Trong bối cảnh nền kinh tế có nguy cơ rơi vào suy thoái, trong khi lạm phát hạ nhiệt khá nhanh, thị trường kỳ vọng NHTW Anh có thể cắt giảm lãi suất ngay từ tháng 3 năm tới.

Nguy cơ suy thoái

Số liệu do Văn phòng Thống kê quốc gia Anh (ONS) công bố mới đây cho thấy, tổng sản phẩm quốc nội (GSP) quý 3 của Anh giảm 0,1% so với quý trước; trong khi số liệu điều chỉnh cũng cho thấy GDP của Anh không tăng trưởng trong quý 2. Nền kinh tế Anh hiện được ước tính chỉ tăng trưởng 1,4% so với thời điểm ngay trước khi đại dịch Covid xảy ra vào đầu năm 2020, mức phục hồi yếu thứ hai trong Nhóm G7 sau Đức.

Hiện nhiều nhà kinh tế đang lo ngại sự thu hẹp của nền kinh tế trong quý 3 là dấu hiệu khởi đầu cho một cuộc suy thoái kỹ thuật (được xác định bởi hai quý suy giảm liên tiếp). Ashley Webb tại Capital Economics cho biết, dữ liệu tăng trưởng quý 3 cho thấy một cuộc suy thoái nhẹ có thể đã bắt đầu khi mà nền kinh tế gặp nhiều khó khăn trong quý 4, một phần cũng bởi tác động từ việc tăng lãi suất của NHTW Anh thời gian qua.Trong khi lạm phát tại Anh đang giảm tốc nhanh chóng. Theo số liệu của ONS, tốc độ tăng giá tiêu dùng (CPI) hàng năm của Anh đã giảm xuống còn 3,9% trong tháng 11 từ mức 4,6% của tháng 10, mức thấp nhất kể từ tháng 9/2021.

Lạm phát cơ bản (đã loại bỏ giá năng lượng và thực phẩm) cũng giảm mạnh từ mức tăng hàng năm là 5,7% trong tháng 10 xuống còn 5,1% trong tháng 11. Đặc biệt lạm phát dịch vụ - điều mà các quan chức NHTW Anh đặc biệt chú ý, xem đây như một thước đo lạm phát do trong nước tạo ra - cũng giảm xuống còn 6,3% trong tháng 11 từ mức 6,6% của tháng 10.

Lạm phát tại Anh đã hạ nhiệt sau khi tăng lên mức cao nhất 41 năm là 11,1% vào tháng 10/2022 do giá năng lượng tăng cao sau khi cuộc xung đột Nga – Ukraine bùng nổ. Tuy nhiên tốc độ tăng của lạm phát hiện nay vẫn cao gần gấp đôi so với mục tiêu của NHTW Anh. Đặc biệt kể từ năm 2020 đến nay, giá tiêu dùng tại Anh đã tăng tới 21%, cao nhất trong số 7 nền kinh tế phát triển (G7).

Có sớm cắt giảm lãi suất?

Tại cuộc họp chính sách cuối cùng của năm 2023, 6/9 thành viên Ủy ban Chính sách tiền tệ của NHTW Anh đã bỏ phiếu ủng hộ giữ nguyên lãi suất ở mức cao nhất 15 năm là 5,25%. Trong khi 3 thành viên còn lại thậm chí còn ủng hộ việc tăng thêm lãi suất 25 điểm cơ bản với lý do lạm phát tại Anh vẫn đang ở mức cao nhất trong số các nền kinh tế phát triển.

Trong thông cáo phát đi sau cuộc họp, NHTW Anh vẫn giữ vững quan điểm hôm thứ Năm và cho biết lãi suất của Anh cần duy trì ở mức cao trong "một thời gian dài", ngay cả khi chỉ một ngày trước đó Fed đã phát đi tín hiệu có thể cắt giảm lãi suất tới 3 lần trong năm 2024. Phát biểu sau cuộc họp chính sách, Thống đốc NHTW Anh Andrew Bailey cũng nhấn mạnh rằng, “vẫn còn một chặng đường phía trước” trong cuộc chiến chống lạm phát; và "thực sự còn quá sớm" để suy đoán về việc cắt giảm lãi suất.

Các nhà kinh tế thời điểm đó cũng cho rằng, khó có khả năng NHTW Anh sẽ sớm cắt giảm lãi suất. Tuy nhiên diễn biến lạm phát cùng với nguy cơ suy thoái có thể khiến mọi thứ thay đổi. “Điều này (số liệu CPI tháng 11 – PV) cung cấp bằng chứng mạnh mẽ cho thấy áp lực giảm phát đang gia tăng ở Anh”, Nhà kinh tế Jake Finney của PwC cho biết. “Lạm phát chung, lạm phát cốt lõi và lạm phát dịch vụ hiện đều thấp hơn đáng kể so với kỳ vọng của NHTW Anh trong Báo cáo chính sách tiền tệ tháng 11 năm ngoái của họ”.

Đặc biệt theo Samuel Tombs - Chuyên gia kinh tế tại Pantheon Macro Economics, thước đo mới của NHTW Anh về lạm phát dịch vụ cơ bản cũng giảm mạnh - điều mà NHTW Anh không thể bỏ qua. Bộ trưởng Tài chính Anh Jeremy Hunt cũng cho biết, dữ liệu cho thấy áp lực lạm phát đang được loại bỏ khỏi nền kinh tế.

Hiện thị trường đang đặt cược 100% cơ hội NHTW Anh sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 5 năm 2024, thậm chí các nhà đầu tư còn nhìn thấy 50% cơ hội động thái cắt giảm lãi suất sẽ đến ngay trong tháng 3. Goldman Sachs mới đây cũng đã thay đổi dự báo về thời điểm cắt giảm lãi suất của NHTW Anh là vào tháng 5 năm 2024 thay vì tháng 6, nhưng vẫn duy trì quy mô cắt giảm ở mức 25 điểm cơ bản mỗi cuộc họp cho đến khi lãi suất đạt 3% vào tháng 5.