Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia (NFSC) đã cho biết như vậy khi đánh giá về thị trường tiền tệ – ngân hàng trong Báo cáo tình hình kinh tế tháng 8 và 8 tháng đầu năm vừa được công bố mới đây.

Theo NFSC, “hệ thống tài chính trong 8 tháng đầu năm nhìn chung đã đảm bảo tốt khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế do thanh khoản của khu vực ngân hàng khá dồi dào”. Tính đến 31/7/2016, tổng nguồn vốn cung ứng cho nền kinh tế đạt 7 triệu 489 nghìn tỷ đồng, tăng 12,5% so với cuối năm 2015.

Trong đó, vốn cung ứng của khu vực ngân hàng chiếm 74,9%, tăng 9,1% so với đầu năm, còn lại thị trường vốn (gồm cổ phiếu và trái phiếu) đóng góp xấp xỉ 25,1% tổng cung ứng vốn, tăng 24,3% so với đầu năm.

Tính đến cuối tháng 8/2016, tổng phương tiện thanh toán M2 tăng 10,5% so với đầu năm 2015. Vốn huy động từ hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) tăng khoảng 11% so với đầu năm, song tín dụng chỉ tăng ở mức tương đương so với cùng kỳ năm trước (9,2%).

Tuy nhiên, “tín dụng các khu vực ưu tiên tăng trưởng thấp hơn mức chung của toàn hệ thống cho thấy khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế chưa cao” – báo cáo của NFSC cho biết.

Về diễn biến thanh khoản, NFSC cho biết, thanh khoản trên thị trường trong tháng 8 tiếp tục dồi dào. Điều đó thế hiện ở mấy điểm sau.

Thứ nhất,mặt bằng lãi suất liên ngân hàng giảm khoảng 0,3-0,5 điểm % ở tất cả các kỳ hạn so với tháng trước và duy trì ở mức thấp, trong khi khối lượng giao dịch bình quân giảm 24% so với tháng trước.

Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục mua USD trên thị trường và đồng thời mở rộng phát hành tín phiếu kỳ hạn ngắn (14 ngày). Trong tháng 8, các TCTD đã hấp thụ hết lượng tín phiếu kỳ ngắn hạn do NHNN phát hành với mức lãi suất rất thấp trong khoảng từ 0,7% đến 1,2%/năm, thấp hơn lãi suất LNH kỳ hạn 2 tuần (1,28%/năm) càng cho thấy thanh khoản NH khá dư thừa. Theo thống kê tính đến 22/8/2016, NHNN đã hút ròng hơn 128.000 tỷ đồng qua thị trường OMO.

Thanh khoản trên thị trường 1 cũng tiếp tục ổn định, lãi suất huy động và cho vay ở mức thấp.

Theo NFSC, việc phấn đấu giảm lãi suất cho vay những tháng cuối năm có nhiều yếu tố thuận lợi, như: thanh khoản liên ngân hàng dồi dào; tỷ lệ tín dụng/huy động là 84,6%, giảm so với mức 85,7% cuối năm 2015; áp lực tăng lãi suất do yếu tố tỷ giá được giảm thiểu do thị trường ngoại hối ổn định; lãi suất TPCP tiếp tục giảm ở các kỳ hạn, cùng với việc TPCP đã đạt hơn 89% kế hoạch năm sẽ giảm áp lực lên lãi suất ngân hàng.

Tuy nhiên, “việc giảm lãi suất cho vay còn gặp một số thách thức do tiến trình xử lý nợ xấu diễn ra còn chậm”. Nợ xấu tính đến tháng 6/2016 toàn hệ thống là 2,78%, tăng 0,23 điểm % so với cuối năm 2015.

Số nợ xấu được xử lý trong 6 tháng đầu năm là 59,7 nghìn tỷ đồng (giảm 14,55% so cùng kỳ năm trước), chủ yếu là nhờ khách hàng trả nợ gần 31 nghìn tỷ đồng, số nợ xấu bán cho Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) đạt 8,88 nghìn tỷ đồng.

Theo báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2016 của các ngân hàng cho thấy nợ xấu tiếp tục tăng và việc xử lý nợ xấu còn khá chậm, chủ yếu bán nợ cho VAMC, đây vốn dĩ chỉ là giải pháp “nhốt nợ” lại một nơi để làm đẹp tỷ lệ nợ trên sổ sách, trong khi tiến độ xử lý của VAMC cũng chẳng mấy khả quan.

Vì vậy, vốn huy động của các ngân hàng đang mắc kẹt tại nợ xấu và phần trái phiếu đặc biệt của VAMC, vốn là những khoản mục không còn mang lại thu nhập. Những ngân hàng nào có lượng nợ xấu càng cao thì việc giảm lãi suất cho vay càng khó khả thi, vì để bù lại cho phần thu nhập bị mất khi vốn bị kẹt ở các khoản nợ xấu.