47 dự án chậm tiến độ hoặc chưa xác định tiến độ

Bộ Công Thương dự báo, năm 2020 về cơ bản đáp ứng nhu cầu điện cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, việc cung ứng điện tiếp tục tiềm ẩn một số rủi ro, có thể đối mặt với nguy cơ thiếu điện trong các tình huống cực đoan như: Nhu cầu phụ tải cao hơn dự báo, lưu lượng nước về các hồ thủy điện kém, tiếp tục xảy ra tình trạng thiếu hụt nguồn nhiên liệu than, khí cho sản xuất điện...

Làm rõ vướng ở đâu? Chậm ở đâu? Xem xét đến trách nhiệm từng đơn vị trong việc không thực hiện đúng chỉ đạo đối với tiến độ các dự án trọng điểm gây lãng phí, thất thoát...

Chúng ta đang vẫn bị động, như điện mặt trời trong giải toả công suất, yêu cầu đấu nối và hợp đồng, vấn đề đôn đốc kiểm tra đảm bảo thực thi dự án nguồn điện vẫn không tới, nên bị vượt so với năng lực truyền tải dẫn đến quá tải lưới điện hiện có, tình trạng này đã nhìn thấy trước...”

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh.

Trước thực trạng nhiều dự án nguồn điện lớn bị chậm tiến độ so với quy hoạch, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh yêu cầu phải có biện pháp cụ thể, quyết liệt. Các đơn vị, cơ quan liên quan rà soát lại khuôn khổ pháp lý, báo cáo, xử lý các vướng mắc đối với các dự án chậm tiến độ.

Hiện nay, các dự án nguồn điện được thực hiện theo 3 hình thức đầu tư, gồm: Các dự án do các tập đoàn nhà nước như Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) là chủ đầu tư; các dự án đầu tư theo hình thức BOT; các dự án phát điện độc lập (IPP).

Tuy nhiên, trong số 62 dự án có công suất lớn trên 200 MW nằm trong Quy hoạch điện VII thì chỉ có 15 dự án đạt tiến độ, còn lại 47 dự án chậm tiến độ hoặc chưa xác định tiến độ so với tiến độ nêu trong Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

3 nguyên nhân chậm tiến độ

Thứ nhất, đó là các dự án chậm tiến độ, thậm chí có dự án “không biết khi nào xong”. Trên thực tế, đặc điểm các dự án năng lượng là đều có quy mô lớn, hầu hết các dự án nhiệt điện đều có tổng mức đầu tư trên 2 tỷ USD, thời gian thi công dài và phức tạp, do vậy chủ đầu tư không tìm được nhà thầu có năng lực thì rất dễ xảy ra việc kéo dài nhiều năm. 

Việc thay đổi chính sách trong bảo lãnh các dự án, ngay cả đối với một tập đoàn có tài chính mạnh như PVN mà không có bảo lãnh của Chính phủ cũng sẽ gặp khó khăn trong vấn đề về vốn. Trước kia, khi có bảo lãnh của Chính phủ chỉ một năm là thu xếp được vốn, giờ không có nữa thì chắc chắn sẽ lâu hơn.

Nguyên nhân thứ hai là do các quy định pháp luật hiện hành còn chồng chéo, nhiều điều khoản mâu thuẫn nhau như: Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công... Ví dụ như, vị trí dự án thay đổi, thời gian kéo dài thì theo Luật Đầu tư sẽ phải xem xét lại chủ trương đầu tư và hiệu quả dự án… chính vì thế nhiều dự án trong Quy hoạch điện VII đang dậm chân tại chỗ.

Thứ ba, đối với các dự án BOT, những dự án đang giao cho khối tư nhân làm thì phải đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp thì họ mới làm, nhưng để đàm phán giá điện với EVN mất thời gian rất lâu, nên các dự án này cũng vì thế mà không thể xử lý.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng chỉ ra một số nguyên nhân khách quan như: Thời gian giải phóng mặt bằng kéo dài do địa phương không đôn đốc, giá điện không đảm bảo được việc thu hút đầu tư…

Phải tiết kiệm được tối thiểu 10% điện

Trước tình hình trên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh yêu cầu, Tổng sơ đồ điện VIII phải đảm bảo và cập nhật kịp thời diễn biến phát triển, quy định pháp lý về hoạt động thu hút đầu tư và phát triển ngành điện trong thời gian tới. Phải có giải pháp và vấn đề mang tính dài hạn bởi “cục diện thay đổi rất nhanh nên phải có sự chuyển mình”.

Bộ trưởng nhấn mạnh, riêng với dự án án chậm tiến độ, dự án trọng điểm, Bộ sẽ thành lập tổ công tác trực tiếp theo dõi, giám sát chỉ đạo, chịu trách nhiệm làm đầu mối phối hợp với Uỷ ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp tập trung giải quyết vướng mắc và cần có cơ chế giải quyết.

Theo đó, Tổ công tác phải có kế hoạch làm việc cụ thể với Bộ Công Thương và Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, nếu chậm trễ, có vướng mắc phải báo cáo kịp thời hằng tháng để rà soát và thống nhất giải pháp thực hiện liên quan tới dự án chậm tiến độ.

Trước mắt, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh yêu cầu Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững khẩn trương báo cáo và đưa ra giải pháp tiết kiệm điện căn cơ hơn nữa để thay vì đặt mục tiêu tiết kiệm 5-7% điện thì phải tiết kiệm được tối thiểu 10% điện, nhất là tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh.