TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI QUÝ I

Những điểm nhấn đáng mừng...

Chỉ tiêu tăng trưởng GDP Quí I/2013 ước đạt 4,89%, cao hơn cùng kỳ năm 2012 (4,75%),  chủ yếu là do tăng trưởng khu vực dịch vụ cao hơn so với cùng kỳ.

Xuất khẩu liên tục tăng: Quí I/2013 ước đạt 29,69 tỷ USD, tăng 19,7% so với cùng kỳ năm 2012 (khu vực kinh tế trong nước, từ chỗ chỉ tăng 3,1% trong cả năm 2012, sang Quí I/2013 đã tăng 10,1%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, kể cả dầu thô,  ước tăng 25,6%). Kim ngạch nhập khẩu tháng 3 ước đạt 11,3 tỷ USD, tăng 56% so với tháng trước. Kim ngạch nhập khẩu Quí I/2013 ước đạt 29,2 tỷ USD, tăng 17%. Xuất siêu Quí I/2013 đạt khoảng 481 triệu USD, góp phần cải thiện cán cân thanh toán quốc tế và dự trữ ngoại hối của Nhà nước.

Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện quý I/2013 tăng: ước đạt 202,6 nghìn tỷ đồng, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm trước (tương đương 29,6% GDP). Vốn FDI đăng ký và thực hiện trong quí I/2013 tăng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó vốn đăng ký ước đạt trên 6 tỷ USD, tăng 63,6%; vốn thực hiện ước đạt 2,7 tỷ USD tăng 7,1%.

Ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2013 giảm 0,19% so với tháng trước (giảm sau 7 tháng tăng liên tiếp); so với tháng 12/2012 tăng 2,39%, cũng là mức tăng thấp nhất so với cùng kỳ 4 năm qua (cùng kỳ năm 2012 tăng 2,55%; năm 2011: 6,12%; năm 2010: 4,12%). Lạm phát tăng thấp chủ yếu do tình hình sản xuất cũng như bất động sản chưa phục hồi, sức tiêu dùng của người dân vẫn còn yếu. Chỉ số tồn kho của toàn ngành công nghiệp chế biến - chế tạo tính đến 1/3/2013 tăng 16,5% so với cùng kỳ, tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vẫn thấp.

Lãi suất tiếp tục giảm, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh; thanh khoản các ngân hàng thương mại đã có bước chuyển biến. Tỷ giá, thị trường ngoại hối tương đối ổn định; dự trữ ngoại tệ của Nhà nước tăng cao (đạt hơn 12 tuần nhập khẩu); thị trường vàng từng bước ổn định.

Thị trường chứng khoán tăng điểm khá trong Quý I/2013 (cuối tháng 3, tăng quãng 22,8% so với đầu năm); Giá trị giao dịch bình quân đạt 1.726 tỷ đồng, (tăng 105% so với đầu năm). Mức vốn hóa thị trường khoảng 890 nghìn tỷ đồng, tương đương 30% GDP. Tính đến ngày 22/3/2013, vốn huy động qua phát hành cổ phiếu và cổ phần hóa đạt khoảng 1.153 tỷ đồng. Riêng trong tháng 3/2013 vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài chảy vào đạt khoảng 44 triệu USD.

... Nhưng còn không ít nỗi lo

Thị trường bất động sản vẫn tiếp tục trầm lắng mặc dù Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thị trường ngay từ tháng 1/2013. Giá bất động sản tiếp tục giảm (ước tính khoảng 5-10% so với năm 2012). Tại thành phố Hồ Chí Minh có những dự án giảm giá đến 30%. Tại Hà Nội giá chung cư giảm từ 5% đến 10%, khu vực ngoại thành giá giảm mạnh từ 28%-35% so với năm 2011. Tồn kho bất động sản cùng một số loại vật liệu tăng nhanh trong Quý I/2013.

Khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản còn gặp nhiều khó khăn; công nghiệp, xây dựng có mức tăng trưởng thấp hơn cùng kỳ năm trước. Lạm phát được kiềm chế song chưa vững chắc. Lãi suất cho vay đã giảm nhẹ nhưng còn ở mức cao so với khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp; tăng trưởng tín dụng thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra. Doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng. Số lượng doanh nghiệp ngừng hoạt động, giải thể và phá sản vẫn ở mức cao (trong Quý I có 13.011 doanh nghiệp ngừng hoạt động, tăng 26,1% so với cùng kỳ năm 2012 và giảm 1,7% so với quý trước đó. Trong đó, số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng hoạt động là 3.567, gần 9.500 đơn vị khác ngừng hoạt động nhưng chưa hoàn thành thủ tục đóng thuế). Tái cấu trúc ngân hàng thương mại, xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng và tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản chậm được giải quyết…

TÌNH HÌNH THỰC HIỆN DỰ TOÁN NSNN

Thu NSNN: luỹ kế thu Quý I đạt 167.710 tỷ đồng, bằng 20,6% dự toán, giảm 2,6% so với cùng kỳ năm 2012, trong đó: Thu nội địa: Luỹ kế thu Quý I ước đạt 114.040 tỷ đồng, bằng 20,9% dự toán, xấp xỉ bằng mức thực hiện cùng kỳ năm 2012. Thu về dầu thô: luỹ kế thu Quý I ước đạt 25.770 tỷ đồng, bằng 26% dự toán, giảm 4,7% so với cùng kỳ năm 2012. Nhờ giá dầu thô thị trường thế giới tiếp tục duy trì ở mức cao trong thời gian qua, giá dầu thanh toán bình quân Quý I đạt khoảng 114,6 USD/thùng, tăng 24,6 USD/thùng so với giá dự toán; sản lượng dầu thanh toán ước đạt 3,6 triệu tấn, bằng 25,5% kế hoạch năm. Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu: Luỹ kế thu Quý I đạt 41.150 tỷ đồng, bằng 17,3% dự toán, giảm 7,7% so với cùng kỳ năm 2012. Sau khi thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng theo chế độ (14.000 tỷ đồng), thu cân đối NSNN Quý I ước đạt 27.150 tỷ đồng, bằng 16,2% dự toán, giảm 10,7% so với cùng kỳ năm 2012.

Chi NSNN: Nhìn chung, các nhiệm vụ chi ngân sách được đảm bảo theo đúng dự toán và tiến độ triển khai thực hiện của các chủ đầu tư, đơn vị sử dụng ngân sách; đáp ứng các nhiệm vụ đảm bảo an sinh xã hội, kinh phí phục vụ sản xuất, khắc phục hậu quả thiên tai, bình ổn giá trong dịp Tết Nguyên đán. Luỹ kế chi Quý I ước đạt 218.385 tỷ đồng, bằng 22,3% dự toán, tăng 6,0% so với cùng kỳ năm 2012.

Có thể thấy qua tình hình thực hiện thu chi NSNN Quý I (tình hình kinh tế vẫn còn khó khăn, thách thức; số thu đạt thấp so dự toán và cùng kỳ) khả năng thu NSNN còn tiếp tục khó khăn. Trong thời gian tới, cần tháo gỡ kịp thời khó khăn cho doanh nghiệp, quản lý chặt chẽ nguồn thu, tăng cường chống thất thu và xử lý nợ đọng; đồng thời chủ động điều hành chi ngân sách chặt chẽ, tiết kiệm, phù hợp với nguồn thu, nỗ lực phấn đấu phát triển sản xuất - kinh doanh.

TÌNH HÌNH HUY ĐỘNG VỐN CHO NSNN

Đến hết Quý I/2013, đã huy động được 65.450 tỷ đồng trái phiếu chính phủ (TPCP), bằng 43,6% kế hoạch cả năm. Cụ thể:

- Tín phiếu dưới 1 năm:                              13.992 tỷ đồng

- Trái phiếu kỳ hạn từ 2 năm đến 10 năm: 51.458 tỷ đồng

Nhìn chung, tình hình thị trường trong Quý I khá thuận lợi cho công tác huy động vốn thông qua phát hành TPCP. Nhu cầu mua TPCP khá lớn với khối lượng dự thầu luôn cao hơn khối lượng gọi thầu (từ 1,12 đến 5,11 lần), tỷ lệ trúng thầu trong từng phiên khá lớn (90 - 100%); lãi suất huy động vốn giảm qua các phiên đấu thầu, so với đầu năm thì đến cuối Quý I, lãi suất các kỳ hạn giảm từ 50-100 điểm cơ bản. Có được kết quả này là do Bộ Tài chính đã ban hành nhiều quy định mới làm tăng tính cạnh tranh cho thị trường; NHNN bơm ra khối lượng tiền khá lớn qua kênh thị trường mở và qua việc mua vào khối lượng lớn ngoại tệ cũng như giảm lãi suất, tình hình thanh khoản của hệ thống ngân hàng dồi dào cũng là tác nhân không nhỏ tác động đến các nhà đầu tư khi mua TPCP.    Dự báo, thị trường TPCP tiếp tục thuận lợi ít nhất là nửa đầu Quý II.

CÔNG TÁC QUẢN LÝ GIÁ

Về công tác quản lý, điều hành, bình ổn giá đối với một số mặt hàng thiết yếu:

- Đối với giá xăng dầu: Trong Quý I/2013, Liên Bộ Tài chính - Công Thương đã 4 lần điều hành để giữ ổn định giá bán xăng dầu thông qua biện pháp cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối được sử dụng hoặc tăng mức sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng, dầu. Đến ngày 28/3/2013, mặc dù giá xăng dầu thế giới tuy có giảm, nhưng vẫn ở mức cao; trong khi, Quỹ BOG xăng dầu của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã hết; giá trong nước thấp hơn giá của các nước có chung đường biên giới với Việt  Nam từ 2.000 đồng/lít đến trên 5.000 đồng/lít dẫn đến tình trạng buôn lậu xăng dầu diễn ra rất phức tạp. Sau khi báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Liên Bộ Tài chính - Công Thương đã yêu cầu các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối thực hiện ngừng sử dụng Quỹ BOG đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu; khôi phục lợi nhuận định mức (300 đồng/lít, kg), tăng giá bán đối với các mặt hàng, xăng dầu tối đa bằng phần chênh lệch giữa giá cơ sở và giá bán lẻ xăng dầu (Xăng điều chỉnh tối đa 1.430 đồng/lít, Dầu điêzen điều chỉnh tối đa 362 đồng/lít, Dầu hỏa điều chỉnh tối đa 480 đồng/lít, Dầu madut điều chỉnh tối đa 807 đồng/kg).

- Đối với giá điện, than và một số dịch vụ khác: Trong Quý I/2013, giữ ổn định giá điện, than bán cho sản xuất điện, giá nước sạch. Giá cước xe buýt được Nhà nước trợ giá…; tạm thời giãn thời gian điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh tại cơ sở khám chữa bệnh của Nhà nước, giá dịch vụ giáo dục (học phí)… tại một số địa phương theo Chỉ thị số 25/CT-TTg ngày 26/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ.

- Đối với giá sữa: Bộ Tài chính ban hành Công văn số 3181/BTC-QLG yêu cầu các sở tài chính các tỉnh, thành phố tăng cường kiểm tra giá sữa để bảo đảm các tổ chức, cá nhân kinh doanh sữa phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giá; đồng thời có Công văn số 3080/BTC-QLG gửi Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đề nghị cung cấp danh sách các sản phẩm đã được cấp chứng nhận sản phẩm là sữa, sản phẩm dinh dưỡng hoặc thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng hay thức ăn công thức... của các công ty sản xuất, phân phối, kinh doanh sữa để làm cơ sở theo dõi và kiểm tra.

Bộ Tài chính đã hướng dẫn tạm thời Sở Tài chính các địa phương về việc đăng ký giá, kê khai giá sau khi Luật Giá được ban hành và có hiệu lực từ 1/1/2013 (Công văn số 1484/BTC-QLG ngày 29/1/2013).

Tóm lại: Trước yêu cầu phải đẩy nhanh quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, bình ổn thị trường, đảm bảo an sinh xã hội, đạt các chỉ tiêu Quốc hội đề ra trong năm 2013... trên cơ sở phát huy các yếu tố thuận lợi từ Quý I và tìm các giải pháp khắc phục các khó khăn vướng mắc, tồn tại, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành phải tiếp tục thực hiện quyết liệt, mạnh mẽ hơn các Nghị quyết số 01/NQ-CP và 02/NQ-CP của Chính phủ nhằm thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán NSNN năm 2013.

Về phần mình, Bộ Tài chính cũng chỉ đạo mạnh mẽ thực hiện Quyết định số 128/QĐ-BTC ngày 17/1/2013 do Bộ trưởng Tài chính ký ban hành về Kế hoạch hành động của Bộ Tài chính để thực hiện 02 Nghị quyết trên, phấn đấu hoàn thành được mục tiêu, yêu cầu đặt ra đối với lĩnh vực tài chính-NSNN năm 2013.