Diện mạo mới 

So với “TPP không Mỹ”, CPTPP không đơn thuần chỉ là sự thay đổi tên gọi, hay sự khác biệt về số nước tham gia. Với “diện mạo” mới là “toàn diện” và “tiến bộ”, CPTPP minh chứng cho sự nỗ lực, quyết tâm “hồi sinh” TPP của 11 nước thành viên. Ðiểm mới và tích cực nhất của Hiệp định này chính là sự thống nhất tuyệt đối của các thành viên về nhu cầu duy trì một hiệp định chất lượng cao và toàn diện, trên tất cả các lĩnh vực, chứ không chỉ là vấn đề mở cửa thị trường, thương mại và kinh tế.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang, Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), TPP gần như được tái sinh toàn vẹn qua CPTPP. Điểm khác biệt duy nhất của CPTPP so với TPP là sẽ có một số cam kết tạm hoãn, chưa thực thi. Tuy nhiên, “tỷ lệ rất nhỏ các cam kết tạm hoãn sẽ khiến CPTPP hầu như không sứt mẻ gì so với TPP”.

Theo đó, CPTPP không chỉ đề cập tới các lĩnh vực truyền thống như cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại…, mà còn xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm của Chính phủ, doanh nghiệp nhà nước…

Đồng thời, CPTPP nhấn mạnh tính toàn diện và tiến bộ của phiên bản mới khi bảo đảm các lợi ích, không chỉ thương mại, của tất cả các bên tham gia, bảo toàn các quyền kiểm soát, tính linh hoạt khi đặt ra các ưu tiên về mặt pháp lý và quản lý, cũng như bảo đảm quyền bảo vệ, phát triển và thực thi các chính sách văn hóa riêng của từng thành viên. Điều đó thể hiện sự gắn kết của mối quan hệ đa quốc gia như thế này không có bất kỳ trở ngại địa lý nào.

CPTPP cũng được quy định có hiệu lực ngay sau khi có 6 quốc gia thành viên đầu tiên phê chuẩn. Sự thay đổi này được giới quan sát đánh giá là “tích cực” so với quy định về hiệu lực của TPP, khi đòi hỏi giá trị GDP của các quốc gia phê chuẩn phải đạt mức 85% tổng GDP của 12 thành viên.

GDP của Việt Nam tăng thêm 1,32% nhờ CPTPP

Trao đổi với báo chí, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh khẳng định, CPTPP mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế Việt Nam. CPTPP được kỳ vọng sẽ đưa nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu hơn vào hệ thống thương mại thế giới, giúp Việt Nam phát triển hoạt động thương mại với các nước như Canada, Mexico hay Peru - các nước chưa ký kết hiệp định thương mại tự do (FTA) với Việt Nam.

Theo thống kê của Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), CPTPP sẽ giúp GDP của Việt Nam tăng thêm 1,32%, tăng trưởng về xuất khẩu thêm 4% và tăng nhập khẩu 3,8%. Các lĩnh vực, ngành hàng được hưởng lợi nhiều nhất và trực tiếp từ CPTPP có thể kể đến như: Dệt may, da giày, chế biến thực phẩm, đồ uống, bánh kẹo, thuốc lá, rượu bia…

Đặc biệt, theo các chuyên gia kinh tế, phải kể đến những lợi ích chưa thể tính toán được đến từ quá trình thúc đẩy cải cách thể chế, khi mà CPTPP tạo ra sức ép rất lớn về cạnh tranh cho cả doanh nghiệp lẫn nền kinh tế nước ta. “Các điều khoản trong CPTPP đòi hỏi thực hiện nhiều cải cách, trong nhiều lĩnh vực, kể cả trong quan điểm, cũng như vấn đề pháp lý, hành chính. Chính những đòi hỏi này tạo động lực phát triển, cả kinh tế và xã hội. Thực tế, các tiêu chuẩn cao liên quan vấn đề thể chế sẽ giúp nâng cao chất lượng quản lý nhà nước, khuôn khổ pháp luật, tính cạnh tranh, môi trường đầu tư, kinh doanh...”, ông Nguyễn Lê Đình Quý, đại diện VCCI tại Đà Nẵng nhận định.

Tuy nhiên, nói như Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, khuôn khổ hội nhập nào cũng đều hàm chứa những tác động tích cực và những điều ngược lại. Nền kinh tế Việt Nam được hưởng lợi đến đâu còn phụ thuộc vào điều kiện và công việc tổ chức thực thi cam kết hội nhập, cải cách để hướng tới tăng trưởng bền vững và những nhân tố tổng hợp có tính tích cực tạo ra giá trị gia tăng của kinh tế.

“Với CPTPP, sắp tới chúng tôi sẽ trình kế hoạch hành động lên Chính phủ để ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực, chương trình hành động tổng thể và toàn diện này có sự tham gia của Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp, địa phương, hiệp hội và người dân”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết.