Xây dựng thị trường chứng khoán tập trung

Ngày 20/07/2021 đánh dấu chặng đường 21 năm thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam và Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) hình thành và phát triển.

Qua 21 năm hoạt động, quy mô thị trường trên HOSE có 508 mã cổ phiếu, 09 mã chứng chỉ quỹ đóng, 486 mã trái phiếu, 07 mã chứng chỉ quỹ ETF, 359 mã chứng quyền có bảo đảm (CW) đã được niêm yết. Tổng giá trị chứng khoán được mua bán trao đổi qua HOSE sau 21 năm đạt gần 11 triệu tỷ đồng (trên 475 tỷ chứng khoán).

Tính đến hết ngày 30/06/2021, trên HOSE có 385 mã cổ phiếu, 02 mã chứng chỉ quỹ đóng, 07 mã chứng chỉ quỹ ETF, 29 mã trái phiếu và 65 mã CW đang niêm yết.

Tổng giá trị vốn hóa cổ phiếu đạt trên 5,28 triệu tỷ đồng, chiếm gần 93% giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu (TTCP) cả nước, tương đương gần 84% GDP năm 2020 (GPD theo giá hiện hành). Hiện tại trên HOSE có 73 công ty chứng khoán thành viên, với hơn 3,39 triệu tài khoản của nhà đầu tư.

Các doanh nghiệp (DN) niêm yết (DNNY) trên HOSE đều là các DN lớn, đầu ngành, có hoạt động kinh doanh tăng trưởng ổn định. Hiện nay, có 37 DN có giá trị vốn hóa trên 1 tỷ USD niêm yết trên HOSE.

Xây dựng kênh huy động và phân bổ vốn hiệu quả

Kể từ khi tham gia niêm yết, các DNNY trên HOSE đã huy động được một lượng vốn đáng kể phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD). Tổng giá trị vốn huy động thông qua phát hành thêm trên TTCP kể từ năm 2000 đến nay ước đạt hơn 318.000 tỷ đồng, với trên 890 đợt phát hành.

Trong đó, giai đoạn tái cấu trúc nền kinh tế (2010-2015) mức huy động tăng hơn 5 lần so với giai đoạn 2004-2009. Trên 68% DNNY đã thực hiện tăng vốn điều lệ sau khi niêm yết trên TTCK, giúp các công ty nâng cao năng lực tài chính, đầu tư cho các dự án mới, mở rộng SXKD, tăng sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động.

Kể từ năm 2005, HOSE cũng đã thực hiện 569 cuộc đấu giá cổ phần các DN, bán được hơn 4.609 triệu cổ phần và gần 123 triệu quyền mua cổ phần, qua đó thu về hơn 236.554 tỷ đồng cho Nhà nước và các DN; trong đó, có 351 đợt chào bán cổ phần của DN nhà nước (DNNN) cổ phần hóa (CPH), thu về hơn 74.830 tỷ đồng.

CPH DNNN gắn với việc đưa cổ phiếu vào giao dịch trên TTCK đã nâng cao tính minh bạch trong hoạt động và quản trị và năng lực cạnh tranh của DN.

Tiên phong trong triển khai các giải pháp phát triển thị trường

Trong 21 năm hoạt động, HOSE đã đề xuất và triển khai hàng loạt giải pháp kỹ thuật về giao dịch, cũng như đa dạng hóa sản phẩm, trong đó đáng chú ý như: Triển khai khớp lệnh liên tục (năm 2007); giao dịch trực tuyến (năm 2009); kéo dài thời gian giao dịch và triển khai lệnh thị trường (năm 2012); áp dụng đơn vị yết giá mới với bước giá tối thiểu 10 đồng/cổ phiếu và tăng khối lượng đặt lệnh tối đa cho 1 lệnh giao dịch từ 19.990 lên 500.000 cổ phiếu/chứng chỉ quỹ (năm 2016)...

Qua đó, giúp cải thiện đáng kể thanh khoản trên thị trường. HOSE cũng đề xuất triển khai nhiều giải pháp, vận dụng sáng tạo nhằm thực tiễn hóa chính sách của Chính  phủ, thực hiện đấu giá bán cổ phần của các DNNN CPH qua HOSE. Cuộc đấu giá đầu tiên và thành công của Vinamilk (năm 2005) đã tạo nền tảng cho các cuộc đấu giá thành công tiếp theo, đóng góp vào việc thực hiện kế hoạch CPH của Chính phủ.

Cấu trúc sản phẩm niêm yết của HOSE ngày càng hoàn thiện và tiệm cận hơn với xu hướng quốc tế, góp phần tăng thanh khoản trên thị trường cơ sở, đa dạng hóa các lựa chọn đầu tư trên thị trường.

Ngoài cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, HOSE đã tiếp tục phát triển và niêm yết các dòng sản phẩm cấu trúc tiên tiến như chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục ETF (2014) và CW (tháng 6/2019) và phát triển hơn 30 chỉ số đa dạng, mang lại nhiều giá trị trong thực tiễn, trong đó chỉ số VN30 đang là chỉ số tham chiếu của nhiều Quỹ ETF và sản phẩm phái sinh... 

Thiết lập các chuẩn mực về công tác quản trị doanh nghiệp 

Trên nền tảng khung pháp lý và các quy định về quản trị công ty (QTCT), HOSE thường xuyên hướng dẫn các DNNY thực thi các quy định, phối hợp cùng các đối tác trong và ngoài nước tổ chức nhiều chương trình đào tạo cho DNNY, hướng dẫn các quy định mới về QTCT và các thực hành tốt theo thông lệ quốc tế.

Các DN sau khi niêm yết trên HOSE có sự cải thiện rõ rệt về chất lượng QTCT và hiệu quả hoạt động. Cuộc bình chọn báo cáo thường niên cho các DN niêm yết, được HOSE khởi xướng từ năm 2008 đã trở thành biểu tượng cho sự minh bạch và QTCT tốt trên TTCK và tiếp tục được nâng tầm thành giải bình chọn DNNY (VLCA) sau hơn 10 năm đồng hành cùng TTCK Việt Nam.

Năm 2017, HOSE đã ra mắt chỉ số Phát triển bền vững (VNSI) gồm 20 cổ phiếu được chọn lọc từ chỉ số VN100 có điểm đánh giá phát triển bền vững cao nhất dựa trên 3 yếu tố: Môi trường (E), Xã hội (S) và Quản trị (G) nhằm nâng cao nhận thức của DNNY về phát triển bền vững, hướng đến nguyên tắc đầu tư có trách nhiệm.

Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, chỉ số VNSI đã thể hiện được sự ổn định với mức tăng trưởng tốt trên thị trường, đạt 2.262,21 điểm vào cuối tháng 6/2021, tăng 51,3% so với cuối năm 2020.

Nỗ lực của HOSE đã góp phần kiến lập giá trị nền tảng của TTCK và nâng cao chất lượng hàng hóa thị trường. Nhiều DN đã đưa vai trò của QTCT và phát triển bền vững vào tầm nhìn và chiến lược phát triển dài hạn; qua đó, nâng cao giá trị DN, gia tăng niềm tin của nhà đầu tư.

Chất lượng công bố thông tin của DNNY đã có sự cải thiện đáng kể, thể hiện ở tính chuyên nghiệp, minh bạch và kịp thời của thông tin. Nhờ đó, các vi phạm quy định về công bố thông tin theo đó đã giảm rõ rệt.