Trung Quốc phát huy vai trò Chủ tịch luân phiên

Với vai trò Chủ tịch luân phiên SCO trong nhiệm kỳ 2024-2025, Trung Quốc đã tích cực thúc đẩy các hoạt động hợp tác giữa các nước thành viên.

Theo thông tin từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong hơn một năm qua, nước này đã tổ chức và đăng cai hơn 100 sự kiện đa dạng, trải dài trên nhiều lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, an ninh quốc phòng, thương mại, công nghệ số, phát triển xanh và giao lưu nhân dân. Các sự kiện này không chỉ diễn ra tại Bắc Kinh mà còn tại nhiều tỉnh thành khác, với mục tiêu mở rộng cơ hội tiếp cận giữa các địa phương và cộng đồng doanh nghiệp trong khu vực.

Giới quan sát nhận định, việc Trung Quốc lựa chọn thành phố Thiên Tân làm địa điểm tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh SCO 2025 mang ý nghĩa chiến lược ở nhiều cấp độ. Thiên Tân là một trong những thành phố cảng quan trọng nhất ở miền Bắc Trung Quốc, có vị trí địa lý thuận lợi trong việc kết nối các tuyến vận tải quốc tế và hành lang kinh tế xuyên Á. Đồng thời, đây cũng là trung tâm công nghiệp, giáo dục và khoa học công nghệ đang phát triển nhanh, với cơ sở hạ tầng hiện đại đáp ứng tiêu chuẩn tổ chức các sự kiện quốc tế quy mô lớn.

Hơn nữa, việc tổ chức hội nghị tại Thiên Tân cũng được cho là mang thông điệp về sự cởi mở và định hướng quốc tế hóa. Hội nghị lần này được đánh giá là một trong những hoạt động ngoại giao quan trọng nhất trong năm của Trung Quốc. Chương trình nghị sự sẽ tập trung vào việc phát huy “Tinh thần Thượng Hải”, củng cố cơ chế hợp tác, thảo luận sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực, cũng như thúc đẩy hợp tác đa phương trong các lĩnh vực chính trị, an ninh, kinh tế, thương mại và văn hóa.

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Bân cho biết, Hội nghị SCO 2025 sẽ có sự tham dự của các nhà lãnh đạo đến từ hơn 20 quốc gia và người đứng đầu khoảng 10 tổ chức quốc tế. Trong số đó có lãnh đạo các nước thành viên như Nga, Ấn Độ, Kazakhstan, cũng như đại diện cấp cao từ Liên Hợp Quốc, ASEAN và nhiều tổ chức khu vực khác.

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hội nghị năm nay sẽ là dấu mốc quan trọng trong lịch sử phát triển SCO, khẳng định vai trò ngày càng lớn của tổ chức trong việc duy trì an ninh, thúc đẩy hợp tác và đóng góp cho hòa bình, ổn định khu vực và toàn cầu. Đồng thời khẳng định đây là sự kiện quy mô lớn nhất kể từ khi tổ chức này được thành lập vào năm 2001.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, thách thức mà Trung Quốc phải đối mặt trong vai trò chủ nhà không chỉ nằm ở khâu tổ chức mà còn ở khả năng tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại đa phương, thu hẹp khác biệt giữa các quốc gia thành viên, cũng như xây dựng các chương trình hợp tác thực chất và cân bằng lợi ích giữa các bên.

Có gì trong chương trình nghị sự?

Chương trình nghị sự của Hội nghị SCO lần thứ 25 dự kiến sẽ tập trung vào một loạt chủ đề lớn, phản ánh cả những ưu tiên dài hạn lẫn các vấn đề cấp thiết trong bối cảnh khu vực và toàn cầu đang biến động nhanh chóng.

Một trong những nội dung trọng tâm là việc xây dựng và thông qua Chiến lược phát triển SCO đến năm 2035. Văn kiện này được kỳ vọng sẽ đưa ra định hướng chiến lược tổng thể cho tổ chức trong thập kỷ tới, với trọng tâm là tăng cường hợp tác đa phương, thúc đẩy kết nối nội khối và nâng cao vai trò của SCO trong việc xử lý các thách thức xuyên biên giới như biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng, dịch chuyển lao động và rủi ro công nghệ. Việc xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn cũng phản ánh nỗ lực của các quốc gia thành viên trong việc duy trì sự ổn định chính sách và tạo nền tảng cho hợp tác bền vững.

Về mặt an ninh, các nhà lãnh đạo được cho là sẽ tái khẳng định cam kết củng cố cơ chế phối hợp an ninh khu vực, thông qua việc mở rộng hợp tác trong lĩnh vực chống khủng bố, phòng chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, bảo vệ an ninh mạng và ngăn ngừa các hình thức cực đoan hóa. Đây là những nội dung đã được quan tâm từ lâu trong khuôn khổ SCO, đặc biệt thông qua hoạt động của Cơ quan Chống khủng bố khu vực (RATS). Trong bối cảnh các mối đe dọa ngày càng đa dạng và công nghệ phát triển nhanh, nhu cầu cập nhật phương thức hợp tác, chia sẻ thông tin và nâng cao năng lực quốc gia đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Ở phương diện kinh tế, chương trình nghị sự năm nay dự kiến sẽ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy hợp tác phát triển khu vực, với các chủ đề trọng tâm như an ninh năng lượng, liên kết hạ tầng giao thông logistics, chuyển đổi số, đổi mới công nghệ và thương mại nội khối. Việc cải thiện kết nối kinh tế được xem là yếu tố quan trọng nhằm tăng cường khả năng tự chủ chiến lược của các nước thành viên, đồng thời giảm thiểu rủi ro từ các biến động bên ngoài.

Ngoài ra, điểm mới đáng chú ý là việc tăng cường đối thoại với các đối tác quốc tế thông qua cơ chế “SCO Plus”, cho phép mời các quốc gia và tổ chức ngoài khối tham gia một phần hội nghị hoặc đối thoại chuyên đề. Động thái này được nhìn nhận như một bước đi nhằm mở rộng ảnh hưởng của SCO, thúc đẩy hợp tác cởi mở, đồng thời tạo điều kiện để thảo luận các vấn đề toàn cầu như cải cách quản trị kinh tế quốc tế, y tế công cộng và phát triển bền vững.

Bên cạnh các nội dung hợp tác, tại hội nghị, các nhà lãnh đạo dự kiến sẽ ký và thông qua “Tuyên bố Thiên Tân”, phê chuẩn “Chiến lược phát triển SCO trong 10 năm tới”, cũng như ban hành các văn kiện quan trọng kỷ niệm 80 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai và thành lập Liên Hợp Quốc. Những văn kiện này thể hiện sự ủng hộ của các nước thành viên đối với nguyên tắc tôn trọng chủ quyền, giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình và duy trì trật tự quốc tế dựa trên luật pháp.

Nhìn chung, chương trình nghị sự của Hội nghị Thượng đỉnh SCO 2025 phản ánh xu thế chuyển dịch của tổ chức từ một cơ chế hợp tác khu vực chủ yếu về an ninh, sang một khuôn khổ hợp tác toàn diện hơn, bao trùm cả kinh tế, phát triển xã hội và đối ngoại đa phương. Tuy nhiên, mức độ đồng thuận trong từng vấn đề cụ thể sẽ còn phụ thuộc vào sự linh hoạt ngoại giao, khả năng điều phối và dung hòa lợi ích giữa các quốc gia có bối cảnh và ưu tiên khác nhau trong khối.

Kỳ vọng và thách thức

Trong bối cảnh khu vực Á - Âu và thế giới đang trải qua nhiều biến động phức tạp về địa chính trị, kinh tế và an ninh, Hội nghị SCO được kỳ vọng sẽ tạo ra những tín hiệu tích cực trong việc thúc đẩy hợp tác khu vực và tái khẳng định vai trò của tổ chức này trong kiến tạo đối thoại đa phương.

Hơn nữa, sự tham dự của các nhà lãnh đạo cấp cao như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, cùng Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres và các tổ chức khác, được đánh giá là cơ hội quan trọng để tiến hành các cuộc trao đổi chiến lược, xây dựng lòng tin chính trị và tạo nền tảng cho các sáng kiến hợp tác dài hạn.

Song, bên cạnh các cơ hội, hội nghị cũng đối mặt với những thách thức đáng kể, những khác biệt xuất phát từ lợi ích và lập trường giữa các quốc gia thành viên, đặc biệt trong các vấn đề như cạnh tranh về năng lượng, định hướng chiến lược đối ngoại và chính sách thương mại. Việc tìm kiếm tiếng nói chung trong một tổ chức đa dạng về văn hóa, thể chế chính trị và mức độ phát triển kinh tế đòi hỏi sự linh hoạt, thiện chí và cam kết thực chất từ các bên tham gia.

Theo nhận định của giới quan sát, thành công của hội nghị lần này sẽ không chỉ được thể hiện qua số lượng văn kiện được thông qua hay các tuyên bố chính trị, mà còn phụ thuộc vào khả năng xây dựng một môi trường đối thoại ổn định, thúc đẩy hợp tác thực chất, tôn trọng lẫn nhau và bảo đảm cân bằng lợi ích giữa các quốc gia thành viên trong dài hạn.