Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân trong năm 2013 đạt đến 12,5 tỷ USD, cao hơn mức dự báo 20%. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế, với việc chỉ số VN-Index lần đầu tiên vượt mốc 600 điểm kể từ tháng 10.2009. Bên cạnh đó, việc đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình dương (TPP) có chuyển biến tích cực và có thể sẽ sớm ký kết trong năm 2014 cũng khiến các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến nước ta hơn. Bởi nhà đầu tư không chỉ được hưởng lợi từ các ưu đãi từ TPP, mà còn được lợi từ nhân công rẻ, trẻ tuổi, có kỷ luật lao động tốt của Việt Nam.

Do đó, doanh nghiệp nước ngoài đang quan tâm đến nhiều lĩnh vực đầu tư ở nước ta. Chủ tịch Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam Preben Hjortlund cho biết, doanh nghiệp trong khu vực Liên minh châu Âu quan tâm đầu tư vào lĩnh vực chế biến đồ ăn, xuất khẩu nông sản; sản xuất hàng tiêu dùng; cung cấp dịch vụ giáo dục, y tế...

Hiện nay, vấn đề đặt ra là ngay những tháng đầu năm, thông tin nhiều dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trị giá hàng tỷ USD xin thoái lui. Ví dụ như Công ty Tata Steel thuộc Tập đoàn Tata (Ấn Độ) đã rút đơn xin đầu tư dự án thép có tổng vốn đầu tư 5 tỷ USD ở Khu Kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh. Hay tại Quảng Nam, Tập đoàn Hyundai (Hàn Quốc) đã đề nghị chấm dứt hợp tác với Công ty CP ô tô Trường Hải trong dự án nhà máy sản xuất và chế tạo động cơ Chu Lai - Trường Hải…

Trong các dự án rút vốn đầu tư gần đây có tình trạng nhà đầu tư chỉ đăng ký đầu tư mang tính chất đầu cơ, tận dụng việc giá thuê đất rẻ và các ưu đãi thuế quan, nhưng khi thấy không còn cơ hội thì thoái lui. Nhưng cũng có một nguyên nhân chủ quan là do chúng ta chưa thực sự có năng lực sàng lọc những dự án có khả năng thực hiện.

Vì thế, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, cần thay đổi chính sách thu hút vốn FDI theo hướng lựa chọn những doanh nghiệp đa quốc gia, bởi đi cùng với họ thường là những doanh nghiệp phụ trợ. Bên cạnh hệ thống ưu đãi chuẩn, cần có hệ thống ưu đãi linh hoạt cho các nhà đầu tư mục tiêu, chủ động tiếp xúc, đàm phán và thuyết phục các nhà đầu tư tiềm năng...

Theo Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Nguyễn Văn Toàn, trong giai đoạn mới, thu hút vốn đầu tư nước ngoài của Việt Nam cần phải thu hút đầu tư ở những phân khúc cao hơn.

Chính phủ đang gấp rút hoàn thiện hồ sơ dự án Luật Đầu tư (sửa đổi) và dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) trình QH trong thời gian tới nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi, thông thoáng, minh bạch để doanh nghiệp yên tâm đầu tư.

Đồng thời, khắc phục sự chồng chéo giữa các luật hiện hành, tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước nhưng không gây cản trở cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Đây là cơ sở quan trọng để có thể phát huy hiệu quả dòng vốn FDI.