Tham dự có: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến; Thứ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của QH và các bộ, ngành liên quan.

Tỷ lệ bao phủ BHYT tăng nhanh

Trình bày Báo cáo việc thực hiện lộ trình thông tuyến khám, chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, để triển khai nội dung này của Luật, Bộ đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng, trình ban hành và ban hành theo thẩm quyền 1 Nghị định, 2 Thông tư liên tịch, 6 Thông tư của Bộ Y tế. Các văn bản này đã tạo cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện chủ trương thông tuyến KCB BHYT đồng bộ với ngày Luật có hiệu lực thi hành (1/1/2015).

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng cho biết, việc thực hiện thông tuyến KCB BHYT tại tuyến huyện từ ngày 1/1/2016 đã giúp tỷ lệ dân số tham gia BHYT gia tăng nhanh chóng, nếu như năm 2015 là 76%, thì năm 2016 đã tăng lên 81,7%.

Tuy nhiên, việc thực hiện lộ trình này đã khiến số lượt KCB tại tuyến y tế xã giảm, còn số lượt KCB tại tuyến y tế huyện lại tăng khoảng 27,7% so với năm 2015, dù số thẻ BHYT đăng ký ban đầu tại tuyến huyện tăng chưa đến 8%. Với Quỹ BHYT, hiện đã chuyển từ luôn kết dư giai đoạn 2009 - 2015, sang bội chi 5.130 tỷ đồng trong năm 2016, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết.

Báo cáo về thực hiện lộ trình thông tuyến KCB BHYT, Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh cho rằng, chủ trương này đã tác động tích cực đến người bệnh, các cơ sở y tế, tạo động lực góp phần thúc đẩy phát triển, hoàn thiện chính sách BHYT ở nước ta.

Nhưng việc thực hiện quy định thông tuyến trong thời gian qua đã gây ảnh hưởng đến chính sách của nhà nước là hướng về y tế cơ sở, mà cũng làm gia tăng chi phí KCB, gây lãng phí về nguồn lực của xã hội. Ngoài ra, việc các cơ sở y tế (chủ yếu là cơ sở y tế tư nhân) thực hiện những hoạt động khuyến mại không bình đẳng đã khiến nhu cầu khám, chữa bệnh tăng “ảo”, làm gia tăng chi phí khám, chữa bệnh BHYT.

Bà Minh cũng nhấn mạnh, tình trạng lạm dụng, trục lợi Quỹ BHYT tiếp tục tăng tại các cơ sở KCB, và mới nảy sinh hiện tượng người bệnh BHYT đi KCB nhiều lần trong ngày, tuần, tháng để “lấy” thuốc.

Các ĐBQH tham dự Phiên giải trình đều đánh giá cao nỗ lực của các bộ, ngành, cơ quan chức năng trong triển khai thực hiện lộ trình thông tuyến KCB BHYT. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng lưu ý, Bộ trưởng Bộ Y tế cần làm rõ giải pháp để khắc phục tình trạng đa số tuyến khám cấp xã “ngồi chơi xơi nước”, trang thiết bị “đắp chiếu” trong khi tuyến huyện ngày càng quá tải.

Đồng thời làm rõ nguyên nhân của tình trạng bội chi quỹ BHYT sau thời gian dài liên tục kết dư, hay việc một số bệnh viện tuyến tỉnh “xin” xuống hạng thấp hơn để hưởng thông tuyến? Đặc biệt, cần nhanh chóng có giải pháp để ngăn chặn các hành vi lạm dụng, trục lợi quỹ BHYT của cơ sở KCB và người bệnh.

Trả lời các câu hỏi của ĐBQH, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, những hạn chế ĐBQH nêu đã được lường trước ngay từ khi xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT. Để khắc phục những hạn chế nêu trên, trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tập trung chỉ đạo đổi mới hoạt động của các cơ sở KCB, cơ sở y tế cũng như cơ chế tài chính…  

Bộ sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát, nhanh chóng khắc phục những bất cập trong quy định hiện hành, khẩn trương sửa đổi, bổ sung những văn bản hướng dẫn mới, phúc đáp đòi hỏi của thực tiễn.

Không thể vì một số bất cập mà lùi thời gian thực hiện

Phát biểu tại Phiên giải trình, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, thông tuyến KCB BHYT là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, với mục tiêu cuối cùng vì lợi ích của người dân. Trong thời gian qua, do lần đầu tiên làm, nên đã có một số vướng mắc, bất cập, thậm chí xuất hiện một số hiện tượng tiêu cực, song không thể vì vậy mà đẩy lùi tiến độ thực hiện chủ trương này. Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ chỉ đạo quyết liệt việc khắc phục vướng mắc, khó khăn, để đẩy nhanh thực hiện thông tuyến, bảo đảm thực hiện thông tuyến tỉnh đúng thời hạn quy định trong Luật (1/1/2012). 

Do danh mục thuốc, dịch vụ KCB rất đồ sộ, khó kiểm soát thủ công, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị, Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở y tế hoàn thiện hệ thống công nghệ thông tin, bảo đảm kết nối và liên thông dữ liệu KCB BHYT đúng quy định. Đặc biệt, không thể lấy lý do hạ tầng công nghệ thông tin chưa hoàn thiện để biện minh cho sự chậm trễ liên thông dữ liệu, vì đến nay các bệnh viện huyện trên cả nước đã được tin học hóa. Các bệnh viện thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin hiện đang được bảo hiểm xã hội hỗ trợ một phần, thay vì phải tự túc kinh phí thực hiện như trước đây.

Phó Thủ tướng cũng cho biết, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung đầu tư cho y tế dự phòng, y tế cơ sở, tiến tới quản lý sức khỏe toàn dân, giúp nâng hiệu quả công tác KCB, mà không làm tăng chi phí của người dân, khắc phục những hạn chế trong KCB hiện nay.