Cũng giống như một số kỳ họp Quốc hội gần đây, tại Kỳ họp thứ 6 đang diễn ra, một số vấn đề như xử lý ngân hàng yếu kém, sở hữu chéo… luôn là nội dung “nóng” được các đại biểu chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng.

Đại biểu Nguyễn Văn Dành (Đoàn Bình Dương) gửi câu hỏi cho Thống đốc NHNN: “Những giải pháp gì để xử lý sở hữu chéo tại các ngân hàng?”.

Thoái vốn còn khó khăn

Giải trình trước Quốc hội, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết sau 6 năm từ năm 2012 đến nay, số cặp các tổ chức tín dụng (TCTD) sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau giảm từ 7 xuống còn 1.

Sở hữu cổ phần trực tiếp lẫn nhau giữa các ngân hàng giảm từ 56 cặp xuống còn 2 cặp tại 2 ngân hàng thương mại cổ phần. Số lượng các TCTD có cổ đông là tổ chức sở hữu cổ phần vượt 15% vốn điều lệ đã giảm từ 19 xuống còn 4.

Thống đốc khẳng định: “Vừa qua, NHNN đã chỉ đạo rất quyết liệt để xử lý vấn đề sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau. Tuy nhiên, do việc thoái vốn còn phụ thuộc vào tìm đối tác còn nhiều khó khăn”.

Hiện nay, việc nắm giữ cổ phần chéo chủ yếu là giữa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và các ngân hàng. Trong khi đó, hầu hết các DNNN đang thực hiện lộ trình cơ cấu lại, cũng như cổ phần hóa. Mặt khác, việc thoái vốn của ngân hàng ở các DNNN cũng khó khăn do phải chọn thời điểm phù hợp, giá cả cổ phiếu đảm bảo lợi ích của Nhà nước.

Thực tế, thời gian qua, nhiều cuộc đấu giá bán cổ phần giữa các ngân hàng đã diễn ra, nhưng tỷ lệ thành công rất thấp, thậm chí có những phiên đấu giá phải hủy do không có nhà đầu tư đăng ký tham dự.

Điển hình như, theo dự kiến, ngày 22/10, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) tổ chức phiên đấu giá bán cổ phần của Eximbank (mã: EIB) do Vietcombank sở hữu. Tuy nhiên, đến ngày 18/10, HNX thông báo hủy do hết thời hạn đăng ký và đặt cọc nhưng không có nhà đầu tư nào đăng ký tham dự đấu giá.

Trước đó vài ngày, phiên đấu giá cổ phần MBBank (mã: MBB) do Vietcombank sở hữu cũng trong tình cảnh ế ẩm khi chỉ có 1 nhà đầu tư trúng thầu với 10.000 cổ phần trên tổng số hơn 53 triệu cổ phần được đem ra bán đấu giá.

Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết: “Theo chỉ đạo của Chính phủ tại Đề án 1058 về cơ cấu lại các TCTD đến năm 2020, NHNN đã yêu cầu các TCTD xây dựng lại lộ trình và phương án cơ cấu lại từng ngân hàng từ nay đến năm 2020 phải xử lý lại dứt điểm các vấn đề về sở hữu chéo, cũng như vấn đề về xử lý vượt cổ phần theo quy định của pháp luật”.

Ngoài sở hữu chéo, một số đại biểu cũng quan tâm đến xử lý ngân hàng yếu kém. Đại biểu Nguyễn Thị Yến (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) nêu tình trạng xử lý ngân hàng yếu kém của ngành ngân hàng vẫn chưa đạt yêu cầu và chất vấn Thống đốc Lê Minh Hưng về nguyên nhân, giải pháp trong thời gian tới.

Xử lý ngân hàng yếu kém chậm

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Thống đốc thừa nhận tiến trình chậm vì trên cơ sở chủ trương của Chính phủ, NHNN đang phải tiến hành để định giá các ngân hàng này và đàm phán lần cuối với các nhà đầu tư…

“Quá trình đàm phán với các nhà đầu tư, đặc biệt là các phương án cụ thể để tham gia của họ vào xử lý các ngân hàng này mất thời gian. Trên cơ sở cam kết của các nhà đầu tư, định hướng của Chính phủ, NHNN trong thời gian tới sẽ hoàn thiện phương án chi tiết để báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt để tổ chức thực hiện phương án cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém này…”, Thống đốc cho biết.

Tuy nhiên, tư lệnh lĩnh vực ngân hàng khẳng định việc triển khai trong thời gian vừa qua là rất quyết liệt và đã đạt được những kết quả khá tích cực. Đặc biệt, từ khi Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD có hiệu lực từ 15/8/2017, thời gian tổ chức thực hiện mới hơn một năm nhưng đã đạt được kết quả rất tốt.

“Như báo cáo gửi đến Quốc hội, trong vòng hơn một năm, các TCTD đã xử lý số nợ xấu khoảng 140.000 tỷ đồng. Riêng công ty Quản lý tài sản của các TCTD đã xử lý được khoảng 95.000 tỷ đồng trong số nợ xấu đã mua. Số liệu nợ xấu và các khoản tiềm ẩn trở thành nợ xấu khi báo cáo Quốc hội cuối năm 2016 là 10,08%. Đến cuối năm 2017, số liệu tổng thể các khoản nợ xấu khoảng 7,7%. Đến tháng 6/2018 đã đưa số liệu nợ xấu, tổng thể các khoản nợ xấu xuống còn khoảng 6,7%. Nợ xấu nội bảng là 2,09%”, Thống đốc thông tin.

Tuy nhiên, tư lệnh ngành ngân hàng cho rằng quá trình sơ kết việc triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 cũng cho thấy một số tồn tại, khó khăn, hạn chế liên quan đến các bộ, ngành và một số địa phương.

“Tới đây, NHNN tiếp tục phối hợp với các Bộ như Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, các địa phương và đặc biệt là tòa án nhân dân các cấp để triển khai quyết liệt hơn nữa, xử lý những vấn đề tồn tại trong quá trình phối hợp giữa các cơ quan. Qua đó, tiến trình xử lý nợ xấu sẽ đạt kết quả tốt hơn trong thời gian tới…”, Thống đốc khẳng định.