Tạo thuận lợi thương mại gắn với chống thất thu ngân sách

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác tài chính - ngân sách nhà nước năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Bộ Tài chính chiều 31/12, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ cho biết, năm 2024, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam ước đạt 786,07 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm 2023. Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong năm 2024 ước tính thặng dư 24 tỷ USD. Đây là số kim ngạch xuất nhập khẩu cao nhất từ trước đến nay.

Để đạt được kết quả trên, Tổng cục Hải quan đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp tạo thuận lợi thương mại. Trong đó, Tổng cục đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, nâng cao hiệu quả của Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN. Tính đến ngày 26/12/2024, Cơ chế một cửa quốc gia đã có 250 thủ tục hành chính của 13 bộ, ngành kết nối với hơn 76,2 nghìn doanh nghiệp. Tổng cục Hải quan cũng phối hợp với các đơn vị tiếp tục mở rộng đối tác ngoài ASEAN và các loại chứng từ trao đổi thông qua Cơ chế một cửa ASEAN.

Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan tiếp tục là đầu mối tích cực tham mưu Bộ Tài chính, Chính phủ đẩy mạnh cải cách công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Đồng thời, chủ động theo dõi, báo cáo Thủ tướng Chính phủ và phản ánh đến các bộ quản lý chuyên ngành về các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực thi.

Tổng cục cũng tập trung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại; tích cực triển khai các nhiệm vụ được Chính phủ giao tại Đề án thí điểm triển khai mô hình cửa khẩu thông minh tại tỉnh Lạng Sơn. Cùng với đó, đầu tư trang thiết bị hiện đại phục vụ công tác kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong nghiệp vụ.

Ngành Hải quan cũng triển khai các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là nông sản – mặt hàng thế mạnh của Việt Nam như: ưu tiên thực hiện thủ tục thông quan đối với hàng hóa là nông sản, hàng hóa dễ hư hỏng, chỉ đạo các đơn vị Hải quan địa phương trao đổi với địa phương nước bạn để thống nhất tăng cường thời gian thông quan qua các cửa khẩu...

Bên cạnh làm tốt công tác tạo thuận lợi thương mại, thu ngân sách nhà nước của ngành Hải quan cũng đạt kết quả tích cực. Tổng thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu năm 2024 ước đạt 426.000 tỷ đồng, bằng 113,3% dự toán được giao, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2023.

Công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là công tác phòng chống mua bán, vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới cũng đã phát huy hiệu quả, góp phần bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia, an ninh an toàn cộng đồng. 

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, từ ngày 16/12/2023 đến ngày 15/12/2024, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 17.998 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan, trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 31.351 tỷ đồng. Cơ quan hải quan đã khởi tố 27 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 173 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước 893,21 tỷ đồng. Ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 293 vụ/355 đối tượng liên quan đến ma tuý, trong đó cơ quan hải quan chủ trì 110 vụ. Tang vật thu được gồm 2.278,75 kg ma tuý các loại.

Cùng với các nhiệm vụ trên, Tổng cục Hải quan đã thực hiện có hiệu quả các chương trình hợp tác quốc tế với vai trò là thành viên của các tổ chức quốc tế. Đặc biệt, sự kiện Hải quan Việt Nam chủ trì, tổ chức thành công Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 33 đã khẳng định vai trò, vị thế của Hải quan Việt Nam nói riêng và Việt Nam nói chung trong khu vực và thế giới...

Đảm bảo bộ máy mới đi vào hoạt động ngay

Năm 2024, Tổng cục Hải quan đã khẩn trương thực hiện theo đúng chỉ đạo, định hướng về sắp xếp tổ chức bộ máy của Trung ương, Chính phủ, Bộ Tài chính; tổ chức tuyên truyền, quán triệt để cán bộ, công chức trong Ngành hiểu đúng chủ trương của Đảng, Nhà nước về sắp xếp tổ chức bộ máy; chủ động xây dựng kế hoạch triển khai đảm bảo triển khai thực hiện ngay khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt đề án.

Để hoàn thành nhiệm vụ được giao trong năm 2025, Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Thọ cho biết, toàn Ngành quyết liệt triển khai việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo đúng chủ trương của Đảng, Nhà nước, Bộ Tài chính, xây dựng lực lượng Hải quan chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng yêu cầu cải cách hiện đại hóa hải quan. Đảm bảo bộ máy mới đi vào hoạt động ngay, không để ngắt quãng công việc, không để ảnh hưởng đến các hoạt động bình thường của xã hội, người dân.

Ngành Hải quan cũng tập trung nguồn lực, rà soát, đề xuất và tổ chức triển khai xây dựng hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật có liên quan đến công tác hải quan, cụ thể: 08 luật, 61 nghị định, 15 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 83 văn bản cấp Bộ và 373 quy trình nghiệp vụ. Cùng với đó, đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hoàn thành tốt thu ngân sách nhà nước và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, trong đó chú trọng đến công tác đấu tranh phòng, chống mua bán, vận chuyển trái phép ma tuý qua biên giới.

Toàn Ngành đảm bảo vận hành ổn định hệ thống công nghệ thông tin thông suốt, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, rút ngắn thời gian thông quan hàng hoá, giảm tối đa chi phí cho doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, trình Bộ Tài chính đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống công nghệ thông tin để thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh; tập trung hoàn thành Dự án xây dựng trụ sở cơ quan Hải quan tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng. Cùng với đó, chuẩn bị sẵn sàng về tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực để triển khai nhiệm vụ ngay khi Cảng Hàng không quốc tế Long Thành đi vào hoạt động từ đầu năm 2026.