Do đó, các nhà đầu tư cần có chiến lược đầu tư hợp lý, đặc biệt cần xem xét kỹ những thông tin tác động đến thị trường.

“Kim chỉ nam” của thị trường

Trên con đường trung và dài, thị trường chứng khoán được quyết định bởi tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết và “giá cả” mà nhà đầu tư chấp nhận từng giai đoạn thông qua định giá. Hay nói cách khác, động lực đi lên dài hạn của thị trường sẽ được nhìn thông qua khả năng tạo ra lợi nhuận gia tăng của các doanh nghiệp niêm yết mà thước đo chính là EPS (lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) và một phần nhỏ từ DPS (cổ tức bằng tiền trên mỗi cổ phiếu). Trên con đường đi lên đó, thị trường chịu thêm sự biến động từ “thước đo cảm xúc” mà đại diện là định giá P/E, định giá tăng cao khi tâm lý đầu tư hưng phấn và định giá xuống thấp khi tâm lý chán nản hoặc lo ngại rủi ro.

Các báo cáo phân tích từ UBS, Fidelity, Goldman Sachs hay JPMorgan đều cho thấy trong các giai đoạn dài hạn (trên 20 năm), tăng trưởng EPS và DPS lý giải cho hơn 80% đến hơn 90% biến động và tăng trưởng của các thị trường chứng khoán Mỹ hay toàn cầu; các đợt tăng, giảm “cảm xúc” qua định giá chiếm tỷ trọng ảnh hưởng thấp hơn nhiều trong dài hạn. Tại thị trường Việt Nam, tính từ đầu 2013 đến nay (14/03/2025), VN-Index tăng tổng cộng 220,5%, trong đó sự gia tăng của lợi nhuận (thông qua EPS và cổ tức) đóng góp khoảng 200% (hay 91% nguyên nhân cho đà tăng của VN-Index), thay đổi định giá P/E chỉ chiếm khoảng 9% nguyên nhân còn lại.

Các kết quả dữ liệu từ thị trường quốc tế và trong nước cho thấy rõ ràng trong dài hạn thị trường chứng khoán sẽ đi theo khả năng tăng trưởng lợi nhuận do doanh nghiệp niêm yết tạo ra và trong các giai đoạn ngắn hạn chịu sự biến động do tâm lý thị trường, sức hấp dẫn so sánh với các lớp tài sản khác và các yếu tố khác ảnh hưởng đến định giá.

Do đó, với nhà đầu tư dài hạn, thì cần nhìn vào 2 “kim chỉ nam” cho đầu tư gồm: Thứ nhất, tăng trưởng lợi nhuận mà đại diện là EPS trong các năm tới có khả quan hay không. Thứ hai, định giá P/E hiện tại của thị trường có đủ tốt để đầu tư hay không.

Triển vọng tăng trưởng EPS

Trong dài hạn (từ năm 2012 đến nay), chỉ số VN-Index dao động quanh EPS. Ngoài ra, nhiều giai đoạn VN-Index đi dưới đường EPS cho thấy định giá của thị trường dưới mức trung bình và một số giai đoạn uptrend với tâm lý hưng phấn thì VN-Index vượt đường EPS, thể hiện định giá lên cao hơn trung bình như giai đoạn 2017-2018 hay giai đoạn từ giữa 2021 đến đầu 2022.

Hiện tại, tăng trưởng EPS năm 2025 của VN-Index được dự phóng ở mức 18% (trung bình dự phóng của các công ty chứng khoán Việt Nam và Bloomberg) và đường VN-Index vẫn nằm dưới EPS cho thấy định giá của VN-Index vẫn dưới mức trung bình lịch sử theo P/E. Với một năm mà EPS tăng trưởng mạnh và định giá dưới trung bình thì tiềm năng tăng giá của VN-Index là cao.

Ngoài ra, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao trong trung hạn đến 2030 với nhiều chính sách hỗ trợ kinh tế tư nhân sẽ giúp triển vọng kinh doanh, và tăng trưởng EPS của các doanh nghiệp trên VN-Index sẽ tiếp tục tích cực trung hạn – cơ sở quan trọng cho triển vọng trung, dài hạn tích cực của đầu tư chứng khoán tại Việt Nam.

Câu chuyện đầu tư năm 2025

Tăng trưởng EPS không chỉ lý giải triển vọng đầu tư của cấp độ thị trường mà còn giúp lý giải tốt triển vọng ở cấp độ ngành và cổ phiếu. Tính riêng năm 2025 thì các dự phóng của các công ty chứng khoán và các quỹ đầu tư lớn tại Việt Nam đều cho thấy các nhóm ngành dự kiến có tăng trưởng EPS mạnh năm nay dẫn dắt bởi nhóm bất động sản và vật liệu xây dựng, tiếp theo là tiêu dùng và bán lẻ, chứng khoán, ngân hàng – các nhóm gắn liền với các cấu phần kinh tế nội địa được kỳ vọng phục hồi tốt trong năm 2025.

Hầu hết các nhóm này đều có nền định giá tương đối thấp đầu năm nay cùng với dự phóng tăng trưởng EPS mạnh mẽ sẽ giúp các nhóm này thu hút sự chú ý của dòng tiền và mang đến cơ hội cho nhà đầu tư năm trong 2025.

Trong giai đoạn có nhiều bất định từ yếu tố quốc tế, đặc biệt là câu chuyện thuế quan của ông Trump, định giá thị trường có thể thu hẹp và ảnh hưởng nhất định đến dự phóng tăng trưởng EPS, khiến VN-Index có thể bị ảnh hưởng ngắn hạn. Tuy nhiên về dài hạn, các chính sách kinh tế nội địa sẽ ảnh hưởng lớn các doanh nghiệp niêm yết và thị trường. Nhà đầu tư vẫn cần theo dõi các yếu tố này để tận dụng biến động ngắn hạn cho vị thế đầu trung và dài hạn.