Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố trên Twitter vào ngày 6/9 rằng ông sẽ sớm tiếp tục áp thuế lên 300 tỷ USD hàng xuất khẩu của Trung Quốc, rất nhiều người cho rằng tiền Trung Quốc sẽ trượt giá so với đồng đô la.

Tỷ giá Nhân dân tệ/USD gắn chặt với sự quản lý của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Tỷ giá được phép dao động khoảng 2% so với mức trung bình do ngân hàng cố định mỗi ngày.

Mặc dù trong tuyên bố chính thức của ngân hàng quy cho việc trượt giá là do thay đổi cung - cầu, nhưng sự trượt giá sẽ không xảy ra nếu ngân hàng không cho phép. Trong quá khứ, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã từng chi 107 tỷ USD chỉ trong 1 tháng để giữ giá đồng Nhân dân tệ.

Có rất nhiều lý do để tin rằng sự phá giá đồng tiền là quyết định có sự cân nhắc thận trọng để bù đắp hậu quả của việc Mỹ áp thuế trừng phạt.

Bằng cách làm cho các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn với đồng USD, Bắc Kinh sẽ làm giảm hậu quả từ quyết định áp thuế của ông Trump - khiến cho hàng hóa Trung Quốc đắt hơn.

Nhưng điều này sẽ gây ảnh hưởng sâu rộng hơn và cho thấy Bắc Kinh đã hết sự lựa chọn.

Một phần, Trung Quốc đang tự gây hại cho chính mình.

Tỷ giá hối đoái - giá ngoài của đồng tiền sẽ ảnh hưởng tới mọi thứ bao gồm cả lạm phát của Trung Quốc, sẽ gây tăng giá nhiều mặt hàng vì hàng hóa nhập khẩu vào Trung Quốc sẽ đắt hơn.

Lạm phát của Trung Quốc đang tăng do sự đổ vỡ của kênh cung ứng các thực phẩm thiết yếu như thịt lợn.

Hầu như không có phương cách để Ngân hành Nhân dân Trung Quốc kiềm chế lạm phát. Việc đẩy cao lãi suất có thể bóp nghẹt nền kinh tế, GDP đạt được của Trung Quốc đã nhỏ nhất trong quý vừa qua kể từ năm 1992.

Điều này cũng gây khó khăn cho những doanh nghiệp nhà nước đang mắc nợ lớn và các chính quyền địa phương để trả những món nợ của mình.

Nếu người Trung Quốc nghĩ đồng tiền của họ tiếp tục sụt giá, họ sẽ đẩy đồng tiền của mình ra nước ngoài khi nó vẫn còn sức mua mạnh mẽ.

Mặc dù Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã chứng minh khả năng kiểm soát dòng tư bản không trôi ra nước ngoài, nhưng họ đang phải tăng cao việc sử dụng các biện pháp khắc nghiệt gây hại cho thương mại và đầu tư

Sự phá giá đồng tiền sẽ gây ảnh hưởng như thuế vào các nhà nhập khẩu chính thức - mà tại Trung Quốc là các hộ gia đình. Điều này có nghĩa là nó sẽ gây ảnh hưởng tới mục tiêu tái cân bằng kinh tế của Trung Quốc khi không tiếp cận được việc đầu tư tiêu dùng cá nhân.

Gây ảnh hưởng cho sự phục hồi kinh tế toàn cầu

Việc đồng Nhân dân tệ phá ngưỡng 7 Nhân dân tệ = 1 USD là tin xấu đối với nền kinh tế toàn cầu. Nó có nghĩa là mức cầu sẽ yếu hơn từ phía Trung Quốc và gây đình trệ cho sự tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Trong trường hợp này, có thể tính đến sự ảnh hưởng bởi việc Mỹ áp thuế tới các đối tác thương mại của Trung Quốc, khiến họ cũng sẽ phá giá đồng tiền trong cuộc chiến tiền tệ. Đồng đô-la của Úc cũng đã rơi xuống mức 1 AUD = 68 cent USD, mức thấp nhất từng có kể từ khi xảy ra khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Các nền kinh tế Châu Á khác cũng sẽ bị sụt giảm như Hàn Quốc, Thái Lan hay Indonesia... Ngân hàng Trung ương Châu Âu cũng đã đưa tín hiệu sẽ cắt giảm lãi suất và các biện pháp khác để giảm tỷ giá hối đoái như Ngân hàng Nhật Bản đã làm.

Những nước khác cũng bị thiệt hại

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đang có áp lực phải cắt giảm lãi suất nhiều hơn, mà Công ty Quản lý Đầu tư Thái Bình Dương cảnh báo điều này sẽ dẫn đến "một cuộc chiến tiền tệ bùng nổ với sự can thiệp trực tiếp của Mỹ và các chính phủ/ngân hàng trung ương lớn để làm yếu đi đồng tiền của họ".

Ngân hàng Úc đã đánh tín hiệu muốn giảm lãi suất lần nữa, dù việc đồng đô-la Úc trượt giá đã gây lo lắng cho họ. Họ cần một biện pháp kiểm soát hơn là việc sụt giá không dự đoán trước được so với đồng USD.

Năm 1971, Bộ trưởng Tài chính của cố tổng thống Mỹ Richard Nixon, ông John Connally Jr từng nói rằng đồng USD là "đồng tiền của chúng tôi nhưng là vấn đề của các bạn". Ông ngụ ý rằng toàn bộ thế giới phải hành động theo những gì Mỹ làm với những lý lẽ riêng của Washington.

Sẽ không ai thắng cuộc

Với việc đồng tiền của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang ngày càng thay đổi với trung tâm của thương mại toàn cầu, Trung Quốc có thể gây ra nhiều sự dịch chuyển. Một trận chiến tiền tệ quốc tế có thể gây hại cho Trung Quốc cũng như tạo ra nguy hiểm cho sự phục hồi đang diễn ra kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. 

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã cố cam đoan với thế giới rằng họ "có kinh nghiệm, sự tín nhiệm và khả năng để duy trì tỷ giá hối đoái của đồng Nhân dân tệ cân bằng ở một mức ổn định hợp lý".

Họ cần phải hành động nhiều hơn để đạt được sự tín nhiệm khi đang mất kiểm soát, và nên ít dựa vào việc thao túng tỷ giá hối đoái cho những lý do chiến lược. Điều này cũng đúng với cả những nước khác ngoài Trung Quốc.