Bộ GTVT  cho rằng, việc sửa đổi Thông tư 49/2016/TT-BGTVT lần này theo hướng tạo cơ sở ràng buộc về mặt pháp lý, qua đó có biện pháp hữu hiệu để xử lý đối với các nhà đầu tư chậm hoàn thành công tác quyết toán dự án BOT. Bên cạnh đó, để hạn chế những bất cập về trạm BOT đang diễn ra hiện nay.

Quy định rõ tiêu chí, điều kiện của trạm thu giá

Thông tư 49/2016/TT-BGTVT hiện hành không quy định các tiêu chí, điều kiện của trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ. Trong dự thảo sửa đổi, Bộ Giao thông - Vận tải đã đề xuất 4 tiêu chí, điều kiện cụ thể mà trạm phải đáp ứng:

Đối với đường quốc lộ, trạm thu giá phải phù hợp với quy hoạch đường gắn với dự án và có quyết định thành lập trạm thu giá của Bộ trưởng Bộ GTVT; vị trí đặt trạm thu giá phải phải nằm trong phạm vi dự án và có ý kiến thống nhất của các cơ quan địa phương (Hội đồng nhân dân, UBND, Đoàn Đại biểu Quốc hội, Hiệp hội Vận tải ô tô), đồng thời lấy ý kiến tham gia của nhân dân địa phương.

Đối với đường địa phương, trạm thu giá phải phù hợp với quy hoạch đường gắn với dự án do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định; vị trí đặt trạm thu giá phải nằm trong phạm vi dự án do UBND báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định.

Khoảng cách giữa hai trạm thu giá ở trên cùng một tuyến đường phải đảm bảo cự ly tối thiểu là 70 km, trừ những trạm thu giá hoàn vốn cho các dự án cầu đường bộ, hầm đường bộ.

Trạm thu giá chỉ được tổ chức thu hoàn vốn cho dự án sau khi dự án hoàn thành, nghiệm thu đưa vào sử dụng và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, xác định đủ điều kiện được tổ chức thu.

Một điểm đáng chú ý là Bộ Giao thông - Vận tải đề xuất chỉ áp dụng Thông tư 49/2016/TT-BGTVT sửa đổi đối với các dự án mới. Những trạm thu giá hoàn vốn cho các dự án đã đưa vào khai thác vận hành trước thời điểm Thông tư này có hiệu lực tiếp tục thực hiện theo các quy định của hợp đồng dự án và các văn bản liên quan.

Công khai thông báo thu giá trước 5 ngày

Nhà đầu tư phải thực hiện thông báo công khai liên tục trước 5 ngày và niêm yết công khai tại trạm thu giá khi bắt đầu tổ chức thu về thời điểm bắt đầu thu, địa điểm trạm thu giá, công nghệ thu, hình thức thu, đối tượng thu, mức thu và đối tượng được miễn giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ.

Trong trường hợp có thay đổi về mức thu, công nghệ thu, hình thức thu, đối tượng thu, đơn vị thu giá phải thông báo công khai và niêm yết tương tự như khi bắt đầu tổ chức thu. Hình thức thông báo công khai bao gồm đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng tại địa phương và trung ương, đồng thời gửi thông báo đến Hiệp hội Vận tải Việt Nam.

Trong suốt quá trình thu, đơn vị thu giá phải công khai các thông tin trên biển báo điện tử (biển VMS) được gắn tại khu vực trạm thu giá bao gồm: Tên dự án, tổng mức đầu tư của dự án (trong trường hợp dự án đã được quyết toán thì tổng mức đầu tư cập nhật theo giá trị quyết toán), tổng thời gian được thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ, thời điểm bắt đầu thu, thời gian thu còn lại, doanh thu tháng trước, doanh thu lũy kế của trạm thu giá tính đến thời điểm cuối tháng trước liền kề (số liệu doanh thu cập nhật chậm nhất vào ngày 10 của tháng tiếp theo), số điện thoại đường dây nóng để phản ánh tiêu cực tại trạm thu giá.

Điểm mới tại Dự thảo Thông tư này là Bộ GTVT quy định, đơn vị thu giá không thực hiện báo cáo theo quy định, hoặc không nộp phí sử dụng tài sản nhà nước, không nộp tiền thuê quyền khai thác tài sản hạ tầng đường bộ theo quy định hiện hành khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền có văn bản nhắc nhở 2 lần, mỗi lần cách nhau không dưới 5 ngày sẽ bị trừ vào thời gian thu phí.

Thời gian bị trừ được tính như sau: Thời gian chậm từ 10 ngày đến 30 ngày, trừ thời gian thu phí 1 ngày; thời gian chậm từ 31 ngày đến 60 ngày, trừ thời gian thu phí 2 ngày; đối với các ngày tiếp theo, cứ chậm 5 ngày thì trừ thời gian thu  phí 1 ngày.