Với sức trẻ, lòng nhiệt huyết và tinh thần sáng tạo, các cấp bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên Thủ đô đã và đang có những đóng góp thiết thực, hiệu quả, góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng nông thôn mới nói riêng, sự phát triển bền vững của Thành phố nói chung.

Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới không chỉ dừng ở việc phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, mà còn đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của người dân nông thôn. Nhận thức rõ tầm quan trọng của yếu tố văn hóa trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, các hoạt động của Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội không chỉ tập trung vào các công trình vật chất, mà còn đi sâu vào việc bồi đắp giá trị tinh thần, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, đồng thời xây dựng nếp sống văn minh, hiện đại cho người dân nông thôn.

Xây dựng môi trường văn hóa xanh - sạch - đẹp và văn minh

Đây là một trong những trọng tâm được Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội đặc biệt chú trọng, thể hiện qua các hoạt động cụ thể và có tính lan tỏa cao, tạo nên những chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành vi của cộng đồng. Hàng nghìn lượt đoàn viên, thanh niên trên khắp các huyện ngoại thành đã tích cực tham gia các chiến dịch Ngày thứ Bảy tình nguyện, Ngày Chủ nhật xanh định kỳ.

Điển hình, trong Ngày Chủ nhật Xanh ngày 25/5/2025, hơn 10.000 lượt đoàn viên, thanh niên trên toàn thành phố đã đồng loạt ra quân dọn vệ sinh, xóa quảng cáo rao vặt, trồng cây xanh và tuyên truyền phòng chống rác thải nhựa. Riêng tại huyện Hoài Đức, hơn 250 đoàn viên, thanh niên đã tập trung dọn dẹp khu vực mái đê, nghĩa trang liệt sĩ và sân bóng xã Dương Liễu; đồng thời bóc xóa hàng nghìn quảng cáo, rao vặt trái phép tại các tuyến đường chính và khu dân cư, trả lại vẻ mỹ quan cho đô thị.

Các mô hình như: “Con đường bích họa”, “Đường hoa thanh niên”, “Tủ điện nở hoa”, “Nhà vệ sinh thân thiện”… đã được triển khai tại 100% Liên đội trên địa bàn thành phố, biến những không gian công cộng thành những điểm nhấn văn hóa ý nghĩa. Tại xã Đại Áng (Thanh Trì), đoàn viên đã làm đẹp trục đường chính dài hơn 3 km bằng cách nhặt rác, trồng thêm hàng ngàn cây hoa và treo cờ Tổ quốc, tạo nên một “con đường cờ hoa” rợp bóng, khang trang. Tại Nhà văn hóa Văn Điển (xã Tứ Hiệp, Thanh Trì), các bạn đoàn viên đã vẽ tranh tường với các chủ đề về nông thôn mới, bảo vệ môi trường, đồng thời lắp đặt đồ chơi an toàn, thân thiện cho các em thiếu nhi, biến nơi đây thành điểm vui chơi bổ ích cho cộng đồng.

Bên cạnh đó, các đội hình thanh niên tình nguyện đã không quản ngại khó khăn, đến từng nhà, từng thôn xóm để phổ biến kiến thức về bảo vệ môi trường, hướng dẫn phân loại rác thải tại nguồn, khuyến khích sử dụng tiết kiệm năng lượng, nước sạch. Những hoạt động này không chỉ nâng cao ý thức cộng đồng, mà còn hình thành thói quen tốt, góp phần xây dựng môi trường sống văn minh, hiện đại theo đúng tiêu chí nông thôn mới nâng cao, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Hà Nội là kho tàng lưu giữ nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể quý giá, từ các làng nghề truyền thống hàng trăm năm tuổi đến các lễ hội dân gian độc đáo. Trong thời gian qua, Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội đã chủ động tổ chức các hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị này, coi đây là yếu tố quan trọng để giữ gìn “hồn cốt”, bản sắc riêng có của làng quê Việt Nam giữa dòng chảy đô thị hóa.

Các câu lạc bộ như: “Thanh niên với văn hóa truyền thống”, “Thanh niên tìm hiểu di sản” được thành lập rộng khắp tại các trường học và địa phương, thu hút đông đảo đoàn viên, học sinh, sinh viên tham gia. Tiêu biểu như Câu lạc bộ Tuyên truyền Văn hóa - Lịch sử của Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), tiền thân là Đội Tuyên truyền Văn hóa Lịch sử Thăng Long - Hà Nội hay Câu lạc bộ Tuyên truyền văn hóa lịch sử Thăng Long - Hà Nội của Quận đoàn Hoàn Kiếm. Hoạt động chính của các câu lạc bộ này là quảng bá hình ảnh, văn hóa Việt Nam tới các du khách trong và ngoài nước bằng nhiều hình thức như: giới thiệu, hướng dẫn du khách tại các di tích, danh lam thắng cảnh ở Hà Nội; đồng thời tổ chức các buổi tìm hiểu, tham quan thực tế tại các di tích, làng nghề, giúp thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về cội nguồn và giá trị văn hóa của mình.

Thành Đoàn Hà Nội còn phối hợp chặt chẽ với các nghệ nhân, thợ giỏi để mở các lớp truyền dạy nghề truyền thống cho thanh niên nông thôn. Các lớp học về kỹ thuật làm gốm Bát Tràng, dệt lụa Vạn Phúc, thêu Quất Động, hay làm nón Chuông đã thu hút hàng trăm thanh niên tham gia, không chỉ giúp họ có thêm nghề nghiệp, tạo sinh kế bền vững, mà còn góp phần duy trì và phát triển các làng nghề truyền thống, bảo tồn tinh hoa văn hóa dân tộc.

Nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân

Cùng với đó, Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho thanh thiếu nhi và người dân nông thôn, tạo ra một môi trường sống vui tươi, lành mạnh và bổ ích, góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, đoàn kết. Tổ chức Đoàn các cấp tích cực vận động các nguồn lực xã hội để sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các thiết chế văn hóa dành cho thanh thiếu nhi, đặc biệt tại các khu chung cư, khu đô thị mới còn thiếu thốn sân chơi.

Hàng trăm công trình thanh niên được triển khai thực hiện; hàng trăm nghìn người dân được hỗ trợ mỗi năm... là những dấu ấn nổi bật, ghi dấu những việc làm thiết thực của tuổi trẻ Thủ đô, góp phần hình thành nhân cách thế hệ trẻ Thủ đô thanh lịch, văn minh. Các sân chơi văn hóa, thể thao được xây dựng và duy trì thường xuyên, trở thành nơi sinh hoạt cộng đồng sôi nổi, tổ chức các giải bóng đá, bóng chuyền, các cuộc thi văn nghệ, giao lưu văn hóa, tạo không khí đoàn kết, gắn bó trong cộng đồng.

Đặc biệt, Chương trình Hành trình Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác - Thanh niên Thủ đô tình nguyện vì sức khỏe cộng đồng năm 2025 do Thành Đoàn Hà Nội phối hợp với Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam tổ chức tại huyện Hoài Đức đã khám bệnh, tư vấn sức khỏe và cấp phát thuốc miễn phí cho 500 người dân. Đây không chỉ là hoạt động chăm sóc sức khỏe, mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của tuổi trẻ đối với cộng đồng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và đời sống tinh thần cho người dân nông thôn.

Tiên phong ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số

Trong kỷ nguyên số, Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội cũng tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin vào việc xây dựng văn hóa nông thôn mới, đặc biệt là trong công tác truyền thông và quảng bá. Nhiều dự án số hóa di sản văn hóa, xây dựng bản đồ du lịch nông nghiệp, nông thôn trên nền tảng số đã được triển khai, giúp lan tỏa giá trị văn hóa một cách rộng rãi và hiệu quả hơn. Các trang thông tin điện tử, fanpage của Đoàn cơ sở thường xuyên cập nhật thông tin về các hoạt động văn hóa, du lịch, quảng bá sản phẩm làng nghề, tạo kênh kết nối hiệu quả giữa nông thôn và đô thị.

Các hoạt động như: “Chợ phiên online”, “Gian hàng số sản phẩm OCOP” do thanh niên khởi xướng đã giúp nông sản, sản phẩm làng nghề của Hà Nội tiếp cận thị trường rộng lớn hơn, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp lan tỏa giá trị văn hóa, mà còn tạo cơ hội cho thanh niên nông thôn tiếp cận tri thức, thông tin, nâng cao năng lực bản thân, góp phần vào công cuộc chuyển đổi số nông nghiệp, nông thôn, hướng tới một nền nông nghiệp thông minh, bền vững.

Đặc biệt, dự án “Mã hóa dữ liệu địa chỉ đỏ trên địa bàn Thành phố” của Thành đoàn Hà Nội đã và đang gây tiếng vang lớn. Dự án tích hợp nhiều công nghệ hiện đại: Chatbot AI (sử dụng ChatGPT) giúp hỏi đáp thông tin di tích bằng giọng nói và văn bản, thuyết minh song ngữ có hình ảnh “đại sứ tuyên truyền” và chức năng cá nhân hóa gương mặt AI để tương tác trực tuyến. Đây là sản phẩm tiêu biểu cho tinh thần chuyển đổi số của thanh niên Thủ đô, góp phần quan trọng vào việc lưu trữ và bảo tồn giá trị lịch sử cách mạng trước tác động của đô thị hóa và biến đổi khí hậu. Công trình này thể hiện sự đồng bộ và quy mô triển khai rộng khắp, giúp người dùng dễ dàng tìm hiểu thông tin di tích qua bản đồ số trực quan.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội đã và đang chứng minh vai trò không thể thiếu trong công cuộc xây dựng văn hóa nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới. Trong tương lai, Đoàn Thanh niên TP. Hà Nội sẽ tiếp tục phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, không ngừng đổi mới để xứng đáng là lực lượng tiên phong trong việc xây dựng một Hà Nội văn minh, hiện đại, giàu bản sắc văn hóa, góp phần vào sự phát triển chung của Thủ đô và đất nước.