Với việc EVFTA được thực thi từ ngày 01/8/2020, hàng hóa xuất xứ Việt Nam được nâng cao lợi thế cạnh tranh so với hàng hóa xuất xứ từ các đối thủ cạnh tranh tại thị trường EU. Đồng thời, tạo cơ hội lớn cho xuất khẩu, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam được cắt giảm thuế cao như nông sản, thủy sản, đồ gỗ, dệt may, da giày, điện tử…

Sau một tháng Hiệp định EVFTA có hiệu lực, các tổ chức được ủy quyền đã cấp trên 7.200 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch 277 triệu USD đi 28 nước EU. Trong đó, các mặt hàng đã được cấp C/O mẫu EUR.1 chủ yếu là giày dép, thủy sản, nhựa và các sản phẩm nhựa, cà phê, hàng dệt may, túi xách, va li, rau quả, sản phẩm mây, tre, đan...

Thị trường nhập khẩu phần lớn là các nước có cảng biển và trung tâm phân phối, trung chuyển của EU như Bỉ, Đức, Hà Lan, Pháp... Trong đó, nhiều lô hàng đã tới thị trường EU, thông quan và được hưởng ưu đãi.

Thực tế số liệu cấp C/O mẫu EUR.1 kể từ khi EVFTA có hiệu lực cho thấy, mức độ quan tâm của doanh nghiệp cũng như tầm quan trọng của thị trường này đối với xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển (kiêm nhiệm Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Nauy, Latvia) về việc Hải quan Đan Mạch đã thông báo một số C/O mẫu EUR.1 của Việt Nam màu xanh lam thay vì màu xanh lá cây nên không đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật của Hiệp định EVFTA, khiến các C/O này không được Hải quan Đan Mạch chấp nhận.

Trước tình hình đó, một số doanh nghiệp xuất khẩu đã có lo ngại về việc màu nền trên C/O không đúng là màu xanh lá cây, có thể ảnh hưởng đến việc hưởng ưu đãi thuế quan đối với hàng hóa xuất khẩu vào một số thị trường EU.

Sau khi nhận được ý kiến của các doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Công Thương đã ngay lập tức trao đổi với đầu mối phía EU về vấn đề trên. Ngày 31/8/2020, phía EU đã có ý kiến phản hồi, theo đó, EU chấp nhận các C/O với màu nền hiện tại như mẫu mà Việt Nam đã thông báo tới EU. Đồng thời, cơ quan đại diện phía EU đã gửi thông báo tới cơ quan hải quan các nước thành viên để đảm bảo các C/O theo mẫu hiện tại mà tổ chức cấp C/O của Việt Nam cấp cho doanh nghiệp sẽ không bị từ chối cho hưởng ưu đãi thuế quan.

Cũng liên quan đến thủ tục về chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa khi thực thi EVFTA, Tổng cục Hải quan đã ban hành văn bản hướng dẫn Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện việc tiếp nhận chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa và giải quyết thủ tục hải quan khi thực thi cam kết Hiệp định EVFTA.

Theo hướng dẫn của Tổng cục Hải quan, trường hợp người khai hải quan nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa được cấp từ ngày 1/8/2020, cơ quan hải quan hướng dẫn người khai hải quan khai thông tin về chứng từ chứng nhận xuất xứ trên tờ khai hải quan theo qui đinh tại Điều 5, Thông tư số 38/2018/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 62/2019/TT-BTC; và thực hiện tiếp nhận theo qui định.

Về áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ của EU trong EVFTA theo nội dung Công văn số 6123/BCT-XNK (ngày 18/8/2020 của Bộ Công thương), căn cứ vào thông báo chính thức của Cộng đồng châu Âu (EC) tại Công thư Ares (2020) và Thông tư số 11/2020/TT-BCT, Việt Nam sẽ cho hưởng ưu đãi đối với lô hàng có xuất xứ từ EU trên cơ sở chứng từ tự chứng nhận xuất xứ được phát hành bởi nhà xuất khẩu đã đăng kí mã số REX (hệ thống kiểm soát của EU) hoặc bởi bất kì nhà xuất khẩu nào chứng nhận cho lô hàng trị giá không quá 6.000 EURO.

Thời điểm nộp chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa trong khuôn khổ Hiệp định EVFTA thực hiện theo qui định tại Điều 7, Thông tư số 38/2018/TT-BTC sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 62/2019/TT- BTC ngày 5/9/2019.

Trong giai đoạn dịch Covid-19, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị hải quan thực hiện theo hướng dẫn thời hạn nộp chứng từ C/O, hình thức nộp chứng từ C/O đối với hàng hóa nhập khẩu được qui định tại Thông tư số 47/2020/TT-BTC ban hành ngày 27/5/2020.