Mặc dù kinh tế toàn cầu khó khăn, nhưng dòng kiều hối về Việt Nam vẫn duy trì vị trí trong nhóm 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới.

Kiều hối tăng trưởng mạnh do đâu?

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Lê Thị Thu Hằng cho biết, hiện có gần 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong năm qua, dù gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, bất ổn chính trị ở nhiều nơi, nhưng kiều bào vẫn nỗ lực thích ứng, ổn định cuộc sống và tiếp tục đóng góp cho quê hương đất nước.

Tính đến tháng 11.2023, có 421 dự án của kiều bào tại 29 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký trên 1,72 tỷ USD. Theo số liệu của NHNN, năm 2023, lượng kiều hối ước đạt 16 tỷ USD, tăng 32% so với năm 2022. Lượng kiều hối chuyển về TP.HCM đạt gần 9,5 tỷ USD, tăng 43,3% so với năm 2022. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong 10 năm trở lại đây.

Theo lãnh đạo Ủy ban Người Việt Nam ở nước ngoài, lượng kiều hối đổ về Việt Nam trong những ngày cuối năm 2023 tăng mạnh và tiếp tục tăng cao trong thời gian sát Tết Nguyên đán, khi kiều bào gửi tiền cho người thân ở Việt Nam chi tiêu trong dịp lễ lớn nhất trong năm này.

PGS. TS Đinh Trọng Thịnh đánh giá, lượng kiều hối đổ về Việt Nam tăng mạnh là tín hiệu rất đáng mừng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu gặp phải nhiều khó khăn, thách thức trong năm 2023, suy thoái kinh tế diễn ra ở nhiều quốc gia. Điều này cho thấy sự tin tưởng của kiều bào ta ở nước ngoài vào tình hình kinh tế vĩ mô ổn định và môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi trong nước, cùng với cơ chế chính sách của Chính phủ, của NHNN về thu hút kiều hối. Ngoài ra, nhiều chính sách mới khuyến khích vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh cũng là một trong những yếu tố nền tảng để thu hút nguồn lực vàng này đổ về Việt Nam.

Bên cạnh đó, trong nhiều năm qua, Chính phủ đã có các chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để kiều bào an tâm về quê đầu tư kinh doanh cũng như muốn chuyển tiền đầu tư hay hỗ trợ người thân. Đó là thủ tục liên quan đến kiều bào, kiều hối ngày càng thông thoáng; có những phản hồi, hỗ trợ kiều bào ở nước ngoài thông qua các cơ quan đại diện của Việt Nam ở các nước.

Hiện cộng đồng người Việt ở nước ngoài khoảng 6 triệu người, tốc độ tăng trưởng khoảng 5% một năm. Kiều bào hiện sinh sống tại hơn 130 quốc gia, vùng lãnh thổ, trong đó 80% ở các nước phát triển. Đây chính là yếu tố thuận lợi để có thể thúc đẩy tăng trưởng kiều hối trong thời gian tới.

Để thu hút “nguồn lực vàng” này, nhiều NHTM trong những năm gần đây đã triển khai các chương trình với chính sách ưu đãi hấp dẫn, đặc biệt vào thời điểm dịp cuối năm khi kiều bào có nhu cầu gửi tiền về hỗ trợ người thân hoặc đầu tư cho sản xuất - kinh doanh.

Tăng cường thu hút “nguồn lực vàng”

Đối với các nước, đặc biệt là quốc gia đang phát triển, kiều hối mang lại những lợi ích tích cực và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Tại Việt Nam, bên cạnh dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, kiều hối là nguồn lực vàng đối với phát triển kinh tế - xã hội đất nước, cũng như góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, đồng thời hỗ trợ và phát huy hiệu quả chính sách tiền tệ của NHNN.

Cụ thể, kiều hối góp phần trong việc bảo đảm cung - cầu ngoại tệ, quan trọng trong việc phát huy hiệu quả chính sách tiền tệ, tỷ giá và lãi suất, đặc biệt trong bối cảnh áp lực tăng tỷ giá, tăng lãi suất là không nhỏ và các đồng tiền tại một số quốc gia trên thế giới mất giá mạnh. Thực tế cho thấy, nguồn kiều hối chảy về Việt Nam không chỉ giúp đỡ thân nhân trong nước, chảy vào sản xuất - kinh doanh, góp phần hỗ trợ cho sự phát triển kinh tế, mà còn là nguồn cung giúp ổn định thị trường ngoại hối, từ đó góp phần ổn định tỷ giá USD/VND trong những năm qua.

Lượng kiều hối chuyển về Việt Nam ngày càng nhiều không chỉ giúp cho các ngân hàng gia tăng lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ, mà còn phục vụ chính sách thu hút nguồn ngoại tệ tăng dự trữ ngoại hối quốc gia.

“Cùng với các chính sách tài chính, tiền tệ trong nước được Chính phủ điều hành linh hoạt để thúc đẩy phát triển kinh tế thì kiều hối là một nguồn lực quan trọng mà Việt Nam đón nhận mỗi năm, đặc biệt, cùng với dòng vốn đầu tư nước ngoài FDI, lượng tiền kiều hối gửi về đã góp phần quan trọng giúp chúng ta tăng nguồn ngoại tệ, đáp ứng nhu cầu trong nước. Từ đó, Việt Nam có thêm nguồn lực để duy trì chính sách tỷ giá hối đoái ổn định và gia tăng dự trữ ngoại hối quốc gia”, một chuyên gia ngân hàng nhận định.

Để tăng cường thu hút “nguồn lực vàng” này, trong thời gian tới, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, Chính phủ và các cơ quan quản lý cần tiếp tục tạo ra một môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, chính sách đầu tư ngày càng thông thoáng, cải cách thủ tục hành chính...

Đồng quan điểm, một chuyên gia kinh tế khuyến nghị, Việt Nam cần từng bước định hướng nâng cao chất lượng nguồn lao động, quán triệt tính kỷ luật cao cho người lao động làm việc ở nước ngoài. “Bên cạnh những việc đã và đang làm như ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, chúng tôi nghĩ rằng Chính phủ cần từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý hỗ trợ cho hoạt động đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh để thấy được hiệu quả từ việc chuyển nguồn ngoại tệ về nước góp phần mang lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế và an sinh xã hội”, vị này lưu ý và đề xuất thêm, bên cạnh đó các ngân hàng cũng cần có những chính sách như hỗ trợ nguồn vốn cho người lao động, ưu đãi về biểu phí, tỷ giá, lãi suất tiết kiệm, ứng dụng công nghệ để đảm bảo giao dịch nhanh chóng, an toàn, bảo mật để tạo điều kiện thuận lợi cho kiều bào chuyển tiền về nước, góp phần hạn chế dòng tiền kiều hối qua các kênh không chính thống và khó kiểm soát.