Đây là chia sẻ của ông Lê Hùng Sơn - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam với báo chí về ý nghĩa, đối tượng thụ hưởng và thủ tục chi trả gói hỗ trợ này cho NLĐ và NSDLĐ.

Phóng viên: Xin ông cho biết, ý nghĩa của gói hỗ trợ lần này theo Nghị quyết số 116/NQ-CP ngày 24/9/2021 của Chính phủ khác gì của so với những gói hỗ trợ đã được triển khai trước đây?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: Cả hai chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ này chưa được quy định tại Luật Việc làm năm 2013. Do đó, trước khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 116/NQ-CP thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15 ban hành chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 từ Quỹ BHTN.

Trước đó, Nghị quyết số 30/2021/QH15 về kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV đã có cơ chế cho phép trong tình huống cần thiết, cấp bách có thể đề xuất các chính sách chưa có trong quy định, chưa có tiền lệ, nhưng phù hợp với tình hình dịch bệnh và vì quyền lợi của nhân dân.

Tôi thấy rằng, khi các cơ quan chức năng đề xuất hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 với Chính phủ và Quốc hội, thì các chính sách đều được giải quyết rất nhanh và đặt quyền lợi của nhân dân, của NLĐ lên hàng đầu.

Gói hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ đang tham gia BHTN lần này thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nuớc tới đời sống của NLĐ đang gặp khó khăn do đại dịch COVID-19; thể hiện rõ tính nhân văn, nhân đạo của chính sách BHTN. Chính sách hỗ trợ này cũng cho thấy, việc đảm bảo nguyên tắc về chia sẻ rủi ro, nguyên tắc đóng - hưởng được kết hợp với nguyên tắc công bằng.

Với 386.000 doanh nghiệp (DN) được giảm mức đóng từ 1% xuống 0% vào Quỹ BHTN trong 12 tháng, số tiền dự kiến khoảng 8.000 tỷ đồng. Với số tiền giảm mức đóng này, DN sẽ có thêm chi phí đầu tư vào sản xuất kinh doanh góp phần tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho NLĐ. DN giống như một cây xanh, khi được chăm sóc tốt sẽ tạo ra quả ngọt để cả DN và NLĐ cùng được hưởng.

Phóng viên: Ông có thể nói rõ hơn về các đối tượng thụ hưởng của gói hỗ trợ lần này, dự kiến số lượng NLĐ và NSDLĐ được nhận hỗ trợ là bao nhiêu, thưa ông?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: Đối với NLĐ, đối tượng thụ hưởng là những NLĐ đang tham gia BHTN tại thời điểm ngày 30/9/2021 (trừ các đơn vị thuộc cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và các đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách nhà nước đảm bảo chi thường xuyên) và NLĐ đã bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ 01/01/2020 tới hết 30/9/2021 - thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Đối với NSDLĐ là các DN đang tham gia đóng BHTN cho NLĐ. Hiện nay, có khoảng gần 15 triệu người tham gia BHTN, trừ đi khoảng gần 2 triệu NLĐ thuộc các đối tượng không được nhận chính sách hỗ trợ như tôi đã nói ở trên, thì sẽ có khoảng 13 triệu NLĐ và khoảng 386.000 đơn vị SDLĐ được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ này. Trong đó, số NLĐ tạm dừng, tạm hoãn hợp đồng lao động đang bảo lưu thời gian tham gia BHTN khoảng 2,5 triệu người.

PV: Vậy, thủ tục hưởng và phương thức chi trả của gói hỗ trợ này thế nào để tạo thuận lợi cho NLĐ và DN, thưa ông?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: Với quan điểm chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ và các bộ có liên quan, BHXH Việt Nam đã dự kiến các quy trình thủ tục để triển khai gói hỗ trợ trên tinh thần “đảm bảo triển khai các bước hỗ trợ NLĐ, DN một cách đơn giản, thuận lợi, nhanh nhất và chính xác nhất”.

Đối với 386.000 đơn vị SDLĐ được giảm mức đóng từ 1% xuống 0% vào Quỹ BHTN trong thời gian 12 tháng (từ 01/10/2021 đến 30/9/2022) sẽ không phát sinh thủ tục hành chính.

Cơ quan BHXH căn cứ vào dữ liệu trên phần mềm quản lý thu BHXH, bảo hiểm y tế, BHTN hàng tháng, để in ra bảng đối chiếu thanh toán số phải thu nộp. Trên bảng thanh toán đó, chúng tôi sẽ loại trừ khoản đóng 1% vào Quỹ BHTN của DN.

Đối với gần 13 triệu NLĐ, cơ quan BHXH sẽ dựa trên nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin hiện có, để xác định người hưởng gói hỗ trợ bằng mã số định danh tham gia BHTN và xác định thời gian tham gia BHTN. Tất cả các thông tin này đã sẵn sàng trong hệ thống dữ liệu công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam.

Về phương thức chi trả của gói hỗ trợ này, đối với NLĐ đang tham gia BHTN tại DN, BHXH Việt Nam sẽ chi trả qua tài khoản cá nhân. Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, việc chi trả tiền hỗ trợ cho NLĐ qua tài khoản vừa đảm bảo kịp thời, minh bạch đến tận tay NLĐ, vừa đảm bảo tốt công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Để nhận tiền từ gói hỗ trợ này, NLĐ đang làm việc tại DN chỉ cần cung cấp cho DN số tài khoản cá nhân, còn với những thông tin liên quan đến nhân thân cá nhân, như số chứng minh nhân dân/căn cước công dân và thời gian tham gia BHTN của NLĐ cơ quan BHXH sẽ in sẵn để NLĐ đối soát.

Một số trường hợp đặc biệt khi NLĐ không thể mở được tài khoản cá nhân, cơ quan BHXH sẽ chi trả qua DN. Tuy nhiên, để đảm bảo sự kịp thời và minh bạch, BHXH Việt Nam khuyến nghị NLĐ nên nhanh chóng mở tài khoản cá nhân qua hệ thống các ngân hàng để có thể nhận được tiền nhanh nhất, chính xác nhất.

Đối với NLĐ bảo lưu thời gian tham gia BHTN từ ngày 01/01/2020 đến nay, những NLĐ đã ngừng việc, tạm hoãn hợp đồng lao động không ở DN, đã về các địa phương..., sẽ được cơ quan BHXH tỉnh/huyện sẵn sàng tiếp nhận đề nghị hưởng chính sách hỗ trợ của NLĐ, không phụ thuộc vào địa giới hành chính.

Có thể thấy, đối với một chính sách hỗ trợ mà diện người được hưởng lớn (gần 13 triệu NLĐ, 386.000 DN), nếu không có nền tảng dữ liệu công nghệ thông tin thì khó đảm bảo về tiến độ và chất lượng. Nền tảng công nghệ thông tin của BHXH Việt Nam là một công cụ hữu hiệu để đảm bảo tiến độ, chất lượng, tính công khai, minh bạch trong việc chi trả các chính sách hỗ trợ này.

Phóng viên: Thưa ông, hiện kết dư của Quỹ BHTN là hơn 90.000 tỷ đồng, vậy khi trích ra 38.000 tỷ đồng để triển khai gói hỗ trợ này liệu có ảnh hưởng tới tính an toàn và hoạt động lâu dài của Quỹ BHTN hay không?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: Trước khi quyết định mức hỗ trợ gắn với chính sách BHTN, Quốc hội và Chính phủ cũng đã xem xét rất kỹ đến khả năng cân đối Quỹ BHTN trong dài hạn.

Với đánh giá tác động và dự báo tình hình, Quỹ BHTN sẽ đảm bảo cân đối trong dài hạn và đủ để chi trả trong điều kiện như hiện nay, đặc biệt là dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước về công tác phòng, chống dịch bệnh.

Phóng viên: Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ yêu cầu triển khai thực hiện gói hỗ trợ này trong 3 tháng (từ ngày 1/10 đến 31/12/2021). Mới đây, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đặt ra quyết tâm hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ này trong 1,5 tháng. Mục tiêu này liệu có khả thi không, thưa ông?

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn: Ngay sau khi Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ được ban hành, với nền tảng công nghệ thông tin của ngành BHXH Việt Nam, Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, cũng như BHXH các địa phương sẵn sàng: Nguồn dữ liệu để xác định các đối tượng và mức hưởng; lực lượng, con người, nguồn kinh phí để phục vụ việc triển khai, chi trả các chính sách hỗ trợ. Tôi cho rằng, dự kiến tiến độ triển khai các chính sách hỗ trợ của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội là khả thi.

Về phía BHXH Việt Nam, công tác triển khai chính sách này đã sẵn sàng, có thể hoàn thành sớm hơn nếu như DN và NLĐ tích cực phối hợp với cơ quan BHXH. Hiện chỉ có một khó khăn là khoảng 2,5 triệu lao động đang bảo lưu BHTN đang tản mạn ở các địa phương.

Chính vì vậy, sự vào cuộc của các cơ quan truyền thông, cấp uỷ, các chính quyền địa phương để tuyên truyền, phổ biến cho NLĐ thuộc đối tượng thụ hưởng chủ động đến các cơ quan BHXH cấp tỉnh, huyện là rất quan trọng. Đây là yếu tố quyết định việc có hoàn thành việc triển khai gói hỗ trợ này đúng tiến độ hay không.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!