Đào tạo, bồi dưỡng công chức, viên chức cho chiến lược phát triển Kho bạc Nhà nước
(Tài chính) Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế đang tác động mạnh mẽ đến tốc độ phát triển của các quốc gia. Việt Nam không nằm ngoài tiến trình đó. Là một hệ thống trong ngành Tài chính, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, để tiếp tục thực hiện Chiến lược phát triển hệ thống KBNN đến năm 2020 theo Quyết định số 138/2007/QĐTG ngày 21/8/2007 của Thủ tướng Chính phủ.
Với nhận thức, nguồn nhân lực là yếu tố then chốt, bởi con người là nhân tố cơ bản, có tính quyết định trực tiếp đến việc thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của KBNN, thực hiện tiến trình hiện đại hoá công nghệ hoạt động nghiệp vụ KBNN, tiến tới xây dựng KBNN trở thành Kho bạc điện tử, vì vậy, phát triển nguồn nhân lực là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cần thiết có chiến lược và kế hoạch dài hạn đáp ứng yêu cầu phát triển.
Trước thực trạng về chất lượng nguồn nhân lực hiện nay của hệ thống KBNN và yêu cầu cấp thiết phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để thực hiện chiến lược phát triển hệ thống KBNN phù hợp với công cuộc cải cách hành chính Nhà nước nói chung và của toàn ngành Tài chính nói riêng thì công tác ĐTBD (ĐTBD) công chức, viên chức (CCVC) hệ thống KBNN cần được đổi mới một cách cơ bản cả về nội dung và phương pháp; phải gắn ĐTBD với quy hoạch và sử dụng công chức theo những yêu cầu và tiêu chuẩn mới, tạo nên sự phát triển đồng bộ về chất lượng lao động của toàn thể đội ngũ CCVC hệ thống KBNN đó là nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với hệ thống KBNN trong giai đoạn hiện nay.
Trong thời gian qua, công tác ĐTBD ở KBNN đã hình thành được ý thức, phong trào học tập nâng cao trình độ trong đội ngũ CCVC; đại đa số CCVC tích cực tham gia các khoá ĐTBD do Bộ, KBNN tổ chức vì vậy trình độ năng lực công chức trong hệ thống được nâng lên một bước, hàng năm có hàng trăm lượt CCVC dự thi nâng ngạch, đủ điều kiện để được bổ nhiệm vào các vị trí công tác mới.
Việc ĐTBD đã dần đi vào nề nếp với nhiều nội dung, loại hình theo đúng mục tiêu, yêu cầu và tiến trình phát triển của Hệ thống KBNN. Giáo trình, tài liệu giảng dạy không ngừng được biên soạn, bổ sung, nhằm đáp ứng ngày một tốt hơn yêu cầu quản lý kinh tế tài chính, ngân sách và KBNN. Việc phân công, phân cấp trong ĐTBD ngày càng được quy định rõ ràng, cụ thể hơn; sự phối hợp giữa các cơ sở ĐTBD trong và ngoài ngành ngày càng hiệu quả và thiết thực.
Trong giai đoạn từ 2011-2015, công tác ĐTBD KBNN đã đạt được những kết quả quan trọng, tạo tiền đề cho giai đoạn tiếp theo: Về Lý luận chính trị (LLCT) - hành chính: LLCT - hành chính cao cấp, cử nhân: 928 lượt người; lý luận chính trị trung cấp: 327 lượt người. Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn ngạch: 3.616 lượt người (trong đó: ngạch chuyên viên cao cấp: 47 người; ngạch chuyên viên chính và tương đương: 1.039 người; Ngạch chuyên viên và tương đương: 1.638 người; bồi dưỡng CCVC tập sự: 1.283 người).
Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức vụ lãnh đạo, quản lý: 1.014 lượt người (cấp cục và tương đương: 16 người; cấp chi cục và tương đương: 333 người; cấp phòng và tương đương: 665 người); bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng chuyên ngành: 19.779 lượt người; ngoại ngữ, tiếng dân tộc: 590 lượt người; tin học: 8543 lượt người; ĐTBD khác: 3.537 lượt người; Cao đẳng, Đại học: 1.352 lượt người; Thạc sỹ: 265 lượt người; Tiến sỹ: 14 lượt người.
Trong quá trình thực hiện ĐTBD còn gặp một số khó khăn về một số lĩnh vực: Phân cấp quản lý đào tạo và hình thức ĐTBD để việc tổ chức ĐTBD đáp ứng được yêu cầu và điều kiện đặc thù nhiệm vụ của hệ thống; công tác kiện toàn chức năng nhiệm vụ và tổ chức bộ máy Trường Nghiệp vụ Kho bạc; giáo trình và tài liệu chưa đảm bảo về số lượng và chất lượng, chưa được cập nhật, bổ sung về nội dung và khối lượng; nâng cao trình độ sư phạm cho đội ngũ giảng viên kiêm chức; cơ sở vật chất phục vụ cho ĐTBD ; lực lượng giáo viên cơ hữu chưa có, lực lượng giảng viên kiêm chức còn ít, phương pháp giảng dạy chưa có tính chuyên nghiệp cao.
Những khó khăn trên do một số hạn chế về đặc thù công việc, một số công chức lãnh đạo các cấp thuộc hệ thống KBNN chưa được ĐTBD hoàn chỉnh tiêu chuẩn chức vụ, ĐTBD về kỹ năng lãnh đạo, quản lý, nhất là kỹ năng kiểm tra, giám sát hoạt động của công chức; phương pháp tổ chức, thực hiện nhiệm vụ, phân tích, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện công việc, kiến thức quản lý điều hành chưa được kịp thời đã ảnh hưởng đến công tác Quản lý ĐTBD tại địa phương.
Việc bồi dưỡng cập nhật kiến thức thường xuyên và nâng cao còn ít, ĐTBD những CCVC mới được tuyển dụng về các nội dung về nghiệp vụ KBNN, kiến thức QLNN theo tiêu chuẩn ngạch chưa được kịp thời nên đã có những nội dung quá tải. Trong giai đoạn 2016 - 2020, KBNN tiếp tục thực hiện theo ĐTBD thực hiện Chiến lược phát triển KBNN và Đào tạo, bồi dưỡng để hoàn chỉnh tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo và tiêu chuẩn ngạch công chức với mục 2 mục tiêu lớn:
Thứ nhất, ĐTBD công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu Chiến lược phát triển hệ thống KBNN: Đào tạo chuyển đổi đối với công chức ngạch kiểm ngân, thủ kho, để đáp ứng yêu cầu hiện đại hoá hoạt động nghiệp vụ KBNN. ĐTBD nâng cao trình độ tin học để áp dụng các công nghệ tin học tiên tiến, thực hiện tin học hoá các hoạt động nghiệp vụ KBNN, ĐTBD chuyên sâu về chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học, kinh tế quốc tế, kiến thức hội nhập, kỹ năng quản lý, chỉ đạo điều hành cho đội ngũ công chức tham gia xây dựng, hoạch định cơ chế chính sách, xây dựng và tiếp nhận, ứng dụng các công nghệ thông tin tiên tiến vào hoạt động nghiệp vụ KBNN.
ĐTBD để cập nhật cơ chế chính sách mới theo Chiến lược phát triển KBNN cho công chức làm chuyên môn nghiệp vụ trong hệ thống KBNN, nâng cao kỹ năng lãnh đạo quản lý đối với công chức lãnh đạo quản lý để các đề án chính sách mới được triển khai thống nhất, kịp thời vào quá trình hoạt động nghiệp vụ của KBNN.
Thứ hai, bồi dưỡng để hoàn chỉnh tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo và tiêu chuẩn ngạch công chức: Đối với công chức lãnh đạo và qui hoạch các chức danh lãnh đạo phải được ĐTBD đáp ứng đủ tiêu chuẩn theo quy định khi xem xét để bổ nhiệm và bổ nhiệm lại. Đối với công chức làm chuyên môn nghiệp vụ (không giữ chức vụ lãnh đạo): đến năm 2020, mọi công chức phải đạt tiêu chuẩn ngạch công chức theo qui định.
Giải pháp thực hiện
Bám sát chiến lược, định hướng ĐTBD CCVC ngành Tài chính và sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tài chính trong việc triển khai thực hiện công tác ĐTBD CCVC ngành Tài chính, để cụ thể hoá vào kế hoạch ĐTBD hàng năm của hệ thống KBNN. Phát huy tối đa năng lực theo chức năng, nhiệm vụ của Trường nghiệp vụ Kho bạc, chủ động trong việc tổ chức và quản lý các khoá ĐTBD .
Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính, đặc biệt là Vụ tổ chức cán bộ - Bộ Tài chính và Trường bồi dưỡng cán bộ tài chính trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch ĐTBD hàng năm. Chủ động liên hệ và phối hợp với các Trường, Học viện và các cơ sở đào tạo để tổ chức các lớp ĐTBD theo kế hoạch.
Huy động các nguồn lực tài chính, đảm bảo nguồn kinh phí để triển khai thực hiện thành công kế hoạch tổng thể ĐTBD CCVC hệ thống KBNN đến năm 2020. Để tiếp tục phát hiện và tạo nguồn lực về con người KBNN thực hiện đồng bộ các giải pháp về ĐTBD và tạo điều kiện tối đã để mỗi công chức có thể tự đào tạo, sau khi kết thúc khóa học KBNN tổ chức sát hạch để có căn cứ hỗ trợ tối đa về kinh phí đào tạo cho các cá nhân theo các mức phù hợp với sự cố gắng và chất lượng đầu ra.
Với những kết quả đã đạt được, tin tưởng KBNN sẽ đạt được mục tiêu đã đề ra trong Chiến lược ĐTBD công chức, đáp ứng Chiến lược phát triển KBNN đến năm 2020.
Bài đăng trên Tạp chí Quản lý Ngân quỹ Quốc gia số 1+2-2014