Giao thông công cộng sinh thái

Quyết định số 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải đã đặt ra các mục tiêu quan trọng cho Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh nâng tỷ lệ sử dụng xe buýt xanh lên 50% vào năm 2030 và đạt 100% vào năm 2035.

Đại diện Sở Giao thông vận tải Hà Nội cho biết, hiện Thành phố đang vận hành hệ thống giao thông công cộng thân thiện với môi trường đa dạng nhất Việt Nam, bao gồm xe buýt chạy bằng khí tự nhiên nén (CNG), xe buýt điện, taxi điện, hệ thống tàu điện ngầm, xe máy điện và xe đạp công cộng…

Tại Hà Nội, trong số 2.034 xe buýt, có 277 xe sử dụng nguồn năng lượng sạch (139 xe buýt CNG và 138 xe buýt điện), chiếm 13,6% toàn mạng lưới trên địa bàn Thành phố. Hiện Hà Nội có ý định thay thế 1.757 xe buýt chạy bằng nhiên liệu diesel còn lại. Ước tính tỷ lệ thay thế sẽ vào khoảng 8% mỗi năm, từ năm 2025 đến năm 2035.

Sở Giao thông Vận tải TP.HCM đã triển khai 77 xe buýt điện trên 5/128 tuyến xe buýt, bên cạnh 500 xe buýt CNG. Thành phố có kế hoạch soạn thảo chính sách phát triển xe điện và thân thiện với môi trường vào đầu năm 2024.

Đại diện Sở Giao thông vận tải Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đề nghị Trung ương nên xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi cho vay đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông công cộng và sản xuất xe buýt sử dụng năng lượng xanh, đồng thời dự thảo quy mô và giá vé cho xe buýt điện và xe buýt năng lượng xanh để tạo thuận lợi cho việc đấu thầu và mua sắm trong tương lai, cùng với việc kêu gọi cải thiện và mở rộng cơ sở hạ tầng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các trạm sạc điện.

Quy hoạch “cảng xanh”

Liên quan đến việc “xanh hóa” cảng, Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải) đã ban hành các tiêu chuẩn cơ bản về “cảng xanh” để hướng dẫn các nhà khai thác cảng và chủ đầu tư thực hiện kế hoạch chuyển đổi. Các tiêu chuẩn này liên quan đến việc sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng gió và mặt trời, LNG, hydro và amoniac. Cảng Cát Lái và Cảng Cái Mép được Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) công nhận là “Cảng xanh” năm 2018 và 2021.

Đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cho biết, trong quá trình chuyển đổi xanh, Tổng Công ty đã thay thế thiết bị xếp dỡ chạy diesel bằng thiết bị điện, giúp tiết kiệm chi phí nhiên liệu hàng năm từ 1,5-2 triệu USD. Ông Hồ Liên Nam, Phó Tổng Giám đốc Cảng Quy Nhơn cho biết, sau khi đầu tư xanh hóa trang thiết bị cảng, hiệu quả đã tăng thêm 10-20%, đồng thời chi phí vận hành đã giảm đáng kể. Một chiếc cần cẩu diesel nâng kiện hàng tiêu tốn gần 1 lít nhiên liệu có giá khoảng 20.000 đồng, khi sử dụng cần cẩu điện chỉ tiêu tốn khoảng 3.000 đồng. Hơn nữa, thiết bị điện có độ bền cao, chi phí khấu hao và bảo trì thấp hơn.

Nhiều công ty mong muốn xây dựng cảng thông minh và cảng xanh để đạt mục tiêu về môi trường và nâng cao khả năng cạnh tranh kinh doanh. Tuy nhiên, theo đại diện Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn, các cảng mới xây dựng sẽ tuân theo tiêu chí cảng xanh do Cảng vụ New South Wales ban hành, đây có thể là thách thức đối với các doanh nghiệp khi triển khai, do đó, các đơn vị cần bắt tay vào hành động và soạn thảo lộ trình.

Việt Nam hiện vẫn thiếu cơ chế, chính sách hoặc hỗ trợ tài chính cho việc chuyển đổi cảng xanh và doanh nghiệp chưa thể ước tính được chi phí chuyển đổi. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ đang tích cực tìm kiếm sự hỗ trợ tài chính từ các tổ chức quốc tế và hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) để thúc đẩy cơ sở hạ tầng giao thông vận tải và chuyển đổi xanh của Việt Nam tiến lên.