Bộ Tài chính vừa có Tờ trình gửi Chính phủ về việc ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 114/2021/NĐ-CP về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi nước ngoài của nhà tài trợ nước ngoài và Nghị định số 20/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 114/2021/NĐ-CP.

Theo Bộ Tài chính, Dự thảo Nghị định quán triệt chủ trương phân cấp, phân quyền theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, đồng thời phù hợp với Luật Đầu tư công và các chỉ đạo gần đây của Chính phủ. Việc sửa đổi tập trung vào ba nhóm mục tiêu chính: phân cấp mạnh cho các Bộ, ngành, địa phương; đơn giản hóa thủ tục hành chính để rút ngắn thời gian chuẩn bị, phê duyệt dự án; và hoàn thiện các quy định còn thiếu hoặc chưa rõ, nhằm xử lý vướng mắc trong quá trình triển khai.

Một trong những nội dung quan trọng là đơn giản hóa quy trình tiếp nhận khoản hỗ trợ ngân sách. Theo đó, Bộ Tài chính sẽ là đầu mối duy nhất trình Thủ tướng Chính phủ, thay vì phải xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư như trước. Quy trình báo cáo và phê duyệt được gộp lại, giúp giảm từ 1 đến 3 tháng thủ tục.

Dự thảo cũng đề xuất phân cấp cho cơ quan chủ quản quyết định chủ trương tham gia các chương trình, dự án khu vực, trừ các trường hợp liên quan đến an ninh, quốc phòng, tôn giáo hoặc chưa xác định được cơ quan chủ quản. Cách làm này giúp tăng tính chủ động và rút ngắn thời gian phê duyệt chủ trương từ 3 đến 6 tháng.

Một điểm đổi mới nữa là giảm yêu cầu lập Đề xuất dự án đối với các dự án kỹ thuật, viện trợ không hoàn lại (trừ lĩnh vực nhạy cảm) và dự án thành phần đã nằm trong chương trình đầu tư công được phê duyệt. Việc rút gọn nội dung phê duyệt Đề xuất từ 7 xuống còn 5 nội dung cũng giúp đơn giản hồ sơ, rút ngắn quy trình thẩm định từ 3 tháng còn khoảng 1 tháng.

Dự thảo còn giảm số trường hợp phải trình Thủ tướng phê duyệt chủ trương thực hiện dự án viện trợ không hoàn lại. Chỉ còn hai trường hợp cần phê duyệt là dự án có khung chính sách và dự án trong lĩnh vực tôn giáo; các trường hợp còn lại chỉ cần phê duyệt văn kiện Dự án ở cấp Bộ, ngành.

Đối với các dự án đầu tư sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi, dự thảo quy định rõ một số trường hợp không phải trình phê duyệt chủ trương đầu tư, như dự án khẩn cấp, thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia, hoặc dự án thành phần đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt tổng thể.

Về đầu mối ký kết điều ước quốc tế, thay vì 4 cơ quan như hiện hành, dự thảo rút xuống còn 3 đầu mối do Bộ Tài chính (sau hợp nhất với Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đảm nhiệm hầu hết chức năng đề xuất ký kết thỏa thuận, hiệp định về vốn ODA, vay ưu đãi.

Ngoài ra, Dự thảo cũng bổ sung quy định linh hoạt hơn về thời gian giao vốn theo tiến độ giải ngân trong các hiệp định vay. Thời hạn phân bổ vốn sẽ phù hợp với quy định trong thỏa thuận với nhà tài trợ, kể cả khi được gia hạn, nhằm tránh phát sinh thêm thủ tục kéo dài từ 6 tháng đến 1,5 năm như trước.

Nghị định thay thế sẽ được Bộ Tài chính triển khai theo quy trình, thủ tục rút gọn. Việc sửa đổi lần này được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy giải ngân vốn ODA, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tăng tính chủ động cho các Bộ, ngành, địa phương trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh phục hồi kinh tế và hội nhập quốc tế. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tiếp thu ý kiến để hoàn thiện Dự thảo, trình Chính phủ xem xét, ban hành trong thời gian tới.