Thống kê từ 22 ngân hàng thương mại (NHTM) đã công bố báo cáo tài chính quý III/2019 cho thấy nhiều nhà băng đang có dư nợ cho vay tăng trưởng ở mức cao trong 3 quý đầu năm. So với chỉ tiêu tăng trưởng chung của toàn ngành ở mức 14% trong năm 2019, hiện có 6 NHTM tăng trưởng trên 14%, trong đó 4 NHTM có dư nợ cho vay trong 9 tháng đã tăng trên 20%, thậm chí hơn 28%.

Đóng góp 2/3 tổng thu nhập

Điều đáng ngạc nhiên là dù mục tiêu tín dụng toàn ngành chỉ tăng 14%, song nhiều nhà băng vẫn báo lãi khủng trong 9 tháng đầu năm 2019. Trong đó, yếu tố khiến các ngân hàng giữ được đà tăng trưởng chính là hoạt động truyền thống - cho vay.

Nhiều ngân hàng tăng trưởng cho vay cao, từ 20-28%. Đứng đầu là Techcombank, công bố dư nợ cho vay tăng 28,5%, đạt 205.317 tỷ đồng đến cuối tháng 9.

Tiếp đó, theo báo cáo tài chính của VIB, cho vay khách hàng tăng 28% lên 123.223 tỷ đồng, tương đương 90% kế hoạch đề ra từ đầu năm. Một số ngân hàng khác cũng có dư nợ cho vay tăng trên 20% như OCB, TPBank.

Tính chung về cơ cấu thu nhập của các ngân hàng trong 9 tháng đầu năm, lãi thuần vẫn chiếm khoảng 2/3 tổng thu nhập.

Chẳng hạn, lũy kế 9 tháng, thu nhập lãi thuần của Techcombank đạt 10.105 tỷ đồng, tăng 23,7% so với cùng kỳ. Tín dụng giúp Techcombank duy trì phong độ lợi nhuận 9 tháng đầu năm, bất chấp các nguồn thu ngoài lãi khác đều giảm.

Riêng trong quý III/2019, thu nhập lãi thuần của Techcombank tăng 16% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, thu nhập lãi thuần vẫn chiếm xấp xỉ 70% tổng thu nhập hoạt động của Techcombank.

Trong khi đó, nguồn thu chính của MB là thu nhập lãi thuần tăng 25,7% so với cùng kỳ, đạt 13.111 tỷ đồng.

Đóng góp lợi nhuận 9 tháng của ACB tăng trưởng cũng chủ yếu đến từ lãi thuần khi chiếm tới 77% tổng nguồn thu, đạt 8.782 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính quý III của VPBank cũng cho thấy lợi nhuận tăng mạnh sau 3 quý đầu năm là do thu nhập lãi thuần đạt 22.428 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ. Đóng góp hơn một nửa vào nguồn thu nhập lãi thuần của VPBank đến từ công ty cho vay tiêu dùng FE Credit.

Kiểm soát điều chỉnh phù hợp

Theo đánh giá của các chuyên gia, vẫn còn 1/4 chặng đường nữa mới hết năm tài chính 2019, trong khi quý IV là thời điểm nhu cầu tín dụng sẽ cao nhất trong năm. Tuy nhiên, nhiều ngân hàng hiện đã có mức tăng trưởng tín dụng trên 20%, vấn đề đặt ra là liệu có ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng tín dụng chung của toàn ngành?

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), cho biết phần lớn ngân hàng tăng trưởng cho vay cao đều có quy mô tài sản không quá lớn. Tác động của tăng trưởng cho vay của mỗi nhà băng đối với hệ thống sẽ phụ thuộc vào tăng trưởng tuyệt đối dư nợ.

Ví dụ, có những ngân hàng nhỏ tăng dư nợ đến 30-40% cũng chỉ thêm 1.000-2.000 tỷ đồng, tỷ trọng ảnh hưởng vào hệ thống chung không lớn. Trong khi đó, với các ngân hàng lớn như Agribank chỉ cần tăng 10% là dư nợ toàn hệ thống đã tăng 100.000 tỷ đồng.

Thống kê đến cuối tháng 6 cho thấy BIDV, Agribank, Vietcombank và VietinBank vẫn là 4 ngân hàng có tổng tài sản lớn nhất hệ thống, với trên 1,1 triệu tỷ đồng. Xét về dư nợ, BIDV đứng đầu với 1,065 triệu tỷ đồng, theo sau là Agribank hơn 1,05 triệu tỷ đồng. Các ngân hàng như Techcombank, ACB, MB, SHB… xếp vào nhóm giữa về tổng tài sản, quanh mức 40.000 tỷ đồng.

Ông Hùng cho biết thêm: 9 tháng đầu năm, các ngân hàng lớn như Agribank, VietinBank chỉ tăng trưởng cho vay khoảng 6% và “đây là mức thấp”.

Chẳng hạn, VietinBank vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2019 với mảng tín dụng mang về khoản lãi gần 8.330 tỷ đồng, tăng trưởng 11% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm, thu nhập lãi thuần của VietinBank đạt 24.506 tỷ đồng, tăng trưởng 11,7%.

Nguyên nhân chính khiến tốc độ tăng trưởng tín dụng của VietinBank ở mức khá khiêm tốn là do ngân hàng này không tăng được vốn trong nhiều năm qua. Vì vậy, để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn, trong 9 tháng qua, VietinBank gia tăng mạnh đầu tư vào trái phiếu của ngân hàng khác.

Cụ thể, trong khoản mục chứng khoán đầu tư sẵn sàng để bán, VietinBank đã mua thêm gần 11.000 tỷ đồng chứng khoán nợ do các tổ chức tín dụng khác phát hành, tương đương tăng 45,64% so với đầu năm.

Theo quy định, khoản đầu tư vào trái phiếu NHTM khác của ngân hàng sẽ không bị tính vào tín dụng.

Lãnh đạo NHNN khẳng định mặc dù định hướng chung cho toàn ngành là tín dụng tăng khoảng 14%, nhưng sẽ có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Với những ngân hàng đạt chuẩn Basel II, về nguyên tắc thị trường sẽ được toàn quyền quyết định tăng trưởng tín dụng, nhưng hiện nay, NHNN vẫn phải xem xét kiểm soát để điều chỉnh phù hợp với nền kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và tính toán ảnh hưởng chung đến tốc độ tăng trưởng toàn hệ thống.

“Chưa có ngân hàng nào vượt chỉ tiêu mà NHNN phê duyệt. Ngân hàng nào vượt chắc chắn sẽ bị xử lý, vì điều này là NHNN kiểm soát”, ông Hùng nói.