Doanh nghiệp sản xuất “3 tại chỗ” gặp nhiều khó khăn

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhất là khi nhiều tỉnh, thành phố đồng loạt áp dụng Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ, đã tác động rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của cộng đồng DN.

Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP. Hồ Chí Minh (FFA) - cho biết, sau hơn 2 tuần các DN của FFA triển khai hoạt động theo phương án sản xuất “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường 2 địa điểm” theo chỉ đạo của TP. Hồ Chí Minh, ngoài một số DN chủ lực của ngành, tập trung ở nhóm thịt gia cầm, gia súc hầu hết giữ được năng lực sản xuất từ 100-200%. Còn đối với các nhóm ngành khác như: nhóm mì ăn liền, thủy hải sản chế biến, gia vị … đa phần năng lực sản xuất chỉ duy trì ở mức từ 40-70% so với thời điểm bình thường.

Hiện nay, nhiều DN đang rất lo lắng trước nguy cơ hiện hữu là phải dừng sản xuất, khi gần đây xuất hiện tình trạng dịch xâm nhập vào một số nhà máy, mặc dù những DN này đều đang thực hiện sản xuất “3 tại chỗ” theo đúng các yêu cầu từ cơ quan y tế, công nhân “nội bất xuất, ngoại bất nhập”. Do đó, nếu tình trạng này còn tiếp tục lan rộng thì nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất, cung ứng hàng hóa thiết yếu cho TP. Hồ Chí Minh là rất lớn và điều đó sẽ tác động đến mọi mặt kinh tế - xã hội.

Nhiều DN nhìn nhận, việc thực hiện “3 tại chỗ” chỉ là biện pháp tình thế tạm thời trong thời gian ngắn hạn và chỉ có thể kéo dài từ 2-3 tuần đối với các DN vừa, các DN lớn hơn cũng duy trì tối đa 4-5 tuần. Do DN phải gồng gánh quá nhiều các khoản chi phí để đảm bảo chuỗi sản xuất, thực hiện các qui định chống dịch tại nhà máy như: chi phí xét nghiệm hàng tuần, chi phí trang bị các điều kiện cho công nhân ăn - ngủ - làm việc tại nhà máy tăng 50-100%. Đồng thời trả thêm lương công nhân ở lại nhà máy tăng 30-50%, trả lương và chi phí hỗ trợ người lao động nghỉ việc, chi phí bao bì - vật tư - bột - phụ liệu tăng cao… điều này làm tổng chi phí của DN tăng gấp nhiều lần so với trước trong khi đó tổng sản lượng giảm hơn 50%

Đại diện Công ty Cổ phần Việt Nam kỹ nghệ súc sản - Vissan cho biết, phương án sản xuất “3 tại chỗ” hay “1 cung đường - 2 điểm đến” trong hoạt động sản xuất vừa qua cho thấy, vẫn còn nhiều kẽ hở khiến cho việc hình thành nên những ổ dịch mới tại một số nhà máy lớn, mà nguồn lây là do từ bên ngoài và cả bên trong khu vực sản xuất như: giao nhận lương thực, thực phẩm, vật tư, nguyên liệu, thành phẩm, hồ sơ … hay F1 chuyển thành F0 trong khu sản xuất.

Với đặc thù của ngành lương thực thực phẩm, để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh ngoài các nguyên liệu chính thì các DN sản xuất đầu cuối phải nhập từ nhiều nhà cung cấp với các loại nguyên phụ liệu khác nhau. Đặc biệt, trong tình hiện nay, khả năng các nhà cung cấp này có thể sẽ dừng hoạt động khi xuất hiện trường hợp F0 là có thể xảy ra bất cứ lúc nào và nếu không nhập được một loại nguyên liệu nào đó thì khả năng DN sản xuất phải ngừng hoạt động

Chủ tịch FFA cho rằng, thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt tháo gỡ vấn đề lưu thông hàng hóa nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều bất cập. Trong đó, DN gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động vận chuyển, lưu thông hàng hoá, kể cả trong nội thành thành phố và đi liên tỉnh, khi TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành đồng loạt áp dụng các biện pháp phòng chống dịch Covid-19 theo Chỉ thị số 16, đã và đang khiến DN, nhất là DN vừa và nhỏ khó khăn chồng chất, thậm chí có nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng sản xuất LTTP thiết yếu.

Kiến nghị giải pháp ngăn nguy cơ đứt gãy nguồn cung

Để ngăn chặn nguy cơ đứt gãy chuỗi sản xuất, cung ứng hàng hóa thiết yếu cho TP, bà Lý Kim Chi cho biết, FFA đã có kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp với UBND TP. Hồ Chí Minh. Cụ thể, ngành LTTP đề nghị TP cần thành lập “Tổ phản ứng nhanh của TP” trên cơ sở có sự tham gia của lãnh đạo TP, Sở Y tế, Sở Công Thương, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC). Tổ này khi tiếp nhận thông tin từ DN cần ưu tiên ngay lập tức kết hợp với Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất hoặc UBND quận huyện nơi DN đóng chân hỗ trợ DN sàng lọc, cách lý các diện nguy cơ cao ra khỏi nhà máy và bóc tách, phân lập, đánh giá nhóm đối tượng đưa vào các khu riêng biệt theo từng dây chuyền hoặc phân xưởng để có thể đảm bảo tiếp tục duy trì sản xuất của DN.

Nhằm giảm áp lực tài chính cho DN trong thời kỳ dịch bệnh cũng như tạo thuận lợi cho các DN khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh, TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Tài chính xem xét tăng thời gian ân hạn giãn, hoãn nộp thuế, phí tránh để DN rơi vào tình trạng nợ xấu. Đồng thời xem xét duy trì các giải pháp đã áp dụng trước đây như giảm phí trước bạ… nhằm hỗ trợ phục hồi thị trường tiêu dùng trong nước.

Để việc ngừng sản xuất không xảy ra, FFA đề xuất đối với các loại nguyên liệu phụ như gia vị, hương liệu, phụ gia... cho phép DN có thể tìm loại khác thay thế hoặc điều chỉnh tăng giảm hàm lượng phù hợp mà vẫn đảm bảo không ảnh hưởng đến chất lượng, tính an toàn và đặc trưng cơ bản của sản phẩm như trước đây. DN cam kết tuyệt đối là sự điều chỉnh này không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng…

TP. Hồ Chí Minh cần cụ thể các quy định của Trung ương và chỉ đạo quyết liệt các địa phương, các chốt kiểm soát cần thực hiện nghiêm các thủ tục, yêu cầu về kiểm tra, phòng chống dịch theo đúng chỉ đạo của thành phố, nhằm tránh tình trạng áp dụng mỗi nơi mỗi kiểu, gây khó khăn cho DN, trường hợp phát hiện vi phạm phải xử lý nghiêm để răn đe.

Trước mắt, để đảm bảo duy trì và không đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên liệu đầu vào cho ngành trong thời gian tới, đề nghị thành phố tính toán và cần sớm xúc tiến việc hợp tác mạnh mẽ hơn nữa giữa thành phố với chính quyền các tỉnh có vùng nguyên liệu lớn mà hiện nay đang kiểm soát dịch tốt như Lâm Đồng, Bình Phước, Cà Mau…

Bên cạnh đó, với vai trò là hạt nhân Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, TP. Hồ Chí Minh đề nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có văn bản chỉ đạo xuyên suốt, đồng bộ yêu cầu các tỉnh phải đặt hoạt động sản xuất nông nghiệp là thiết yếu, cần được ưu tiên, tạo mọi điều kiện phát triển trong bối cảnh dịch đang diễn biến phức tạp và kéo dài để không bị đứt gãy nguồn cung trong thời gian tới…

Về những kiến nghị, đề xuất của cộng đồng DN ngành lương thực thực phẩm, bà Phan Thị Thắng - Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh - cho biết, đối với khó khăn về lưu thông hàng hóa thiết yếu, hiện Thành phố đã cơ bản từng bước giải quyết, tháo gỡ ách tắc và khơi thông khâu vận chuyển của DN. Song không ngoại lệ những người thực thi tại chốt chặn là lực lượng tăng cường nên có nhận thức và cách áp dụng chưa nhuần nhuyễn. Thành phố sẽ cử cơ quan chức năng kiểm tra, giải quyết ngay. Đa số trường hợp tắc nghẽn lưu thông hàng hóa DN gặp phải là phát sinh ngoài địa bàn. Do đó, Thành phố sẽ kiến nghị Trung ương có chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể để tránh nguy cơ đứt gãy nguồn cung ứng nguyên liệu sản xuất.

Hiện nay, “TP. Hồ Chí Minh đang kịp thời nắm bắt những khó khăn chung của nền kinh tế thành phố cũng như riêng của DN ở từng ngành nghề, lĩnh vực để tháo gỡ sớm nhất cho hoạt động sản xuất kinh doanh trên địa bàn”, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh.