Cụ thể, trong việc cải cách thể chế, Tổng cục Hải quan sẽ tập trung rà soát hệ thống pháp luật hải quan mới, sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật, các quy định trong lĩnh vực hải quan, nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý trong lĩnh vực hải quan. Đề xuất bổ sung nội dung sửa đổi Luật Thuế xuất nhập khẩu (XNK) vào chương trình xây dựng Luật năm 2015 và triển khai khi được chấp nhận bổ sung. Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm đảm bảo triển khai đầy đủ hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS.

Liên quan tới việc thực hiện thủ tục hành chính, Tổng cục Hải quan sẽ thống kê kịp thời thủ tục hành chính hải quan trong các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, các văn bản pháp luật đã ban hành nhưng chưa kịp thống kê để trình Bộ Tài chính công bố. Đẩy mạnh công tác kiểm tra việc thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan. Tăng cường đối thoại với các doanh nghiệp có hoạt động XNK trong năm 2015 nhằm đảm bảo việc tuân thủ chính sách pháp luật.

Trong năm 2015, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục triển khai kết nối Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN; triển khai các giải pháp giảm thời gian thông quan hàng hóa, mở rộng áp dụng mã vạch trong giám sát hải quan; cải tiến phương thức thanh toán, thu nộp thuế; hoàn thiện quy trình giám sát hoạt động hệ thống VNACCS/VCIS; rà soát nâng cấp các hệ thống công nghệ thông tin cốt lõi của ngành Hải quan; nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến trên Cổng thông tin điện tử hải quan, cung cấp thông tin và hỗ trợ người dân trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan; tiếp tục mở rộng ứng dụng dịch vụ công nhằm gia tăng tiện ích cho doanh nghiệp.

Nhiều bước chuyển mạnh mẽ trong CCTTHC hải quan trong năm 2014

Để thực hiện các mục tiêu tại Nghị quyết số 19/NQ-CP và Chỉ thị 24/CT-TTg về tăng cường quản lý, cải cách TTHC về hải quan, thực hiện đơn giản hóa thủ tục hải quan, phấn đấu đến hết năm 2015 sẽ phải giảm thời gian làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất,nhập khẩu qua cảng/cửa khẩu bằng mức bình quân chung của các nước ASEAN-6, từ đầu năm đến nay, cơ quan Hải quan thực hiện nhiều bước chuyển mạnh mẽ trong cải cách TTHC, thực hiện các giải pháp rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu. 

Thời gian qua, Hải quan đã phối hợp với Ngân hàng Thế giới, Hiệp hội Tư vấn thuế, các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu lớn… và các đơn vị có liên quan để có các giải pháp đơn giản hóa TTHC hải quan, đặc biệt là giảm thời gian thông quan. Qua đó đã sửa việc giảm thủ tục ủy nhiệm thu nộp ngân sách, giảm số chứng từ doanh nghiệp phải in khi sử dụng hải quan điện tử;...

Đã triển khai áp dụng thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại (VNACCS/VCIS). Đến nay, VNACCS/VCIS đã được triển khai tại tất cả các đơn vị hải quan trong toàn quốc, đảm bảo chất lượng, không gây xáo trộn hay làm gián đoạn quá trình làm thủ tục hải quan của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp đã nhanh chóng tiếp cận với hệ thống mới và việc thực hiện thông quan đã đi vào ổn định, việc thực hiện các chức năng quản lý nhà nước của cơ quan hải quan được bảo đảm, chặt chẽ và hiệu quả. Việc triển khai thành công Hệ thống VNACCS/VCIS đã giúp áp dụng hiệu quả phương pháp quản lý hải quan tiên tiến của Hải quan Nhật Bản phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam. Đây cũng được coi là tiền đề quan trọng để triển khai hiệu quả Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN và nâng cao trình độ quản lý hải quan của cơ quan hải quan. 

Tính đến thời điểm 30/11/2014, đã có 100 % Cục, chi cục trong phạm vi cả nước thực hiện Hệ thống VNACCS/VCIS với kết quả như sau: Tổng số doanh nghiệp tham gia xuất nhập khẩu: 48,23 nghìn doanh nghiệp; Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu: 170,61 tỷ USD; Tổng số tờ khai: 4,24 triệu tờ khai.

Bên cạnh việc triển khai Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, Tổng cục Hải quan cũng chủ trì triển khai áp dụng Cơ chế hải quan một cửa quốc gia. Việc thực hiện cơ chế một cửa quốc gia (NSW) mang lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, trong đó, lợi ích lớn nhất của NSW đó là rút ngắn thời gian để hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam giao lưu qua biên giới giảm xuống đáng kể. Từ chỗ thông quan 1 lô hàng có thể phải đi xin giấy phép của nhiều bộ ngành khác nhau rất mất thời gian và phải chuẩn bị nhiều chứng từ, NSW cho phép doanh nghiệp chỉ phải nộp 1 bộ hồ sơ duy nhất. NSW sẽ là điểm trung chuyển hồ sơ đến những nơi yêu cầu và trả hồ sơ theo đúng thời hạn cố định.Theo thống kê đến 31/12/2013, thời gian thông quan hàng hóa của Việt Nam là 21 ngày. Thực hiện tốt NSW, thời gian thông quan hàng hóa sẽ giảm được 3,5 đến 4 ngày. NSW sẽ cắt giảm từ 10 đến 20% chi phí, 30% thời gian cho việc thông quan lô hàng xuất nhập khẩu. 

Đối với cơ chế một cửa ASEAN, đã tham gia cùng với cộng đồng ASEAN hoàn thành dự án cơ chế một cửa ASEAN rút gọn, đang trong quá trình đàm phán ký Nghị định thư về Khung pháp lý một cửa ASEAN và chuẩn bị triển khai mở rộng dự án cơ chế một cửa ASEAN vào năm 2015, tiến tới hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN vào cuối tháng 12/2015.

Ngoài ra, Tổng Cục Hải quan cũng đã tích cực triển khai các giải pháp nhằm rút ngắn thời gian kiểm tra chuyên ngành, đã đề nghị 11 Bộ, ngành có liên quan phối hợp triển khai rà soát, ban hành quy trình kiểm tra chuyên ngành đảm bảo thống nhất các nội dung về: hồ sơ, thủ tục và trình tự đăng ký kiểm tra chuyên ngành; mẫu giấy đăng ký kiểm tra, giấy thông báo kết quả kiểm tra; biện pháp xử lý hàng hóa không đạt yêu cầu kiểm tra…, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu

Để giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm thời gian nộp thuế của doanh nghiệp, Tổng cục Hải quan đã phối hợp với Kho bạc Nhà nước rà soát các điểm thu của Kho bạc nhà nước, điểm thu của các ngân hàng thương mại được Kho bạc Nhà nước ủy nhiệm thực hiện thu thuế cập nhật đúng các quy định về công tác tra cứu, cập nhật thông tin vào hệ thống trao đổi thông tin (1 giờ/1 lần thông tin thu và 1 ngày/1 lần Bảng kê giấy nộp tiền).

Với việc trang bị 11 hệ thống máy soi container không thu phí, cho hầu hết các cửa khẩu hoặc địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung tại các địa bàn trọng điểm có lưu lượng hàng hóa lớn đã tạo thuận lợi lớn cho việc làm thủ tục và thông quan hàng hóa của doanh nghiệp và người dân.

Đặc biệt, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Hải quan và hiện Bộ Tài chính, Tổng Cục Hải quan đang trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định của Chính phủ và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định chi tiết thi hành luật và ban hành theo thẩm quyền các Thông tư hướng dẫn để đảm bảo thực hiện từ ngày 01/01/2015 theo đúng thời gian quy định. Như vậy khi Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn có hiệu lực thi hành sẽ đẩy mạnh cải cách thủ tục hải quan, hiện đại hoá quản lý hải quan, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế, qua việc thay đổi căn bản phương thức thực hiện thủ tục hải quan từ phương thức truyền thống, bán điện tử sang phương thức điện tử và tiếp tục đơn giản hóa TTHC về hải quan theo hướng quy định chung thống nhất về hồ sơ hải quan.