Chuyển nhượng lớn lượng cổ phần

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) vừa thông báo sẽ bán đấu giá hơn 468.000 cổ phần của Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB). Giá khởi điểm là 18.130 đồng/cổ phần. Agribank sẽ thoái vốn cổ phần tại OCB qua phương thức đấu giá công khai, trường hợp không bán hết số lượng cổ phần sẽ thực hiện các bước kế tiếp theo quy định.

2018 là năm thứ 3 Agribank triển khai đề án chiến lược kinh doanh giai đoạn 2016-2020, gắn liền với tái cơ cấu giai đoạn 2. Cùng với việc xử lý nợ xấu, lãnh đạo Agribank cho biết đang tập trung thoái vốn đầu tư ngoài ngành. Từ năm 2014 đến nay, ngân hàng này đã thoái vốn thành công tại 7 doanh nghiệp, tổng số tiền thu về trên 1.000 tỉ đồng. Trong thời gian tới, Agribank sẽ tiếp tục thực hiện thoái vốn tại các doanh nghiệp còn lại, tăng cường nâng cao năng lực tài chính, củng cố nền tảng để sẵn sàng cho lộ trình cổ phần hóa theo chỉ đạo của Chính phủ.

Ngoài OCB, Vietcombank cũng đang thực hiện thoái vốn khỏi ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) và ngân hàng TMCP Quân đội (MB). Tuy nhiên, việc thoái vốn cổ phần tại MB và Eximbank không dễ, không có nhiều nhà đầu tư tham gia trong bối cảnh thị trường chứng khoán "trồi sụt", cổ phần ngân hàng không quá hấp dẫn. Theo các chuyên gia, để thoái vốn thành công, Vietcombank có thể phải hạ giá khởi điểm xuống thấp hơn mức giá cổ phiếu MB và Eximbank đang giao dịch trên thị trường để kích thích, thu hút thêm nhà đầu tư tham gia.

Một "ông lớn" ngân hàng khác là ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) cũng vừa thông báo sẽ thoái vốn khỏi ngân hàng TMCP Sài Gòn Công thương (Saigonbank). Theo đó, HĐQT VietinBank đã nhất trí thông qua chủ trương thoái toàn bộ hơn 15,1 triệu cổ phần, tương ứng 4,91% vốn điều lệ của Saigonbank. Giá chào bán và thời điểm đấu giá hiện chưa được công bố. Trước đó, năm 2016, VietinBank đã bán gần 17 triệu cổ phần (tương đương 5,48% vốn cổ phần) của Saigonbank và giảm sở hữu tại ngân hàng xuống mức 4,91% như hiện nay.

Giảm đáng kể sở hữu chéo

Thời gian qua, các ngân hàng thương mại liên tục chào bán cổ phần tại các tổ chức tín dụng khác nhằm tuân thủ Thông tư 36/2014/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Cụ thể, các ngân hàng thương mại chỉ được mua, nắm giữ cổ phiếu của một tổ chức tín dụng khác dưới 5% vốn cổ phần có quyền biểu quyết. Các ngân hàng có tỉ lệ vốn sở hữu vượt quá giới hạn phải hoàn tất việc thoái vốn vào giữa năm 2019.

Trả lời trước Quốc hội mới đây, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng đánh giá tình trạng sở hữu chéo tại các ngân hàng đã giảm đáng kể. Sau 6 năm, hiện nay, sở hữu chéo trực tiếp đã giảm từ 7 cặp còn 1 cặp. Sở hữu cổ phần trực tiếp giữa ngân hàng và doanh nghiệp cũng giảm, từ 56 cặp cách đây 6 năm còn 2 cặp. Tỉ lệ cổ đông sở hữu vượt 15% vốn điều lệ cũng giảm còn 1 ngân hàng, so với con số 19 ngân hàng cách đây 6 năm. Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo quyết liệt xử lý sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau nhưng do việc thoái vốn phụ thuộc vào tìm đối tác, thời điểm thoái vốn cũng cần tính toán thận trọng để bảo toàn vốn nhà nước.

Dù vậy, theo đề án cơ cấu hệ thống ngân hàng đến năm 2020, từng ngân hàng thương mại sẽ phải sẽ xây dựng lộ trình, phương án cơ cấu lại. Ngân hàng Nhà nước tin tưởng có thể xử lý dứt điểm tình trạng sở hữu chéo trong hệ thống.