Ông Phạm Thành Trung - Phó Giám đốc Trung tâm quản lý, vận hành hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) hải quan (Cục CNTT và Thống kê Hải quan, Tổng cục Hải quan) cho biết: Mỗi tháng đơn vị tiếp nhận hàng nghìn đề nghị như vậy. Cũng theo ông Trung, lý do chính khiến nhiều DN rơi vào tình trạng mất mật khẩu truy cập do các doanh nghiệp (DN) không chú trọng vào việc quản lý tài khoản trên Hệ thống VNACCS.

Đừng quá dễ dãi

Mới đây, công ty TNHH Thương mại, Thiết bị công nghiệp Cường Thịnh (Hà Nội) có công văn đề nghị Tổng cục Hải quan cấp lại mật khẩu truy cập tài khoản Hệ thống VNACCS. Phía hải quan cho biết đây không phải trường hợp cá biệt mà có tới hàng nghìn lượt DN có đề nghị tương tự mỗi tháng phía hải quan phải giải quyết.

Tình trạng phổ biến nhất là doanh nghiệp xuất nhập khẩu giao chữ ký số và thông tin tài khoản, mật khẩu khai hải quan điện tử, giấy giới thiệu, giấy ủy quyền cho các bên làm dịch vụ hải quan (nhân viên xuất nhập khẩu hoặc, nhân viên khai thuê của các đại lý hải quan) để sử dụng khai báo, truyền tờ khai điện tử… nhưng không thu hồi và sau đó cũng không để ý đến nó.

Tình trạng quản lý lỏng lẻo này dẫn tới hiện tượng khi các nhân viên quên mật khẩu, đi công tác nước ngoài nhưng không bàn giao lại mật khẩu hoặc thậm chí chuyển chỗ làm thì mật khẩu tài khoản của doanh nghiệp theo đó mất luôn.

Thậm chí, có cả trường hợp đến thời hạn thay đổi mật khẩu nhưng người được giao trách nhiệm của doanh nghiệp không thực hiện…

Cần tăng cường quản lý

Chính việc quản lý dễ dãi tài khoản và chữ ký số của DN nên thời gian qua, Cục hải quan Hà Nội đã phải đưa ra cảnh báo về tình trạng cho mượn chữ ký số.

Theo đó, Cục đưa ra cảnh báo có nhiều doanh nghiệp đã cho dịch vụ khai thuế hải quan, nhân viên đại lý hải quan… mượn chữ ký số của mình. Các dịch vụ, đại lý này đã lợi dụng chữ ký số của doanh nghiệp thực hiện việc khai hải quan trên hệ thống VNACCS để buôn lậu, nhập khẩu hàng cấm, khai báo thông tin hàng hóa sai so với thực tế nhằm trốn lậu thuế, nhập khẩu hàng phải kiểm tra chuyên ngành…

Như vậy, việc cho mượn chữ ký số vô hình chung đã đẩy không ít doanh nghiệp tuân thủ tốt pháp luật nhưng vẫn bị ngành hải quan đưa vào “luồng vàng”.

Đại diện lãnh đạo Hải quan cho biết: Chữ ký số và tài khoản khai hải quan điện tử có vai trò như con dấu và chữ ký của lãnh đạo doanh nghiệp trên hồ sơ giấy. Nó giúp doanh nghiệp xuất nhập khẩu khai tờ khai hải quan điện tử, tham gia các dịch vụ công trực tuyến của ngành Hải quan và có giá trị pháp lý không chỉ đối với thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan mà còn để các cơ quan khác liên quan kiểm tra, đối chiếu và thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật.

Như vây, với những tồn tại đang xảy ra, rõ ràng thiệt hại sẽ rơi vào doanh nghiệp. Để khắc phục tình trạng trên, trong năm 2017, doanh nghiệp cần phải kiểm soát chặt việc bảo quản, sử dụng chữ ký số, tài khoản đăng nhập hệ thống khai hải quan điện tử; không được giao giấy giới thiệu, giấy ủy quyền, giấy đóng dấu khống cho các tổ chức, cá nhân khác khi chưa ghi nội dung.

Nếu không hậu quả sẽ rất nặng nề bởi trong trường hợp xảy ra vi phạm, DN sẽ bị thiệt hại cả về vật chất lẫn uy tín vì sự tắc trách đối với tài khoản, chữ ký số của chính mình.