Sức cầu tăng, nguồn cung hạn chế đẩy giá vàng lên cao

Những ngày qua, giá vàng trong nước liên tục lập kỷ lục mới, xong lại tục dốc thảm hại. Trước bối cảnh giá vàng biến động khó lường như vậy, theo các chuyên gia, nguyên nhân là do sức cầu tăng nhưng nguồn cung hạn chế.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam Huỳnh Trung Khánh cho rằng, giá vàng trong nước tăng mạnh trong vài ngày gần đây bởi sức cầu tăng nhưng nguồn cung vàng SJC hạn chế. Thời gian qua, vàng miếng SJC không có nguồn cung. Nếu người dân bán ra không nhiều, nguồn cung hạn chế, chỉ cần sức cầu tăng nhẹ thì giá cũng sẽ bị đẩy lên cao.

Phân tích sâu hơn về giá vàng, PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cho rằng, diễn biến giá vàng đến từ một số nguyên nhân. Nguyên nhân thứ nhất, là giá vàng trên thế giới tăng do tác động của đồng USD Mỹ suy yếu trước những thông tin rất tích cực về thị trường tài chính của Mỹ và đặc biệt là chính sách tiền tệ khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) dự kiến sẽ có thể cắt giảm lãi suất trong năm 2024.

Nguyên nhân thứ hai, tác động trực tiếp đến cung cầu về vàng trên thị trường Việt Nam, đó là các kênh đầu tư khác như: Kênh tiền gửi tiết kiệm, kênh đầu tư chứng khoán hay kênh bất động sản hiện nay đều chưa có những dấu hiệu phục hồi một cách rõ ràng và có thể đem lại kỳ vọng lợi nhuận nhất định cho các nhà đầu tư.

“Do đó, khi thấy thông tin giá vàng trên thế giới tăng thì các nhà đầu tư và những khách hàng mua vàng nghĩ rằng có thể giá vàng trong nước sẽ tăng thêm tiếp. Chính vì vậy, cầu về vàng trên thị trường sẽ tăng lên và khi cầu về vàng tăng thì giá vàng cũng sẽ tăng lên”, PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh phân tích.

Tuy nhiên, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cho rằng, trong bối cảnh khi giá vàng tăng lên, thì cầu tăng lên nhưng lượng cung bán ra thì lại chưa tăng. Bởi vì nhà đầu tư mong chờ giá tăng thêm nữa mới mang bán, do đó dẫn đến độ lệch nhất định giữa cung và cầu nên giá vàng trên thị trường trong nước càng tăng mạnh.

“Bên cạnh đó, một yếu tố quan trọng khiến giá vàng biến động mạnh chính tâm lý đám đông ở trên thị trường, khi thấy một người này mua thì những người khác cũng mua vào. Tâm lý này sẽ lan truyền và đồng thời sinh ra kỳ vọng là sẽ tiếp tục tăng. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn và gây ra tác động đột biến trên thị trường như hiện nay”, PGS.TS. Phạm Thị Hoàng Anh nhận định.

Cũng nói về nguyên nhân cung cầu khiến giá vàng tăng mạnh, PGS.TS Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế lại cho rằng, việc độc quyền cho SJC làm thương hiệu vàng quốc gia dẫn đến thiếu sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh vàng miếng. Cụ thể, người dân phải bán vàng miếng các thương hiệu vàng khác mà họ đã mua nắm giữ từ bao lâu với giá rẻ hơn vàng SJC, mặc dù chất lượng như nhau. “Chính sách độc quyền vàng gây thiếu nguồn cung, làm cho thị trường bị đẩy nóng lên, gây bất lợi cho người tiêu dùng và nền kinh tế”, vị chuyên gia nêu quan điểm.

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, Ngân hàng Nhà nước chỉ nên thực hiện chức năng quản lý và hoạch định chính sách điều tiết dự trữ ngoại hối bằng vàng theo Pháp lệnh Ngoại hối, Luật Ngân hàng Nhà nước, Luật Các tổ chức tín dụng mà không nên tham gia sản xuất kinh doanh hoặc điều tiết thị trường bằng các biện pháp hành chính, không trực tiếp can dự việc kinh doanh của các doanh nghiệp.

Để ổn định giá vàng, ông Long cho rằng, Ngân hàng Nhà nước cần cho phép các doanh nghiệp được nhập khẩu vàng nguyên vật liệu để sản xuất vàng. “Nếu để doanh nghiệp tự xuất và nhập khẩu vàng thì luồng vàng ra - vào Việt Nam sẽ nhanh hơn, cân bằng được giá trong nước với giá thế giới”, ông Long nói.

Dứt khoát không để tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế

Từng trao đổi về vấn đề kinh doanh độc quyền vàng trước Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng lý giải, trước đây thị trường vàng gây nhiều hệ lụy, bất ổn nền kinh tế nên Chính phủ đã ban hành Nghị định 24 với chủ trương chống vàng hóa.

Trong đó, Nghị định 24 có chính sách quan trọng là Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng. Thời điểm đó, Ngân hàng Nhà nước đã đánh giá tình hình sản xuất vàng miếng, có rất nhiều thương hiệu khác nhau song SJC chiếm trên 90% trên thị trường.

Ngân hàng Nhà nước đã cân nhắc lựa chọn thương hiệu nào để sản xuất, lựa chọn thương hiệu riêng hay chọn thương hiệu khác. Tuy nhiên, sau khi phân tích đánh giá lợi ích, chi phí, nếu chọn một thương hiệu riêng của Ngân hàng Nhà nước hoặc một thương hiệu khác thì người dân sẽ chuyển đổi vàng đang chiếm 90% trên thị trường sang thương hiệu khác.

Việc này mất rất nhiều chi phí của xã hội vào việc không cần thiết. Chính vì vậy, sau Nghị định 24, Ngân hàng Nhà nước sản xuất vàng miếng nhưng thuê SJC gia công, dưới sự quản lý chặt chẽ của đơn vị này.

Bà Hồng cũng khẳng định, với vai trò quản lý nhà nước, Ngân hàng Nhà nước sẽ sẵn sàng điều tiết giá vàng nếu thấy cần thiết, tuy nhiên chỉ trong trường hợp cần thiết mới tiến hành nhập khẩu vàng để can thiệp.

Trước tình trạng giá vàng tăng nóng trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ngày 27/12 đã ra chỉ đạo chống nóng chống “vàng hoá”. Theo đó, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước. Thực hiện ngay các giải pháp để bình ổn thị trường vàng; chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó với biến động của giá vàng thế giới và trong nước để sẵn sàng các biện pháp xử lý, sử dụng các công cụ theo thẩm quyền.

Dứt khoát không để tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế, không để tác động tiêu cực đến tỉ giá, lãi suất, thị trường tiền tệ, ngoại hối và an toàn, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia. Có giải pháp hiệu quả để quản lý, điều hành giá vàng miếng trong nước theo nguyên tắc thị trường, không để tình trạng chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước và vàng quốc tế ở mức cao như thời gian qua.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, giám sát chặt chẽ với thị trường vàng, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng. Kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định pháp luật, nhất là các hành vi buôn lậu, trục lợi, đầu cơ, thao túng, lợi dụng chính sách đẩy giá của các tổ chức, cá nhân… gây mất ổn định, an toàn thị trường vàng.

Trường hợp phát hiện hoạt động kinh doanh vàng có dấu hiệu vi phạm pháp luật, kịp thời chuyển tài liệu, hồ sơ cho cơ quan chức năng để xử lý nghiêm, công khai, minh bạch theo quy định pháp luật.

Đánh giá tổng thể thị trường vàng, bao gồm sản xuất và kinh doanh vàng miếng, vàng thương hiệu SJC, vàng trang sức... để có giải pháp quản lý, đảm bảo khả thi, hiệu quả, đúng quy định, gắn với hoàn thiện khuôn khổ pháp lý. Mục tiêu nhằm phát triển thị trường minh bạch, lành mạnh, hiệu quả và bền vững.

Chủ động hơn nữa trong công tác thông tin, truyền thông, kịp thời cung cấp các thông tin chính thức công khai, minh bạch về chủ trương, chính sách quản lý thị trường tài chính, tiền tệ, ngoại hối và vàng, củng cố niềm tin vào giá trị đồng Việt Nam và ổn định tâm lý người dân, tạo đồng thuận xã hội.

Thực hiện ngay các biện pháp công tác để kịp thời xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, nhất là các hành vi buôn lậu, thao túng, đầu cơ trục lợi…

Trước chỉ đạo nóng của Thủ tướng Chính phủ, đầu giờ chiều nay (28/12), giá vàng miếng SJC bất ngờ giảm gần 4 triệu đồng/lượng, về mốc 76,5 triệu đồng/lượng chiều bán ra khiến những người đã mua vàng trong 2 ngày qua lỗ nặng.