Cải cách hành chính nhìn từ chuyển đổi số
Việc đi đầu trong chuyển đổi số, xây dựng chính phủ điện tử của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng như toàn ngành Ngân hàng, không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động điều hành của NHNN mà còn góp phần cải thiện môi trường kinh doanh thông qua việc tăng khả năng tiếp cận dịch vụ, tín dụng cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy hành trình cải cách hành chính (CCHC) và chuyển đổi số quốc gia.
Tạo đà cải cách từ chuyển đổi số
Tiếp tục triển khai Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng triển khai thực hiện Nghị quyết 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Năm 2023, NHNN đã tập trung thực hiện xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng, phát triển hạ tầng số, phát triển khai thác hiệu quả dữ liệu số, phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo an toàn an ninh mạng.
NHNN đã ban hành Kế hoạch năm 2023 của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06. Trong đó, xác định nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hạ tầng công nghệ phục vụ cho việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ trên nền tảng số/qua kênh số; tiếp tục triển khai việc tích hợp, kết nối các cơ sở dữ liệu chuyên ngành của NHNN với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGvDC) phục vụ giải quyết các dịch vụ công và các hoạt động nghiệp vụ của NHNN. Đồng thời chỉ đạo các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai thực hiện nhiệm vụ đề ra trên cơ sở phù hợp với tình hình thực tiễn, chức năng, nhiệm vụ, gắn với thời gian và lộ trình cụ thể để thực hiện các nhiệm vụ tại Đề án 06 giữa Bộ Công an và NHNN.
Với việc hoàn thành kết nối, khai thác CSDLQGvDC chính thức từ tháng 12/2022 cho dịch vụ công của NHNN, đến nay đã xử lý 272 hồ sơ dịch vụ công cần khai thác thông tin từ CSDLQG&DC.
Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam (CIC) đã phối hợp với Cục cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06) làm sạch 54 triệu hồ sơ khách hàng (HSKH) trong kho dữ liệu của CIC và phương án online qua API để làm sạch các HSKH phát sinh hàng tháng. Nhiều TCTD đang phối hợp với Bộ Công an triển khai mở rộng giải pháp xác thực khách hàng qua thẻ CCCD gắn chíp và triển khai giải pháp xác thực khách hàng qua ứng dụng VNeID trong việc mở tài khoản và sử dụng các dịch vụ ngân hàng điện tử. Bên cạnh đó, NHNN sửa đổi, bổ sung, thay thế một số văn bản quy phạm pháp luật ứng dụng
CSDLQGvDC, tài khoản định danh và xác thực điện tử (VNeID), CCCD gắn chíp vào định danh, xác thực khách hàng. Đồng thời quyết liệt chỉ đạo các đơn vị tập trung tháo gỡ dứt điểm các vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai Đề án 06, bảo đảm gắn kết chặt chẽ, hiệu quả giữa cải cách TTHC với chuyển đổi số quốc gia theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
NHNN đã triển khai xử lý văn bản, hồ sơ công việc trên môi trường mạng thông qua hệ thống Edoc; 100% văn bản gửi, nhận trên Trục liên thông văn bản quốc gia được ký số và được xác thực theo quy định, công nghệ thông tin tiếp tục được ứng dụng mạnh trong hoạt động điều hành của NHNN. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thanh tra, giám sát; phòng, chống rửa tiền được đẩy mạnh.
Bên cạnh đó, hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến của NHNN phát huy tối đa hiệu quả trong việc tổ chức các cuộc họp, hội nghị, hội thảo, đào tạo, tập huấn, kể cả các cuộc họp giữa các đơn vị trong nội bộ NHNN trên địa bàn Hà Nội và các địa phương không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại, công tác phí, mà còn nâng cao hiệu quả công tác điều hành, xây dựng và triển khai chính sách.
Rút ngắn khoảng cách tiếp cận dịch vụ cho người dân
Với các TCTD, Thông tư số 06/2023/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 39/2016/TT-NHNN, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/9/2023 thực sự là một cú huých lớn thúc đẩy các TCTD chủ động ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số vào hoạt động khi chính thức bổ sung các quy định về hoạt động cho vay bằng phương tiện điện tử. Với người dân, việc có hành lang pháp lý cho vay trực tuyến sẽ giúp họ "chạm" tới các cơ hội đầu tư, sản xuất kinh doanh, được tính bằng phút bằng giây, cũng như giải quyết những nhu cầu tiêu dùng cấp bách. Chỉ cần có điện thoại hay máy tính là khách hàng có thể sử dụng các dịch vụ thanh toán, đầu tư, bảo hiểm, mua sắm đặc biệt là vốn vay ngân hàng... ở bất cứ đâu và thời điểm nào.
Đây chỉ là một trong những hiệu ứng của NHNN trong việc nghiên cứu, ban hành, trình các cấp có thẩm quyền ban một số chính sách, hành lang pháp lý tạo thuận lợi cho việc phát triển các ngân hàng số, thanh toán số. Trong năm 2023, NHNN đã nghiên cứu rà soát sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng và đã được Quốc hội thông qua; Trình Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) (đã được sửa đổi, bổ sung). Trong năm 2023, NHNN đã cấp Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cho 53 tổ chức không phải là ngân hàng, trong đó có 51 tổ chức đang hoạt động và thu hồi Giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đối với 02 tổ chức.
Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử được tổ chức vận hành và tiếp tục đẩy mạnh tích hợp, kết nối sản phẩm, dịch vụ, nền tảng với các ngành, lĩnh vực khác để cung cấp dịch vụ công qua Cổng dịch vụ công Quốc gia. Đến nay, dịch vụ thanh toán phí và lệ phí đã triển khai mở rộng tới 71 bộ ngành/địa phương; triển khai thanh toán cho 7 nhóm dịch vụ; mở rộng hình thức thanh toán bằng mã VietQR trên cổng Dịch vụ công Quốc gia với 17 ngân hàng thanh toán lệ phí, hồ sơ xét tuyển đại học. Hệ thống thanh toán bù trừ điện tử tự động cho các giao dịch thanh toán bán lẻ (ACH) tại Việt Nam đã chính thức triển khai và đến nay đã có 14 NHTM tham gia. Trong năm 2023, Hệ thống chuyển mạch bù trừ tăng trên 60% về số lượng và trên 10% về giá trị so với năm 2022.
Giao dịch TTKDTM tiếp tục ghi nhận sự bứt phá với việc tăng 50,27% về số lượng trong năm 2023, trong đó qua kênh Internet tăng 58,66%, qua kênh điện thoại di động tăng 61,96%, qua phương thức QR code tăng 99,11%. 77,41% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng.
Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, năm 2024, Kế hoạch CCHC của NHNN đặt mục tiêu tiếp tục đẩy mạnh triển khai các lĩnh vực CCHC theo Nghị quyết 76/NQ-CP của Chính phủ; cải cách, đổi mới, hiện đại hóa phương thức chỉ đạo, điều hành dựa trên ứng dụng hiệu quả công nghệ số, dữ liệu số, gắn với đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong các lĩnh vực hoạt động ngân hàng để tạo đột phá trong công tác CCHC.
Đặc biệt, việc NHNN Việt Nam thành lập Ban Chỉ đạo CCHC của NHNN, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng là Trưởng ban tháng 11/2023 hứa hẹn những bước đột phá mới trong công tác CCHC của NHNN trong giai đoạn tới.