Rõ ràng hóa thẩm quyền theo từng cấp

Quy định này phân cấp, phân công trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường trên địa bàn Thành phố trong các lĩnh vực: thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, khí thải công nghiệp; kiểm soát nguồn thải, nguồn ô nhiễm môi trường; kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về bảo vệ môi trường và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

Theo Quy định mới, trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường được phân cấp cụ thể cho các cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp Thành phố và cấp xã, cũng như các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Cụ thể, Sở Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm quản lý các nguồn thải, nguồn ô nhiễm môi trường từ các cơ sở thuộc diện phải có giấy phép môi trường theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 131/2025/NĐ-CP. Trong khi đó, UBND cấp xã sẽ quản lý các nguồn thải từ các cơ sở nhỏ lẻ, hộ gia đình, các cụm công nghiệp, cơ sở y tế (trừ bệnh viện), trường học, làng nghề và các khu vực công cộng trên địa bàn.

Trường hợp các nguồn thải nằm trên địa bàn từ 2 xã, phường trở lên, thì thẩm quyền quản lý sẽ được phân định theo nguyên tắc ưu tiên: nơi tiếp nhận đăng ký môi trường, nơi đăng ký hoạt động của cơ sở, hoặc nơi có vị trí xả thải.

Quy định cũng xác định rõ trách nhiệm trong việc thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải, khí thải công nghiệp. Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức thu phí với các đối tượng thuộc thẩm quyền quản lý cấp Thành phố, còn phòng Kinh tế hoặc phòng Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị cấp xã đảm nhận việc thu phí đối với các cơ sở còn lại. Hằng năm, UBND cấp xã phải rà soát, bổ sung danh sách các đối tượng chịu phí để báo cáo về Sở.

Trong lĩnh vực kiểm soát nguồn thải, cả cấp Thành phố và cấp xã đều có trách nhiệm thống kê, xây dựng cơ sở dữ liệu và xây dựng các kế hoạch, đề án bảo vệ môi trường trên địa bàn mình quản lý. Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp dữ liệu, xây dựng kế hoạch cấp Thành phố, trong khi UBND xã xây dựng kế hoạch ở cấp địa phương.

Tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm

Về công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ, tổ chức các đợt kiểm tra đột xuất và xử lý theo thẩm quyền đối với các cơ sở thuộc phạm vi quản lý. Đồng thời, Sở cũng là đơn vị đầu mối tổng hợp kết quả kiểm tra trên toàn Thành phố.

UBND cấp xã có trách nhiệm xây dựng kế hoạch kiểm tra địa phương, tổ chức kiểm tra, xử lý vi phạm và gửi báo cáo định kỳ về Sở trước ngày 20/12 hằng năm. Đồng thời, cấp xã cũng có trách nhiệm giám sát, hậu kiểm việc thực hiện kết luận, kiến nghị sau kiểm tra.

Đáng chú ý, để tránh chồng chéo, UBND TP. Hà Nội yêu cầu các kế hoạch kiểm tra không được trùng lặp giữa các cấp, trừ khi tiến hành kiểm tra đột xuất theo phản ánh, khiếu nại, tố cáo từ người dân, cơ quan báo chí.

Để nâng cao hiệu quả thực thi, cơ chế phối hợp giữa các cấp, các cơ quan được đặc biệt nhấn mạnh. Sở Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm thiết lập hệ thống thông tin liên lạc với các UBND cấp xã để tiếp nhận, xử lý các vấn đề môi trường phát sinh kịp thời. UBND cấp xã chủ động theo dõi, giám sát, xử lý bước đầu và báo cáo cấp trên khi vượt thẩm quyền.

Ngoài ra, cán bộ môi trường cấp xã sẽ được phân công chuyên trách, tham gia phối hợp kiểm tra theo yêu cầu của Sở, cũng như làm đầu mối xử lý thông tin tại địa phương.

Trong trường hợp phát sinh hoạt động thanh tra, kiểm tra trùng lặp, nếu không thống nhất được trách nhiệm, cơ quan thanh tra sẽ là đơn vị chủ trì.

Quy định mới được kỳ vọng sẽ giúp TP. Hà Nội tăng cường hiệu quả quản lý môi trường, xử lý nhanh chóng và đồng bộ các vi phạm, đảm bảo chất lượng sống cho người dân; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn Thành phố.