Trong 6 tháng đầu năm 2013, hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) qua địa bàn Quảng Ninh vẫn chịu nhiều tác động không thuận của nhiều yếu tố : mặt bằng lãi suất tuy đã giảm hơn so với cùng kỳ, song do thị trường còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, sức mua tiếp tục duy trì ở mức thấp, doanh nghiệp ít tiếp cận vốn, hoạt động sản xuất kinh doanh trong tình trạng cầm chừng, không ít doanh nghiệp phải ngừng hoạt động hoặc giải thể. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, tính đến hết tháng 5/2013, số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động 23.226 doanh nghiệp, gần bằng nửa số doanh nghiệp giải thể của các năm trước.

Mặt khác, do chính sách thắt chặt quản lý biên giới của Trung Quốc, cộng với cơ chế chính sách quản lý của Chính phủ, của các Bộ, Ngành tăng cường quản lý chặt chẽ đối với loại hình hàng tạm nhập tái xuất (TNTX), chuyển khẩu, kho ngoại quan nên hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá trên địa bàn Quảng Ninh trong 6 tháng đầu năm giảm so với cùng kỳ năm 2012. Từ tháng 1/2012 đến đầu tháng 6/2013, hàng tạm nhập tái xuất vận chuyển bằng container qua các cửa khẩu Quảng Ninh có xu thế giảm liên tục. Năm 2012 là 78.216 container (bằng 68% so với năm 2011). 5 tháng đầu năm 2013, lượng container qua Quảng Ninh tiếp tục giảm mạnh, còn 20.385 container (chỉ bằng 49,6% so với cùng kỳ năm 2012).

Theo số liệu thống kê, tính đến 26/6/2013, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu Quảng Ninh đạt 4.696 triệu USD, giảm 0,86% so với cùng kỳ 2012. Hàng hóa xuất nhập khẩu theo loại hình kinh doanh đạt 2.242 triệu USD, giảm 11,8% so với cùng kỳ năm 2012, trong đó: Than xuất khẩu đạt 7,16 triệu tấn, trị giá 499 triệu USD, giảm 3,48% về lượng và giảm 14,71% về trị giá so năm 2012. Xăng dầu nhập khẩu đạt 871.000 tấn, trị giá 778 triệu USD, bằng 84,49% về lượng và bằng 85,29% về trị giá so năm 2012. Hàng hóa theo loại hình TNTX và kho ngoại quan đạt 1.764 triệu USD giảm 5,08% so với cùng kỳ năm 2012. Riêng hàng hoá làm thủ tục tạm nhập ngoài cửa khẩu, tái xuất qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh từ trong 6 tháng đầu năm là 23.560 containers, giảm 42,6% so với cùng kỳ năm 2012.

Nỗ lực hoàn thành các nhiệm vụ trọng tâm

Trong bối cảnh khó khăn chung đó, nhằm thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, tăng thu ngân sách, trong nửa đầu năm 2013, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh đã tích cực thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người khai hải quan. Cụ thể, kế hoạch cải cách, phát triển hiện đại hoá Hải quan giai đoạn 2011 – 2015; xây dựng và triển khai Danh mục hoạt động Hiện đại hóa trọng tâm năm 2013 tiếp tục được đẩy mạnh thực hiện.

Trong đó, tập trung triển khai Nghị định 87/2012/NĐ-CP ngày 23/10/2012 của Chính phủ về thủ tục hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; Thông tư 196/2012/TT-BTC ngày 15/11/2012 của Bộ Tài chính và Quyết định số 3046/QĐ-TCHQ ngày 27/12/2012 của Tổng cục Hải quan về việc Ban hành quy trình thủ tục Hải quan điện tử đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thương mại. Từ đầu năm đến nay, Hải quan Quảng Ninh đã thực hiện thông quan điện tử cho 17.753 tờ khai điện tử (chiếm 99.69% tổng tờ khai), trị giá kim ngạch XNK đạt 4.485 triệu USD (chiếm 99.29 % tổng kim ngạch), thu hút 626 doanh nghiệp tham gia (chiếm 98.52% doanh nghiệp làm thủ tục hải quan).

Bên cạnh việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hỗ trợ xuất nhập khẩu, tăng thu ngân sách, Cục Hải quan tỉnh cũng đã và đang tập trung triển khai thực hiện đề án của Chính phủ và chỉ đạo của Tổng cục Hải quan, UBND tỉnh về tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập lậu, phòng chống dịch cúm gia cầm H7N9. Tăng cường đấu tranh chống buôn lậu tập trung vào các mặt hàng trọng điểm như xăng dầu và than xuất lậu. Hải quan Quảng Ninh đã phối hợp thành lập 2 Đội cơ động Hải quan – Biên phòng triển khai thực hiện kế hoạch tăng cường công tác phòng, chống buôn lậu, xuất nhập cảnh trái phép qua biên giới...

Kết quả, trong nửa đầu năm, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 193 vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, trị giá 13.109 triệu đồng, giảm 6% về số vụ và 12,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2012. Xử lý 112 vụ vi phạm thủ tục hải quan, xử phạt số tiền 257 triệu đồng. Bắt giữ 4 vụ ma túy, với 5 đối tượng, tang vật thu giữ gồm 1.185 viên ma túy, 158 gram ma túy tổng hợp. Trong đó, nổi lên một số vụ việc điển hình như: Ngày 15/01/2013, Hải quan Móng Cái phối hợp bắt giữ 120 kg pháo nổ, Cục Hải quan tỉnh đã ra Quyết định khởi tố vụ án. Ngày 17/04/2013, Đội KSHQ số 2 bắt giữ 3.700 kg mèo thịt, trị giá 166,5 triệu đồng. Ngày 11/5/2013, Đội kiểm soát phòng chống ma tuý bắt quả tang 01 đối tượng có hành vi vận chuyển trái phép 985 viên ma túy tổng hợp. Ngày 14/05/2013, Đội KSHQ số 2 bắt giữ 454 tấn than cám, trị giá 405 triệu đồng. Tiếp đó, ngày 12/6/2013, Đội Kiểm soát Hải quan số 2 bắt giữ 2.517,17 tấn than, trị giá 5.034 triệu đồng. Ngày 12/6/2013, Đội Kiểm soát Hải quan số 1 đã bắt giữ 64.500 bao thuốc lá điếu hiệu ESSE, trị giá 300 triệu đồng...

Bên cạnh đó, công tác hậu kiểm cũng đặc biệt được chú trọng nhằm đẩy mạnh chuyển từ phương pháp quản lý hải quan truyền thống sang phương pháp quản lý hải quan hiện đại. Chi cục Kiểm tra sau thông quan, Cục Hải quan tỉnh đã tiến hành kiểm tra, rà soát, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật của 90 doanh nghiệp có hoạt động XNK trong địa bàn, trong đó, kiểm tra tại trụ sở doanh nghiệp 15 doanh nghiệp, kết thúc kiểm tra 14 doanh nghiệp tại trụ sở doanh nghiệp và kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan 75 doanh nghiệp, kết thúc kiểm tra tại trụ sở cơ quan hải quan 29 doanh nghiệp. Cơ quan Hải quan đã ban hành 12 Quyết định ấn định thuế với số tiền 35.776 triệu đồng, 10 Quyết định xử phạt VPHC, số tiền 1.240 triệu đồng; Phúc tập 14.896 bộ hồ sơ đạt tỷ lệ 85,6% tổng số hồ sơ, ban hành 12 Quyết định truy thu thuế, số tiền 33,5 triệu đồng.

Nhờ những nỗ lực trên, tính đến hết ngày 30/6/2013, Cục Hải quan Quảng Ninh đã thu nộp ngân sách Nhà nước ước đạt 7.314,039 tỷ đồng, đạt 37,7% kế hoạch năm 2013, bằng 98% so với cùng kỳ năm 2012. Trong đó, thu qua cảng biển 6.793,2 tỷ đồng, chiếm 95% tổng thu, giảm 2 % so với cùng kỳ 2012. Thu từ xăng dầu nhập khẩu 4.715,9 tỷ đồng, chiếm 66% tổng thu, tăng 42,6 % so với cùng kỳ 2012. Thu từ than xuất khẩu 1.042 tỷ đồng, chiếm 15% tổng thu, giảm 58% so với cùng kỳ 2012. Thu qua biên giới đất liền 327,2 tỷ đồng, chiếm 5% tổng thu, tăng 12,9 % so với cùng kỳ 2012.

Nâng tầm quan hệ đối tác Hải quan – Doanh nghiệp

Trong nhóm các giải pháp trọng tâm mà Cục Hải quan Quảng Ninh sẽ thực hiện nhằm hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao năm 2013, thì nhóm các giải pháp cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại tiếp tục được Cục Hải quan Quảng Ninh đặc biệt chú trọng thực hiện trong nửa cuối năm.

Để hỗ trợ doanh nghiệp, cơ quan Hải quan sẽ tổ chức tập huấn về chính sách thuế mới và triển khai công tác tuyên truyền, hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp. Công tác phân luồng, chuyển luồng cũng được tăng cường nhằm đảm bảo tỷ lệ kiểm tra chi tiết hồ sơ tối đa là 25%, tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hàng hóa tối đa là 10%, tỷ lệ kiểm tra chi tiết hồ sơ và thực tế hàng hóa theo tiêu chí phân tích từ 5-7%. Nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, tăng cường thu thập, phân tích thông tin từ các hệ thống, dữ liệu và thường xuyên kiểm tra việc phân luồng, chuyển luồng, nâng cao trách nhiệm và vai trò phân tích rủi ro của cán bộ, công chức nhằm nhằm hỗ trợ các khâu trong thông quan, phấn đấu phát hiện vi phạm từ tiêu chí phân tích đạt trên 1,5% và phát hiện vi phạm chuyển luồng đạt trên 10%.

Các điều kiện triển khai dự án VNACCS/VCIS, thí điểm thực hiện Cơ chế Hải quan một cửa Quốc gia đang được chuẩn bị chu đáo. Đặc biệt, việc đánh giá sự hài lòng của doanh nghiệp đối với hoạt động hải quan cũng tiếp tục được thực hiện nhằm cải thiện, nâng tầm mối quan hệ đối tác Hải quan – Doanh nghiệp.