Kết quả nền tảng cộng hưởng cùng tín hiệu tích cực

Những năm qua, ngành nông nghiệp đã thể hiện rõ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, đặc biệt năm 2020 thời điểm đại dịch COVID - 19 bùng phát mạnh và diễn biến khó lường, đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế - xã hội nước ta. 

Trong năm 2024, ngành nông nghiệp có 11 mặt hàng tiếp tục duy trì kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, trong đó 7 mặt hàng đạt trên 3 tỷ USD, gồm: Gỗ và sản phẩm gỗ (16,2 tỷ USD), rau quả (7,12 tỷ USD), gạo (5,75 tỷ USD), cà phê (5,48 tỷ USD), hạt điều (4,38 tỷ USD), tôm (đạt 3,86 tỷ USD), cao su (đạt 3,46 tỷ USD). Kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt 62,5 tỷ USD, vượt xa mục tiêu xuất khẩu nông - lâm - thủy sản đặt ra là 55 tỷ USD cho cả năm 2024. So với mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 60-62 tỷ USD vào năm 2030, thì toàn ngành đã về đích trước 6 năm. Kết quả này đã tạo cơ sở, mở ra cơ hội tăng trưởng mạnh mẽ cho ngành nông nghiệp trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), quý I/2025, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản cũng đạt những kết quả khả quan, tăng 3,74% so với cùng kỳ năm 2024, đóng góp 6,09% vào mức tăng tổng giá trị tăng thêm của toàn nền kinh tế.

Về kim ngạch xuất khẩu nông, lâm nghiệp và thủy sản, trong quý I/2025 đạt 15,72 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2024 (số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường). Các mặt hàng chủ lực như cà phê, thủy sản và lâm sản đều ghi nhận tăng trưởng giá trị xuất khẩu, trong đó cà phê tăng 49,5%, thủy sản tăng 18,1%, và lâm sản tăng 11,2%. Ba tháng đầu năm nay, cán cân thương mại ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản thặng dư 4,4 tỷ USD, tăng 13,1%, cho thấy tiềm năng lớn để đạt mục tiêu xuất khẩu 65 tỷ USD cả năm và là mức tăng trưởng khá cao của toàn ngành nông nghiệp.

Năm 2025, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật đem lại năng suất, chất lượng cao hơn; đồng thời tích cực tận dung tốt các cơ hội đến từ các hiệp định thương mại tự do (FTA),… góp phần tạo ra tăng trưởng rõ nét cho toàn ngành.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các thị trường quốc tế đang mở rộng hơn cơ hội cho nông sản Việt Nam. Đơn cử như Singapore đã mở cửa thị trường cho trứng và thịt gia cầm; Brazil giảm yêu cầu kỹ thuật đối với cá tra nhập khẩu; Mỹ tháo gỡ rào cản kỹ thuật để nông sản Việt - Mỹ thêm cơ hội hợp tác,…

Ngoài ra, tạo điều kiện cho nông nghiệp và môi trường phát triển, hệ thống thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh đang được quyết liệt hoàn thiện và ngày càng đồng bộ. Đầu tư về cơ sở hạ tầng và nông nghiệp công nghệ cao đang được định hướng và tập trung thúc đẩy mạnh mẽ. Quá trình chuyển đổi số được triển khai rộng khắp trong cả nước, tạo động lực mới cho phát triển.

Giải pháp thực hiện mục tiêu tăng trưởng

Để đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng GDP cả nước năm 2025 ở mức 8% và tăng trưởng hai con số mỗi năm trong giai đoạn 2026-2030, ngành Nông nghiệp và Môi trường phấn đấu giá trị gia tăng khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản năm 2025 tăng 4,0% trở lên. Trong đó: Giá trị gia tăng lĩnh vực nông nghiệp tăng 3,85% (giá trị sản xuất trồng trọt tăng 2,4 - 2,9%; giá trị sản xuất chăn nuôi tăng 5,7 - 5,98%); giá trị gia tăng thủy sản tăng 4,35%; giá trị gia tăng lâm nghiệp tăng 5,47%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm nghiệp, thủy sản năm 2025 đạt 65 tỷ USD, phấn đấu đạt 70 tỷ USD. Đây là mức mục tiêu đặt ra rất cao, so với kết quả tăng trưởng của toàn ngành trong những năm qua.

Nhằm hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 4,0%, trong thời gian tới ngành Nông nghiệp và Môi trường tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ và giải pháp như: Rà soát toàn diện, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành, lĩnh vực nông nghệp và môi trường bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ, phù hợp với mô hình tổ chức các cơ quan sau sáp nhập, hợp nhất, đặc biệt là mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết số 19/NQ-TW ngày 16/6/2022 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chiến lược phát triển các tiểu ngành, lĩnh vực như trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản, đất đai, môi trường; các quy hoạch ngành quốc gia lĩnh vực Nông nghiệp và Môi trường; các quy hoạch và các đề án, chương trình, kế hoạch đã ban hành.

Tập trung cơ cấu lại các tiểu ngành, lĩnh vực và trong từng ngành thực chất, hiệu quả, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng thông qua tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh.

Đẩy mạnh chuyển đổi sản xuất nông nghiệp hàng hóa theo hướng nâng cao hiệu quả từ nông sản có giá trị thấp sang nông sản có giá trị cao. Chú trọng xây dựng những vùng nguyên liệu lớn, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, phát thải thấp cho những sản phẩm chủ lực cấp quốc gia, cấp tỉnh.

Phát triển nông nghiệp sinh thái, hiệu quả, bền vững, minh bạch, trách nhiệm gắn với môi trường bền vững; khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn; chú trọng phát triển nông nghiệp sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao; phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương.

Tổ chức lại sản xuất theo vùng chuyên canh, gắn với chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc và xây dựng mã số vùng trồng, vùng nuôi... đáp ứng yêu cầu thị trường.

Tiếp tục thực hiện cải cách hành chính, tháo gỡ các rào cản, nút thắt cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn, tài nguyên và môi trường để tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng ngành.

Phát triển công nghiệp phục vụ nông nghiệp, đẩy mạnh cơ giới hóa đồng bộ, tăng tỷ trọng chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm. Giảm chi phí sản xuất, chi phí trung gian và giảm mạnh tổn thất sau thu hoạch trong nông nghiệp. Phát triển hệ thống chế biến gắn với vùng nguyên liệu và nhu cầu của thị trường. Xây dựng, phát triển hệ thống logistics phục vụ nông nghiệp, nông thôn hiện đại.

Bên cạnh đó, thúc đẩy phát triển thị trường xuất khẩu thông qua đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đàm phán để tháo gỡ rào cản kỹ thuật, rào cản thương mại và mở cửa xuất khẩu chính ngạch thêm nhiều nông sản vào các thị trường truyền thống, các thị trường có tổng kim ngạch xuất khẩu lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Nga, Brazil, Nhật Bản, Hàn Quốc...; khai thông, phát triển các thị trường mới, có nhiều tiềm năng như: Thị trường thực phẩm Halal của các nước Hồi giáo, Trung Đông, châu Phi...

Xây dựng báo cáo thị trường xuất khẩu nông sản, giải pháp ứng phó đối với những thay đổi liên quan đến thuế, xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật… tại các thị trường Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc.

Tích cực triển khai chủ động, hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (nhất là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương - CPTPP và Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu - EVFTA), các Hiệp định khu vực và song phương với các nước. Thực hiện nghiêm việc đáp ứng các quy định về tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn vùng trồng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, quy cách đóng gói, chất lượng, chủng loại nông sản; đăng ký mã cơ sở đóng gói, mã số doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Thúc đẩy phát triển thị trường trong nước với lộ trình, giải pháp rõ ràng. Chú trọng xây dựng thương hiệu “Nông sản Việt” đối với các sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam trên thị trường thế giới. Nghiên cứu xây dựng Nghị định về thương hiệu nông sản. Đồng thời, thúc đẩy mạnh mẽ các ngành, lĩnh vực hỗ trợ sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản như: Quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên; Xây dựng, cập nhật các kịch bản phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Thực hiện đột phá chiến lược trong xây dựng kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn đồng bộ, hiện đại và bảo vệ môi trường bền vững.

Có thể thấy, với nền tảng là kết quả đạt được trong những năm qua và những tín hiệu tích cực của quý I/năm 2025, cùng các giải pháp chiến lược mở rộng thị trường, tối ưu hóa sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ và cải cách hành chính.... ngành Nông nghiệp và Môi trường đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025, góp phần quan trọng vào tăng trưởng hai con số mỗi năm trong giai đoạn 2026-2030.