tại Hội thảo Lấy ý kiến về định hướng xây dựng chính sách của Luật Quản lý thuế (thay thế) do Cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức ngày 1/8, tại TP. Hồ Chí Minh, ông Mai Xuân Thành, Cục trưởng Cục Thuế nhấn mạnh, Luật Quản lý thuế năm 2019 là cơ sở pháp lý quan trọng.

Nhưng trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, sự bùng nổ của kinh tế số, xu thế số hóa giao dịch, yêu cầu chuyển đổi số quốc gia và cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế thì việc sửa đổi Luật một cách toàn diện là cấp bách và then chốt.

Do đó, Bộ Tài chính đã đề xuất xây dựng dự án Luật Quản lý thuế (thay thế) để bổ sung vào chương trình lập pháp năm 2025, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, vào tháng 10 năm nay.

Để dự thảo Luật đảm bảo tính khả thi trong thực hiện, đúng chủ trương của Đảng, với tinh thần cầu thị và minh bạch trong quá trình xây dựng Luật, Bộ Tài chính đã mời các đại biểu từ các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu quốc hội TP. Hồ Chí Minh, các Bộ, ngành, Hiệp hội doanh nghiệp, các công ty kiểm toán, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn cùng tham dự và góp ý để hoàn thiện dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế).

Hội thảo sẽ tập trung thảo luận về các định hướng xây dựng chính sách, trên cơ sở đó Ban soạn thảo sẽ đưa vào dự thảo Luật chi tiết. Từ đó, Luật Quản lý thuế mới sẽ được sửa đổi toàn diện để thay thế Luật Quản lý thuế năm 2019.

Nhiều vấn đề cần làm rõ

Tại phiên thảo luận, ông Trần Quốc Thắng, Phó Tổng giám đốc Deloitte Việt Nam cho rằng, Luật Quản lý thuế 2019 đã mang lại nhiều tác động tích cực, thúc đẩy môi trường kinh doanh, tăng tính minh bạch.

Tuy nhiên, Luật này cũng cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp với chuẩn mực thuế quốc tế (FAS, OECD), trong quản lý hoạt động kinh doanh số, thương mại điện tử, đa quốc gia.

Theo đó, ông Trần Quốc Thắng kiến nghị, nên bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp được kê khai điều chỉnh hồ sơ đã được thanh tra/kiểm tra nếu phát hiện sai sót làm giảm thuế phải nộp hoặc tăng số tiền được miễn, giảm, hoàn, và việc này được thực hiện theo quy trình kiểm tra lại.

Ngoài ra, ông Thắng cũng góp ý không tính tiền chậm nộp trong giai đoạn chờ kết quả xét duyệt miễn, giảm thuế theo hiệp định tránh đánh thuế hai lần.

Đồng thời, không kiểm tra giao dịch liên kết trong đợt kiểm tra thuế thông thường nếu có đợt kiểm tra chuyên biệt cho giao dịch liên kết để tránh trùng lặp và khoản thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) phát sinh thêm do kiểm tra thuế được bổ sung để tính toán lại thuế suất thực tế cho mục đích tính thuế tối thiểu toàn cầu.

Tại sự kiện, bà Nguyễn Vân Chi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, các định hướng chính sách lớn được trình bày tại Hội thảo đã rõ ràng và đánh giá cao việc chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy phục vụ người nộp thuế.

Về nội dung hoàn thuế, bà Nguyễn Vân Chi đề cập việc thực hiện hoàn thuế tự động thuế GTGT cần quy định cụ thể trong dự thảo Luật. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm của người nộp thuế và cán bộ thuế khi thực hiện hoàn thuế và miễn/giảm thuế tự động, đặc biệt với tờ khai điền sẵn.

Đối với quản lý hộ và cá nhân kinh doanh, bà Chi đồng tình về tầm quan trọng của nhóm đối tượng này và gợi ý áp dụng nguyên tắc 80/20 (tập trung nguồn lực vào đối tượng nộp thuế lớn đóng góp 80% số thu) thay vì phân tán vào số lượng lớn các đối tượng nộp thuế nhỏ chỉ đóng góp 20% số thu.

Liên quan đến thuế quốc tế, bà Nguyễn Vân Chi đồng tình với ý kiến về việc quản lý các tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam nhưng có thu nhập phát sinh tại Việt Nam và kiến nghị Luật cần quy định rõ trách nhiệm kê khai, thời điểm kê khai và cách xác định thu nhập/doanh thu.

Bà cũng cho rằng việc quản lý các doanh nghiệp đa quốc gia thuộc diện chịu thuế tối thiểu toàn cầu cần sự tham gia của cơ quan thuế Trung ương do liên quan đến báo cáo tài chính toàn cầu và trao đổi thông tin với nước ngoài (MAP). Bà mong muốn luật có chính sách phù hợp để quản lý các doanh nghiệp lớn ở cấp độ tương xứng.

Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc cho biết cơ bản nhất trí với các định hướng và nội dung mới của dự thảo. Bà đề nghị nên làm rõ đối tượng nộp thuế là các tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam nhưng có thu nhập phát sinh tại Việt Nam.

Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, bà Nguyễn Thị Cúc đề nghị làm rõ cơ chế kết nối số định danh cá nhân với việc đăng ký kinh doanh và quản lý thuế để thuận lợi cho người nộp thuế.

Đồng thời, bà cũng đề xuất nâng mức doanh thu miễn thuế GTGT và TNCN cho hộ kinh doanh lên 400-500 triệu đồng/năm thay vì 200 triệu đồng như hiện nay, nhằm giảm đối tượng quản lý và gánh nặng hành chính.

Bà cũng nêu vấn đề về hóa đơn chứng từ khi các hộ kinh doanh được miễn thuế không phải kê khai, dẫn đến thiếu hóa đơn cho các đơn vị mua hàng của họ và đề nghị cơ quan thuế cần có giải pháp về việc cấp hóa đơn điện tử hoặc chứng từ thay thế.

Đặc biệt, bà Cúc mong muốn tăng cường chức năng điều tra thuế cho cơ quan thuế để phát hiện dấu hiệu khả nghi, trốn tránh, tang vật liên quan đến trốn lậu thuế.

Về hoàn thuế GTGT, bà băn khoăn về quy định yêu cầu bên mua phải chứng minh bên bán đã nộp thuế, cho rằng trách nhiệm này nên thuộc về cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử của cơ quan thuế.

Tiếp thu các ý kiến đóng góp và khẩn trương hoàn thiện dự thảo Luật

Cục trưởng Mai Xuân Thành cho biết, Cục Thuế ghi nhận và khẳng định các ý kiến, kiến nghị đóng góp tại chương trình mang tính xây dựng và thực tiễn cao, thể hiện sự đồng tình và cần thiết của việc sửa đổi Luật Quản lý thuế năm 2019.

Các góp ý đã làm rõ những điểm còn vướng mắc trong thực tiễn áp dụng Luật Quản lý thuế 2019 và đưa ra những đề xuất cụ thể để dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) có tính khả thi, minh bạch và đáp ứng yêu cầu của bối cảnh kinh tế số và hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, là những đề xuất về đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch hóa dữ liệu, phân cấp thẩm quyền, và tăng cường vai trò của công nghệ thông tin...

Về các giải pháp trong thời gian tới, Cục trưởng Cục Thuế cho biết ban soạn thảo sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu toàn diện các ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo trước khi báo cáo Chính phủ và trình Quốc hội theo kế hoạch.  

Ông Mai Xuân Thành cho rằng, Luật Quản lý thuế (thay thế) sẽ là công cụ quan trọng hỗ trợ thực hiện các mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao giai đoạn 2026-2030 của Chính phủ.

Về định hướng xây dựng Luật, ông Mai Xuân Thành yêu cầu Ban soạn thảo tập trung vào việc quy định những nội dung mang tính nguyên tắc để sau này Chính phủ và Bộ Tài chính có thể hướng dẫn chi tiết bằng nghị định, thông tư.

Ông Mai Xuân Thành nhấn mạnh nội dung Luật (thay thế) cũng phải đáp ứng yêu cầu khối lượng công việc ngày càng tăng thông qua đơn giản hóa thủ tục hành chính, tự động hóa công tác quản lý thuế.

Điều này cho phép cơ quan thuế tập trung nguồn lực vào các đối tượng quan trọng (khoảng 10-15% doanh nghiệp lớn) và góp phần nâng cao hiệu quả thu thuế trong thời gian tới.