Kinh phí mua vắc xin tiêm chủng mở rộng do ngân sách địa phương bảo đảm

Bộ Tài chính cho biết, sau khi Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt 3 chương trình mục tiêu quốc gia, năm 2022, Bộ Tài chính đã rà soát các quy định pháp luật hiện hành về cơ sở bố trí nguồn kinh phí mua vắc xin tiêm chủng mở rộng khi không còn thực hiện cơ chế chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016-2020.

Theo đó, không có quy định NSTW bảo đảm kinh phí mua vắc xin trong tiêm chủng mở rộng mà phải thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước (NSNN) về phân cấp NSNN. Kinh phí mua vắc xin tiêm chủng mở rộng tại địa phương do ngân sách địa phương bảo đảm. 

Từ năm 2022, Bộ Tài chính đã có 3 công văn trao đổi với Bộ Y tế về cơ sở pháp lý bố trí kinh phí từ NSTW để mua vắc xin chương trình tiêm chủng mở rộng tại các địa phương. Bộ Tài chính đề nghị Bộ Y tế xây dựng dự toán năm 2023 đối với các nhiệm vụ, nội dung do Bộ Y tế thực hiện theo quy định và có văn bản hướng dẫn các địa phương thực hiện từ nguồn ngân sách địa phương.

Trường hợp cần thiết bố trí NSTW thực hiện mua một số thuốc, vắc xin, cho trẻ em dưới 5 tuổi (ngoài các đối tượng thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia) đề nghị Bộ Y tế trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định để có cơ sở bố trí kinh phí NSTW. 

Bộ Tài chính đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố hướng dẫn thực hiện một số nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016-2020 chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên. Đến nay, Bộ Y tế không trình cấp có thẩm quyền quyết định về việc bố trí NSTW (cụ thể là bố trí dự toán cho Bộ Y tế) để mua vắc xin tiêm chủng mở rộng.

Ngoài ra, Bộ Y tế đã có văn bản hướng dẫn các địa phương về triển khai thực hiện các nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu y tế-dân số chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên, trong đó có nội dung đề nghị địa phương bố trí nguồn ngân sách địa phương để mua vắc xin năm 2023 theo quy định. 

Do đó, Bộ Tài chính cho rằng, chưa có cơ sở để bố trí NSTW cho Bộ Y tế để mua vắc xin tiêm chủng mở rộng năm 2023. 

Chủ yếu vướng mắc trong thực hiện bố trí kinh phí, đấu thầu, đặt hàng

Về những vướng mắc của địa phương, Bộ Tài chính cho biết, theo Tờ trình số 669/TTr-BYT, đến nay, Bộ Y tế nhận được văn bản của 16 tỉnh, thành phố báo cáo một số khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện.

Các địa phương chủ yếu vướng mắc trong việc mua sắm vắc xin tiêm chủng mở rộng, thuốc lao, thuốc ARV và Vitamin A như: việc bố trí kinh phí của địa phương, việc tham khảo giá mua sắm và tổ chức thực hiện..., đồng thời đề nghị Bộ Y tế thực hiện việc đấu thầu tập trung, đặt hàng hoặc thực hiện đàm phán giá.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, các địa phương không có vướng mắc về cơ chế chính sách, chủ yếu vướng mắc trong khâu tổ chức thực hiện bố trí kinh phí, đấu thầu, đặt hàng.

Liên quan đến đề nghị các địa phương ủy quyền cho Bộ Y tế đặt hàng đơn vị sản xuất vắc xin trong nước, Bộ Tài chính cho rằng đề xuất này không phù hợp với quy định tại Nghị định số 32/2019/NĐ-CP. Bộ Tài chính đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp ý kiến của Bộ Tư pháp về nội dung ủy quyền này, đảm bảo phù hợp với quy định tại Luật Tổ chức chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Nghị định số 32/2019/NĐ-CP. 

Đối với đề xuất Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá làm cơ sở để các địa phương ký hợp đồng đặt hàng, theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 9 Nghị định số 177/2013/NĐ-CP, Bộ Tài chính có thẩm quyền ban hành giá tối đa trên cơ sở thẩm định và đề xuất của Bộ Y tế trong trường hợp Bộ Y tế đặt hàng mua sắm vắc xin từ nguồn NSTW. Bộ Tài chính không có thẩm quyền thẩm định và phê duyệt giá cụ thể để đặt hàng và không có thẩm quyền ban hành giá tối đa đối với sản phẩm, dịch vụ thực hiện đặt hàng từ nguồn ngân sách địa phương. 

Đối với đề nghị thực hiện mua sắm vắc xin nhập khẩu sử dụng trong tiêm chủng mở rộng theo hình thức đàm phán giá theo quy định tại Thông tư số 15/2020/TT-BYT ngày 10/8/2020 của Bộ Y tế, Bộ Tài chính đề nghị Văn phòng Chính phủ và Bộ Y tế tổng hợp ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư do nội dung này liên quan đến pháp luật về đấu thầu, thuộc phạm vi quản lý của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. 

Cùng với đó, về việc mua sắm thuốc ARV, thuốc lao và Vitamin A, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Y tế hướng dẫn các địa phương thực hiện theo quy định như ý kiến của Bộ Tài chính tại Công văn số 10095/BTC-HCSN ngày 04/10/2022...

Để kịp thời có vắc xin tiêm chủng mở rộng, Bộ Tài chính cũng đề nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ trình Chính phủ đưa vào nghị quyết việc NSTW tiếp tục bố trí cho Bộ Y tế để mua vắc xin tiêm chủng mở rộng toàn quốc từ nguồn dự phòng NSTW và bổ sung dự toán ngân sách năm 2023 cho Bộ Y tế để thực hiện.

Đồng thời, giao Bộ Y tế trình Chính phủ sửa Nghị định số 104/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016 quy định về hoạt động tiêm chủng, trong đó quy định NSTW (bố trí cho Bộ Y tế) bảo đảm kinh phí sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế cho trẻ em, phụ nữ có thai phải sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế bắt buộc đối với các bệnh truyền nhiễm thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng.