Tác động của dịch Covid-19 đến ngân hàng

Trong quý I/2020, sự bùng phát của dịch Covid-19 đã tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế thế giới, trong đó có Việt Nam. Kinh tế vĩ mô đã phải chịu những tác động tiêu cực, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đình trệ, hàng loạt ngân hàng phải đưa ra phương án đối phó. Những tác động tiêu cực của dịch bệnh khiến vấn đề xử lý nợ xấu trở nên khó khăn hơn, thậm chí ở nhiều ngân hàng tỷ lệ nợ xấu đang ở nguy cơ tăng cao.

Kết quả sau 2 năm triển khai, Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD), bước đầu đã mang lại những kết quả tích cực. Lũy kế từ 15/8/2017 đến 31/8/2019, toàn hệ thống TCTD đã xử lý được 236.8 nghìn tỷ đồng nợ xấu. Trung bình mỗi tháng toàn hệ thống xử lý được khoảng 9,6 nghìn tỷ đồng, cao hơn 4,7 nghìn tỷ đồng so với kết quả xử lý nợ xấu trung bình trong giai đoạn 2012-2017. Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, kết thúc năm 2019, ngành Ngân hàng đã hoàn thành mục tiêu đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng xuống 1,89%.

Dịch bệnh Covid-19 bùng phát, ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế khiến các ngân hàng phải xây dựng các kịch bản đối phó với dịch Covid-19, từ lạc quan đến tiêu cực; Phần lớn các doanh nghiệp bị thiệt hại nặng nề, thậm chí nhiều doanh nghiệp rơi vào tình trạng phá sản.

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tác động bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 khoảng 2 triệu tỷ đồng, chiếm gần 23% dư nợ toàn hệ thống. Trong đó, 2 ngành có tổng dư nợ bị ảnh hưởng hơn 1 triệu tỷ đồng là: Công nghiệp chế biến, chế tạo; Kinh doanh khoáng sản, nhiên liệu, nguyên vật liệu xây dựng, kinh doanh ô tô và phụ tùng. Một số lĩnh vực khác có dư nợ lớn là nông, lâm nghiệp; chế biến thực phẩm, đồ uống; dệt may; xi măng; BOT, BT giao thông; vận tải; dịch vụ lưu trú, ăn uống, du lịch; kinh doanh bất động sản.

Đến nay, tổng gói tín dụng toàn ngành Ngân hàng hỗ trợ đã lên tới hơn 300.000 tỷ đồng. Trong đó, tổng dư nợ được ngân hàng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ là gần 18.000 tỷ đồng; dư nợ được miễn, giảm lãi gần 126.000 tỷ đồng; dư nợ vay mới với lãi suất thấp là 165.208 tỷ đồng. Tuy nhiên, ngay cả khi tung gói tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp, nợ xấu vẫn tăng.

DATC tham gia mua bán, xử lý nợ xấu

Từ khi Chính phủ ban hành Nghị định số 69/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 về kinh doanh dịch vụ mua bán nợ đến nay, cả nước đã có trên 150 doanh nghiệp mua bán nợ, tài sản được thành lập. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, năng lực tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm của các chủ thể này còn nhiều hạn chế, việc tham gia mua bán, xử lý nợ vẫn chưa như kỳ vọng.

Hiện nay, ngoài Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) có số vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng và DATC có vốn điều lệ trên 6.000 tỷ đồng thì hầu hết các công ty mua bán nợ của các TCTD và một số chủ thể khác có vốn điều lệ hạn chế. Cùng với quy mô vốn nhỏ, kinh nghiệm, nguồn nhân lực hạn chế… chưa đáp ứng yêu cầu cao của thị trường xử lý nợ xấu. Đặc biệt, trong thời điểm nền kinh tế Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn do dịch bênh Covid-19, tỷ lện nợ xấu đang có xu hướng gia tăng, các tổ chức, chủ thể mua bán, xử lý nợ xấu chưa phát huy được vai trò, thế mạnh của mình.

Trong bối cảnh này, vai trò của DATC càng trở nên thiết yếu. Bởi trên thị trường mua bán nợ Việt Nam, DATC có lợi thế vượt trội về mọi mặt, từ vốn điều lệ, kinh nghiệm, nguồn nhân lực… Điều này được minh chứng cụ thể qua các kết quả hoạt động trong hơn 15 năm hoạt động của DATC.

Ngay khi bước vào năm 2020, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 có những diễn biến phức tạp, tác động xấu đến các lĩnh vực của đời sống, kinh tế - xã hội, đặc biệt là tình hình nợ xấu của doanh nghiệp, hệ thống ngân hàng, DATC đã lên kế hoạch và vào cuộc một cách tích cực.

Theo đó, Ban Lãnh đạo DATC đã chủ động tìm kiếm mua bán và xử lý các khoản nợ xấu của nền kinh tế và đưa ra các giải pháp, kế  hoạch thực hiện cụ thể, bước đầu đã mang lại những kết quả nhất định. Trong 4 tháng đầu năm 2020, DATC đã tiếp nhận xử lý nợ và tài sản tại 20 doanh nghiệp với doanh thu gần 1.150 tỷ đồng. Bên cạnh đó, DATC cũng nghiên cứu áp dụng các phương pháp xử lý nợ mới như mua bán nợ theo lô, chia sẻ lãi lỗ… để tăng cường tốc độ và hiệu quả xử lý nợ xấu.

Tuy nhiên, do còn nhiều vướng mắc trong cơ chế, chính sách, DATC chưa thực sự có nhiều đột phá trên trong lĩnh vực mua bán, xử lý nợ. Trong thời gian tới, khi Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ chế hoạt động của DATC được ban hành và đi vào thực thi chắc chắn sẽ mở ra nhiều dư địa để DATC khẳng định hơn nữa vai trò, vị thế của mình trên thị trường.

Nghị định ban hanh sẽ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động mua bán, xử lý nợ và tài sản hiện nay DAT đang gặp phải. Đồng thời, với những cơ chế mới sẽ tạo sự cạnh tranh bình đẳng trên thị trường mua bán nợ giữa DATC và các tổ chức xử lý nợ, các Công ty quản lý tài sản của các ngân hàng và các tổ chức xử lý nợ tư nhân trên thị trường. Qua đó, không chỉ thúc đẩy DATC phát triển mạnh hơn nữa mà còn là động lực hỗ trợ tạo lập, phát triển thị trường mua bán, xử lý nợ chuyên nghiệp tại Việt Nam.