Cộng đồng ASEAN luôn là mục tiêu

"Xây dựng cộng đồng ASEAN sẽ luôn là một công việc đang được tiến hành và do đó điều quan trọng là phải cam kết duy trì chủ nghĩa đa phương và một cấu trúc khu vực mạnh mẽ để tạo ra tiến bộ có ý nghĩa cho các thế hệ sau", Quốc vương Hassanal của Brunei phát biểu tại Lễ bế mạc, trước khi bàn giao trao quyền Chủ tịch ASEAN cho Thủ tướng Campuchia Hun Sen.

Trước đó, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch, nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy bản sắc và nhận thức ASEAN, thực hiện mong muốn được sống trong một khu vực hòa bình lâu dài, an ninh và ổn định, tăng trưởng kinh tế bền vững, chia sẻ thịnh vượng và tiến bộ xã hội thông qua các giá trị và nguyên tắc chung trong Hiến chương ASEAN; tăng cường năng lực và hiệu quả thể chế để thích ứng trước những thách thức mới nổi. Các quốc gia ASEAN khẳng định cam kết hướng tới việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và phát triển Tầm nhìn Cộng đồng sau 2025.

Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng việc tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy phát triển tiểu vùng ASEAN với quá trình hội nhập khu vực và xây dựng Cộng đồng ASEAN, đặc biệt trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển và nâng cao tầm khu vực ASEAN; nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN với các đối tác bên ngoài.

Tiếp tục nỗ lực ứng phó với COVID-19

Tuyên bố Chủ tịch ASEAN 2021 sau hội nghị cấp cao ASEAN thứ 38, 39 nhấn mạnh tầm quan trọng của nỗ lực giảm thiểu tác động của đại dịch thông qua 5 chiến lược của Khung phục hồi tổng thể ASEAN (ACRF), bao gồm: Tăng cường hệ thống y tế; tăng cường an ninh con người; khai thác tối đa tiềm năng của thị trường nội khối ASEAN và hội nhập kinh tế sâu rộng hơn; tăng tốc chuyển đổi kỹ thuật số toàn diện; và tiến tới một tương lai bền vững và kiên cường. ASEAN lưu ý, kế hoạch thực hiện là "chiến lược của cả khối nhằm thoát khỏi đại dịch COVID-19". Việc có một chiến lược chung cho ASEAN được xem là điều quan trọng, minh chứng cho khẩu hiệu của khối là "Một tầm nhìn, một bản sắc, một cộng đồng".

Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, trong đó 10,5 triệu USD đã được sử dụng để mua vaccine COVID-19 cho người dân, nhân viên Ban Thư ký ASEAN và sẽ sớm phân phối vào quý I và quý II.2022.

Với quan điểm "không ai được an toàn cho đến khi mọi người đều an toàn", các lãnh đạo ASEAN hoan nghênh việc sử dụng 10,5 triệu USD từ Quỹ để mua vaccine cho các nước thành viên. Trong đại dịch, các quốc gia thành viên ASEAN và đối tác đã cam kết đóng góp 25,8 triệu USD cho quỹ này.

Ngoài ra, ASEAN nhấn mạnh việc tiếp tục nâng cao năng lực tự cường, tự chủ vaccine, bảo đảm sự tiếp cận đầy đủ và đồng đều cho người dân, nhất quán với Tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN về vaccine ASEAN An ninh và Tự lực (AVSSR). Cho đến nay, trong lúc tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ các đối tác, ASEAN vẫn chủ trương bảo đảm an ninh và tự cường vaccine, không lệ thuộc bên ngoài. Việt Nam, Singapore và Thái Lan là 3 nước ASEAN đang tự chủ nghiên cứu, phát triển vaccine phòng COVID-19.

ASEAN cũng sẽ hiện thực hóa cam kết bảo vệ người dân với việc thông qua Khuôn khổ Toàn diện ASEAN về Kinh tế Chăm sóc. Hội nghị cũng khuyến khích các nước thành viên và các đối tác bên ngoài, các tổ chức quốc tế và các nguồn lực khác đóng góp cho Kho dự phòng vật tư y tế khu vực (RRMS); thúc đẩy việc thành lập và sớm đưa vào hoạt động Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (ACPHEED). Hội nghị cũng đã thông qua Tuyên bố Bandar Seri Begawan về Sáng kiến chiến lược và toàn diện nhằm liên kết các ứng phó của ASEAN với các tình huống khẩn cấp và thảm họa (ASEAN SHIELD).

Phục hồi kinh tế sau đại dịch

Trong các cuộc gặp thượng đỉnh, các nhà lãnh đạo ASEAN tái khẳng định cam kết giữ cho thị trường mở, bảo đảm dòng chảy thương mại và đầu tư liên tục, kết nối chuỗi cung ứng, đặc biệt đối với các sản phẩm thiết yếu, cho một nền kinh tế mạnh mẽ phục hồi sau COVID-19.

Lưu ý rằng du lịch là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong đại dịch COVID-19, các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế để tái khởi động, xây dựng lại ngành du lịch một cách an toàn, đóng góp đáng kể vào những tiến bộ kinh tế - xã hội, tạo nguồn việc làm, thu nhập và sinh kế cho người dân và cộng đồng địa phương trong vùng.

Để tạo thuận lợi cho di chuyển thiết yếu trong khu vực, các lãnh đạo ASEAN đã nhất trí thông qua Khung thỏa thuận Hành lang đi lại ASEAN (ATCAF); đồng thời tích cực xem xét khả năng công nhận lẫn nhau và áp dụng giấy chứng nhận tiêm vaccine điện tử cho người dân.

Hội nghị hoan nghênh việc thông qua Lộ trình Bandar Seri Begawan: Chương trình nghị sự về chuyển đổi kỹ thuật số của ASEAN nhằm thúc đẩy nền kinh tế (BSBR); thông qua Tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN về thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số trong khu vực; đánh giá cao việc thông qua Kế hoạch tổng thể kỹ thuật số ASEAN tới năm 2025 (ADM2025) nhằm biến ASEAN thành một cộng đồng kỹ thuật số và khối kinh tế hàng đầu.

Hội nghị hoan nghênh việc phê chuẩn Hiệp định ASEAN về Thương mại Điện tử và việc khởi động Kế hoạch công tác giai đoạn 2021 - 2025 về việc thực hiện Hiệp định này; ghi nhận Chiến lược Tiếp thị Du lịch ASEAN (ATMS) mới giai đoạn 2021 - 2025, trong đó đề ra lộ trình tiếp thị du lịch ASEAN trong 5 năm tới.

Hội nghị thông qua Khung Kinh tế Tuần hoàn ASEAN, trong đó đặt ra lộ trình hướng tới các mục tiêu dài hạn đầy tham vọng về khai thác hiệu quả tài nguyên, phục hồi kinh tế và tăng trưởng bền vững; hoan nghênh sáng kiến của Hội nghị Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương ASEAN (AFMGM) nhằm phát triển Hệ thống Phân loại tài chính bền vững ASEAN.

Đoàn kết, thống nhất trong các vấn đề quốc tế

Về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, Hội nghị đã thảo luận về tình hình Biển Đông, trong đó một số quốc gia thành viên ASEAN bày tỏ quan ngại về các hoạt động cải tạo đất, các sự cố nghiêm trọng trong khu vực, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có nguy cơ phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.

Hội nghị cũng hoan nghênh mối quan hệ hợp tác không ngừng được cải thiện giữa ASEAN và Trung Quốc, tiến độ các cuộc đàm phán thực chất nhằm sớm đúc kết một Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) thực chất và hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 theo mốc thời gian được hai bên nhất trí.

Tại Hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng khẳng định lại các mục tiêu và nguyên tắc của Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương (AOIP), trong đó hướng dẫn sự tham gia của ASEAN ở các khu vực châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương rộng lớn hơn.

Hội nghị ra Tuyên bố của các nhà lãnh đạo ASEAN về việc duy trì chủ nghĩa đa phương tái khẳng định cam kết của ASEAN trong việc duy trì và thúc đẩy hợp tác và đối tác đa phương, dựa trên các nguyên tắc quy định trong Hiến chương Liên Hợp Quốc và trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Về tình hình Myanmar, ASEAN bày tỏ quan ngại trước các báo cáo về số người chết và tình hình bạo lực gia tăng. Hội nghị hoan nghênh những nỗ lực của đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar và kêu gọi tất cả các bên liên quan ở Myanmar thực hiện nhanh chóng và đầy đủ Năm điểm Đồng thuận, bao gồm cả việc tạo điều kiện thuận lợi cho chuyến thăm của Đặc phái viên đến Myanmar. ASEAN hoan nghênh cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho người dân Myanmar, thông qua Trung tâm hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA).