Theo Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA), trong 2 năm 2018-2019, hầu hết các doanh nghiệp bất động sản (BĐS) gặp khó khăn, quy mô thị trường và nguồn cung giảm mạnh, hàng loạt doanh nghiệp giảm doanh thu và lợi nhuận, giá nhà tăng, đông đảo người có thu nhập trung bình và người có thu nhập thấp đô thị, người nhập cư ngày càng khó tạo lập nhà ở.

Tồn kho ngày càng lớn

Cũng theo HoREA, năm 2019, tính riêng TP. Hồ Chí Minh chỉ có 4 dự án nhà ở thương mại được công nhận chủ đầu tư, giảm 24 dự án; 16 dự án nhà ở thương mại được chấp thuận đầu tư, giảm 64 dự án; trong đó chỉ có 7 dự án được chấp thuận đầu tư mới; ngoài ra có 47 dự án được xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn, giảm 30 dự án so với năm 2018.

Đối với các doanh nghiệp BĐS niêm yết trên sàn chứng khoán, năm 2019, hầu hết đều có kết quả kinh doanh sụt giảm. Ngoại trừ Vinhomes đạt doanh thu và lợi nhuận tốt, các doanh nghiệp còn lại chỉ đạt mức tăng trưởng bình quân doanh thu 7% và lợi nhuận sau thuế chỉ tăng 11%, thấp hơn rất nhiều so với mức tăng trưởng lợi nhuận lên đến 47% của năm 2018.

Điều đáng quan ngại là tổng giá trị hàng tồn kho của các doanh nghiệp BĐS niêm yết trên sàn chứng khoán lên đến 223.474 tỷ đồng, tăng 38% so với năm 2018, trong đó có đến 24 doanh nghiệp có giá trị hàng tồn kho trên 1.000 tỷ đồng; 4 tập đoàn có giá trị hàng tồn kho từ 4.200 - 7.397 tỷ đồng; riêng 2 tập đoàn hàng đầu có lượng hàng tồn kho chiếm đến 63% tổng giá trị hàng tồn kho.

Cụ thể, CTCP Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (HoSE: NVL), theo báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019, lượng hàng tồn kho hơn 57.000 tỷ đồng (năm 2018 là hơn 31.000 tỷ đồng). CTCP Vinhomes (HoSE: VHM), tính đến 31/12/2019, hàng tồn kho hơn 8.200 tỷ đồng (năm 2018 là 10.747 tỷ đồng). Tổng công ty Phát triển đô thị Kinh Bắc (HoSE: KBC) tính đến quý IV/2019 tồn kho hơn 7.605 tỷ đồng. CTCP Tập đoàn Đất Xanh (HoSE: DGX) đến cuối năm tồn kho hơn 6.790 tỷ đồng (năm 2018 là 4.605 tỷ đồng). CTCP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (HoSE: CII), hàng tồn kho hơn 5.738 tỷ đồng (năm 2018 là 981 tỷ đồng). CTCP đầu tư Hải Phát (HoSE: HPX) hàng tồn kho hơn 1.271 tỷ đồng (năm 2018 là hơn 3.249 tỷ đồng)…

Giải quyết vướng mắc pháp lý

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho rằng, lượng tồn kho BĐS tăng lên sẽ trở thành gánh nặng cho doanh nghiệp nói riêng và cho nền kinh tế nói chung. Hàng tồn kho chủ yếu nằm trong nhóm dự án vướng mắc về pháp lý, bị dừng triển khai, không ra được sản phẩm làm tăng gánh nặng chi phí, lãi vay ngày càng lớn.

“Hàng tồn kho theo kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và trong quá trình phân phối lưu thông sản phẩm là điều bình thường, thậm chí có thể là một lợi thế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tồn kho thành phẩm nhưng không bán được hoặc chưa bán được, không có tính thanh khoản, có thể dẫn đến nguy cơ phá sản”, ông Châu nhấn mạnh.

Không chỉ lượng hàng tồn kho lớn, vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực BĐS năm 2019 mặc dù vẫn đứng thứ hai, nhưng giá trị giảm một nửa so với năm 2018, chỉ đạt 3,88 tỷ USD.

Tại buổi làm việc với các doanh nghiệp bất động sản ngày 22/2/2020, ông Nguyễn Thành Phong - Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh nhận định, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do các quy định pháp luật về đầu tư, nhà ở, đất đai, quy hoạch đô thị chưa có sự thống nhất trong quá trình chuyển tiếp và ban hành. Cùng với đó, nhiều dự án đang trong quá trình thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, rà soát lại thủ tục pháp lý, đã dẫn đến việc đùn đẩy giải quyết của các cơ quan quản lý nhà nước, chưa đảm bảo một quy trình liên thông, đồng bộ.

Trước bối cảnh khó khăn của thị trường BĐS thời gian qua, nay lại chịu thêm tác động của dịch cúm Covid-19, nên tính chất khó khăn càng trầm trọng hơn.

HoREA cho rằng, để giải nguy cho thị trường BĐS trước núi hàng tồn kho này, các cơ quan có thẩm quyền của trung ương và địa phương cần giải quyết nhanh các vướng mắc về pháp lý và quy trình thủ tục hành chính. Điều đó sẽ giúp cho thị trường BĐS sớm hồi phục và tăng trưởng trở lại, thu hút được thêm nhiều nguồn vốn đầu tư nước ngoài, tạo việc làm cho nhiều người lao động, tác động tích cực đến phát triển kinh tế của đất nước và góp phần đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở.

Hiệp hội kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan trung ương phối hợp với UBND Tp.HCM khẩn trương rà soát, sớm có kết luận xử lý các dự án thuộc diện rà soát, thanh tra, để các chủ đầu tư chấp hành.

Nếu tháo gỡ được vướng mắc này, các doanh nghiệp có cơ sở thực hiện các nghĩa vụ tài chính bổ sung với Nhà nước. Mặt khác, doanh nghiệp được tiếp tục triển khai thực hiện dự án sẽ bớt khó khăn, bổ sung sản phẩm cho thị trường, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân.