Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo chí nhân dịp kỷ niệm 49 năm ngày thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) (8/8/1967 - 8/8/2016) và 21 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, Thứ trưởng Lê Hoài Trung đã điểm lại những tiến bộ gần đây của ASEAN, đặc biệt là về kinh tế và chính trị-an ninh.

Thứ trưởng Lê Hoài Trung cho hay, kể từ sau khi thành lập, ASEAN đã thực hiện được 40% trong số 300 dòng hành động theo kế hoạch đề ra.

Về lĩnh vực kinh tế, Cộng đồng ASEAN tạo ra một thị trường trên 600 triệu dân với GDP là 2.600 tỉ USD, đứng thứ 7, dự báo sẽ đứng thứ 4 vào năm 2025.

Thứ trưởng Lê Hoài Trung cho biết, dự kiến đến năm 2025, Cộng đồng kinh tế ASEAN sẽ tạo ra khoảng 14-15 triệu việc làm mới nhờ tiến trình xóa bỏ các hàng rào thuế quan hay phi thuế quan.

Điều quan trọng là thông qua Cộng đồng ASEAN, các nước thành viên đã xây dựng khuôn khổ chính sách, thể chế rất quan trọng cho hoạt động của các doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu.

ASEAN cũng ký những hiệp định thương mại, đầu tư với các đối tác như: New Zealand, Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc…, góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại và đầu tư của ASEAN; hiện đang thúc đẩy đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được hưởng những thuận lợi như doanh nghiệp Việt Nam có được ở thị trường ASEAN và đồng thời có thể tiếp cận được với các thị trường khác trong khuôn khổ hợp tác giữa Việt Nam và các nước.

Nếu tận dụng được những thuận lợi đó, các nước sẽ phát triển nhanh chóng. Ngược lại, không nắm bắt tốt cơ hội và xử lí thách thức đặt ra thì không những sẽ gặp khó khăn trong cạnh tranh ngay trên nước mình mà còn làm gia tăng khoảng cách chênh lệch về phát triển.

Thứ trưởng Lê Hoài Trung cho rằng Cộng đồng ASEAN đã thu hút được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế nhờ uy tín của ASEAN trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao.

Theo Thứ trưởng Lê Hoài Trung, ASEAN đã nhất trí được một điều rất cơ bản - đó là hòa bình, ổn định ở Biển Đông có vị trí quan trọng và không thể tách rời với hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực Đông Nam Á.

Các nước cũng nhất trí thúc đẩy hợp tác ở Biển Đông, bao gồm hợp tác giữa các nước ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác ngoài khu vực, với nhiều hình thức như hợp tác nghiên cứu khoa học biển, ngư nghiệp, chống biến đổi khí hậu, cứu hộ cứu nạn…

ASEAN đã nhất trí về những nguyên tắc cơ bản để giải quyết những tranh chấp ở Biển Đông, đó là các nước phải tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật Biển của Liên Hợp Quốc năm 1982, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, thực hiện có hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC).

Thông qua các cơ chế hợp tác giữa các nước ASEAN và ASEAN với các đối tác như Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), các nước đã cùng thảo luận về tình hình quốc tế và khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông, đồng thời đề ra các biện pháp cụ thể nhằm tăng cường hợp tác, xây dựng lòng tin, hạn chế xung đột.

Vừa qua, tại Diễn đàn ARF, Việt Nam đã đưa ra dự thảo tuyên bố về hợp tác giữa các cơ quan thực thi pháp luật trên biển và được Bộ trưởng Ngoại giao các nước ARF thông qua.

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết, một công việc quan trọng của ASEAN hiện nay là đề ra các biện pháp cụ thể để ASEAN và Trung Quốc thực hiện hiệu quả hơn DOC, thúc đẩy đàm phán xây dựng COC, điều này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông.

Lập trường nhất quán của Việt Nam là ủng hộ và cố gắng hết sức thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các quốc gia ở Biển Đông, ủng hộ giải quyết hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông

Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho rằng các nước ASEAN phải xác định lợi ích chung vì nó liên quan đến cả khu vực và từng quốc gia. Đây là cơ hội rất lớn để Cộng đồng ASEAN ngăn chặn việc xảy ra xung đột, đối đầu.