Tại Hội thảo “Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân” do Thời báo Ngân hàng tổ chức vào ngày 21/3/2025 tại TP. Hà Nội, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đã nêu thực tế, có hiện tượng các ngân hàng đang tập trung cho vay doanh nghiệp lớn, một trong những nguyên nhân là do các ngân hàng phải chịu áp lực lớn từ doanh thu.

Từ phía doanh nghiệp, theo ông Nguyễn Kim Hùng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Kim Nam, ngân hàng là "phao cứu sinh" về vốn cho các doanh nghiệp. Để phát triển, các doanh nghiệp cần ít nhất chục năm, song nếu áp dụng công nghệ, quá trình này có thể rút ngắn bớt một nửa, thậm chí còn nhanh hơn, song các ngân hàng hiện chưa có gói vay về hỗ trợ đổi mới sáng tạo.

Vì thế, vị này đề nghị ngành Ngân hàng đề xuất Chính phủ cho doanh nghiệp vay lãi suất 0% để đầu tư công nghệ, phần cấp bù lãi suất hoàn toàn có thể bù đắp bằng thuế thu nhập doanh nghiệp. Bởi lãi suất cho vay trung, dài hạn hiện nay đang ở 8-10%/năm, chưa hấp dẫn các doanh nghiệp.

Nhưng theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú, đề xuất vay lãi suất 0% khó thực hiện nếu nhìn từ góc độ thương mại do các ngân hàng còn phải kinh doanh có nguồn thu, nên cần sự hỗ trợ của nhà nước.

Hơn nữa, theo Phó Thống đốc, cơ chế cho vay để thúc đẩy đổi mới sáng tạo theo Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là vấn đề đang được quan tâm, nhưng nguồn vốn không thể chỉ phụ thuộc vào các ngân hàng, mà cần chiến lược để huy động tổng lực các nguồn vốn trong và ngoài nước.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng, cần tạo môi trường, hệ thống chính sách hỗ trợ, khuyến khích thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tư nhân. Khuôn khổ để doanh nghiệp phát triển không chỉ là vốn tín dụng, mà còn là vốn đầu tư dài hạn, Nhà nước cần mở ra thị trường vốn đầu tư đa dạng hơn, giảm gánh nặng cho phía ngân hàng.

Hiện khu vực kinh tế tư nhân trong nước hiện đóng góp xấp xỉ 50% GDP. Trong đó, bộ phận doanh nghiệp đăng ký chính thức đóng góp hơn 10% GDP và khu vực hộ kinh doanh cá thể, hộ sản xuất nông nghiệp, trang trại và các cơ sở kinh tế, cá nhân kinh doanh khác chiếm khoảng 40% GDP. 

Chuyên gia kinh tế TS. Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Việt Nam nhận xét, chỉ cần đầu tư của kinh tế tư nhân tăng 1% sẽ mang lại mức tăng về giá trị tuyệt đối tương đương với việc đầu tư công phải tăng 2,5% và đầu tư nước ngoài phải tăng 3,5%. 

Vì thế, tỷ lệ dư nợ tín dụng của các doanh nghiệp vẫn ở mức cao. Theo NHNN, đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp tư nhân tại các tổ chức tín dụng (TCTD) đạt khoảng gần 7 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 14,7% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế.

Trong đó, có 100 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa với tổng dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023, chiếm 17,6% dư nợ nền kinh tế; có 208.992 doanh nghiệp nhỏ và vừa còn dư nợ.

Tính từ ngày 25/2/2025 đến nay, đã có 23 ngân hàng giảm lãi suất cho vay. Theo NHNN, năm 2023, lãi suất cho vay bình quân giảm 1,3% so với đầu năm. Năm 2024, lãi suất cho vay bình quân giảm 1,4%. Năm 2025, từ đầu năm đến nay, lãi vay đã giảm 0,8%. 

Về phía các ngân hàng, bà Phùng Thị Bình - Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) cho biết, Ngân hàng đang triển khai 9 chương trình tín dụng ưu đãi dành cho tất cả đối tượng, trong đó có 8 chương trình dành cho hộ kinh tế tư nhân, bao gồm doanh nghiệp xuất nhập khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản xuất kinh doanh tiêu dùng…

Trong thời gian tới, Agribank mong muốn sẽ cấp vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa để có được các phương án kinh doanh hiệu quả, có nguồn trả lại ngân hàng.

Ngoài ra, ý kiến của một số ngân hàng còn kiến nghị các cơ quan chức năng cần hỗ trợ về cơ chế chính sách, tạo môi trường thuận lợi để sản xuất kinh doanh, giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ nhiều về thông tin thị trường cũng như tiếp cận ứng dụng khoa học công nghệ cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển, vừa tăng nhu cầu vay vốn để đầu tư, vừa nâng cao chất lượng dư nợ.