Mỗi tháng Việt Nam ghi nhận gần 1.000 người nhiễm HIV mới

Theo Thạc sĩ Võ Hải Sơn, Trưởng phòng Giám sát và xét nghiệm, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, đến nay, Việt Nam đã có 242.000 ca nhiễm HIV và 112.368 ca tử vong. Tại Việt Nam, mỗi tháng ghi nhận gần 1.000 người nhiễm HIV mới, trong đó hơn 80% bị lây nhiễm qua con đường tình dục, đặc biệt tăng mạnh trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (SMS). Trong 9 tháng đầu năm 2022, Việt Nam phát hiện 9.025 ca nhiễm HIV mới, 1.378 ca tử vong. Đáng chú ý, số người nhiễm HIV mới phát hiện đến tháng 10-2022, có tới 36% ca tại Đồng bằng sông Cửu Long, 28% ca tại TP Hồ Chí Minh.

Bà Cao Kim Thoa, Phó trưởng Phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, những năm 2010-2011, tỷ lệ lây nhiễm HIV qua đường tình dục và máu có sự cân bằng nhau. Nhưng đến năm 2020-2021, đường lây qua máu giảm chỉ còn 12-13%, trong khi lây qua đường tình dục tăng từ 35% năm 2010 lên hơn 80% vào năm 2022. Theo báo cáo mới nhất, HIV có xu hướng trẻ hóa nhanh, ở nhóm người dưới 30 tuổi (những năm 2012-2013) tỷ lệ nhiễm HIV chỉ dưới 5%, nhưng đến năm 2022, con số này tăng rất cao lên 50%. Đáng chú ý, tỷ lệ mới phát hiện trong nhóm nam cao hơn rất nhiều so với nữ; đường lây chủ yếu là qua quan hệ tình dục không an toàn và tỷ lệ này tiếp tục tăng mạnh qua các các năm và trở thành đường lây chính.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm Y tế quận Nam Từ Liêm cho biết, tại Trung tâm Y tế quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, hằng ngày có khoảng 500 bệnh nhân đến khám, xét nghiệm, tư vấn điều trị HIV. Hiện Trung tâm Y tế quận đang điều trị ARV cho 1.691 bệnh nhân, đây cũng là cơ sở điều trị bệnh nhân đông nhất trên địa bàn TP Hà Nội. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Y tế quận phát hiện 160 bệnh nhân nhiễm HIV. Đáng lưu ý, bệnh nhân ngày càng trẻ hóa, số bệnh nhân là nam quan hệ đồng tính (MSM) chiếm đến gần 500 người. Do số bệnh nhân trong nhóm MSM ngày càng gia tăng và trẻ hóa, nên Trung tâm Y tế quận rất chú trọng chương trình điều trị dự phòng (PrEP) với nhiều phương thức đa dạng.

Tăng điều trị dự phòng để ngăn ngừa lây lan HIV/ADIS

Sau 2 năm tập trung phòng, chống đại dịch Covid-19, đến năm 2022, tại một số bệnh viện truyền nhiễm, tỷ lệ người đến khám, tư vấn, xét nghiệm HIV gia tăng, đặc biệt tăng mạnh trong giới trẻ.

Theo bà Cao Kim Thoa, năm 2022, dịch HIV/AIDS trong cộng đồng tiếp tục thuyên giảm, nhưng lại diễn biến phức tạp, có xu hướng tăng ca nhiễm mới ở một số nhóm nguy cơ cao (SMS, thanh thiếu niên) và còn xa so với mục tiêu của Chiến lược quốc gia chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030.

Mặc dù công tác phòng chống HIV đạt được nhiều kết quả, nhưng theo Cục Phòng, chống HIV/AIDS, hiện dịch HIV vẫn đang diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng nhiễm mới nhất là nhóm thanh thiếu niên trẻ, nhóm MSM (quan hệ tình dục đồng giới). Việc can thiệp cho nhóm này rất khó khăn vì quần thể này ẩn, khó tiếp cận. Việc nghiện các chất ma túy tổng hợp và ma túy dạng kích thích đang gia tăng. Việt Nam chưa có thuốc điều trị nghiện cũng như hướng dẫn chi trả cho xác định tình trạng nghiện. Bên cạnh đó, việc bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV, quy trình, thủ tục mua sắm, đấu thầu thuốc ARV, sinh phẩm xét nghiệm cũng nhiều vướng mắc, quá trình phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cũng rất khó khăn.

Để nâng hiệu quả công tác phòng, chống dịch HIV/AIDS, PGS, TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết, thời gian qua cơ quan chức năng đã có nhiều giải pháp cụ thể, thiết thực. Cụ thể, năm 2022, Việt Nam cũng đã từng bước tự chủ tài chính trong nước cho phòng, chống HIV/AIDS: Chuyển đổi điều trị ARV từ viện trợ sang bảo hiểm y tế. Bên cạnh đó, tiếp tục huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn viện trợ quốc tế cho phòng, chống HIV/AIDS; tăng cường sự tham gia của các cá nhân, tổ chức, khu vực tư nhân tham gia đầu tư và cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.