Nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi

Theo Tổng cục Hải quan, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả 06 tháng đầu năm 2024 diễn biến phức tạp, đặc biệt trong giai đoạn trước, trong và sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Đây là giai đoạn có sự gia tăng về các mặt hàng tiêu dùng. Các đối tượng lợi dụng sự tạo thuận lợi về cơ chế chính sách, sự phát triển của thương mại điện tử, phương thức chuyển phát nhanh để buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép như: động vật hoang dã, dược phẩm, mỹ phẩm, đồ điện tử, vàng, thuốc tân dược, khoáng sản...

Đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá tập trung tại các tuyến đường bộ, đường biển, đường hàng không và các tuyến địa bàn ngoài cửa khẩu với nhiều phương thức, thủ đoạn phổ biến được Tổng cục Hải quan phát hiện và xử lý. Điển hình như thủ đoạn cất giấu hàng hóa trong hành lý ký gửi, hành lý xách tay; khai sai tên hàng, mã số HS, số lượng, chất lượng, trị giá; giả mạo hồ sơ, chứng từ... Hay thủ đoạn gửi hàng qua đường chuyển phát nhanh, sử dụng địa chỉ không chính xác để gửi hàng hoặc thông qua dịch vụ đại lý khai thuê làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa là quà biếu cá nhân không nhằm mục đích thương mại.

Bên cạnh các thủ đoạn trên, đối tượng buôn lậu còn có hành vi khai sai mã số, thuế suất, số lượng, chủng loại, chất lượng, trọng lượng, trị giá hàng hoá xuất nhập khẩu; giả mạo xuất xứ, vi phạm quy định về ghi nhãn hàng hoá, xâm phạm sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp. Hay hành vi nhập khẩu nguyên liệu để gia công, sản xuất xuất khẩu nhưng không xuất khẩu sản phẩm mà bán tiêu thụ nội địa hoặc không xuất khẩu sản phẩm gia công mà thực tế xuất khẩu mặt hàng khác, không rõ nguồn gốc xuất xứ để hợp thức hóa cho số nguyên liệu đã nhập khẩu. Hay thủ đoạn khai báo nhập khẩu máy móc thiết bị, dây chuyền công nghệ mới trong khi thực tế là máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng không được phép nhập khẩu...

Hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới cũng diễn biến hết sức phức tạp tại tuyến đường hàng không và tuyến đường biển. Các băng nhóm, đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia lợi dụng chủ trương ưu đãi, thu hút đầu tư, hoạt động thương mại tìm cách thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam để vận chuyển phương tiện, thiết bị, nguyên liệu, thuê kho bãi… phục vụ hoạt động sản xuất, vận chuyển trái phép ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam và tiếp tục đưa đi nước thứ ba tiêu thụ, biến Việt Nam trở thành điểm trung chuyển mới. Bên cạnh đó, tiền chất nhập khẩu cũng tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng, sử dụng điều chế, sản xuất trái phép ma túy.

Chống buôn lậu có trọng tâm, trọng điểm

Trong bối cảnh trên, Tổng cục Hải quan đã cụ thể hóa, triển khai các kế hoạch, chương trình công tác trọng tâm, trọng điểm ở từng địa bàn, nhằm cảnh báo, hướng dẫn địa phương về công tác kiểm soát chống buôn lậu trong địa bàn kiểm soát hải quan. Tổng cục cũng đã tham mưu Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Văn phòng Thường trực 389 Quốc gia ban hành, hướng dẫn kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm; các mặt hàng nóng như vàng theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia.

Song song với đó, Tổng cục đã quyết liệt chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ trực thuộc tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nắm tình hình, quản lý chặt chẽ các hoạt động xuất, nhập khẩu, tạm nhập tái xuất vàng của các doanh nghiệp được cấp phép. Đồng thời, giám sát chặt chẽ hàng hóa, hành lý, xuất, nhập qua các cửa khẩu, các lô hàng có dấu hiệu vi phạm, tiến hành kiểm tra, xử lý theo đúng quy định của pháp luật.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan đã trình Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả triển khai Chiến dịch Con rồng Mê Kông V, đề xuất kế hoạch triển khai Chiến dịch Con rồng Mê Kông VI. Chiến dịch được Lãnh đạo Chính phủ phê duyệt theo hướng nâng tầm, mở rộng quy mô triển khai, tăng cường các hoạt động chia sẻ thông tin, hợp tác điều tra sau bắt giữ để phát hiện sớm các đường dây xuyên quốc gia buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy và động thực vật hoang dã.

Tính đến thời điểm hiện tại, Chiến dịch Con rồng Mê Kông VI nhận được sự đồng thuận tham gia của 25 cơ quan Hải quan, các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế. Chiến dịch Demeter X về tăng cường kiểm soát, ngăn chặn và phát hiện vận chuyển trái phép phế liệu và rác thải nguy hại tới môi trường cũng được ngành Hải quan triển khai hiệu quả theo thư mời của Tổ chức Hải quan thế giới. 

Tổng cục Hải quan đã quán triệt trong toàn Ngành thực hiện nghiêm việc xử phạt vi phạm hành chính trong xác định dấu hiệu vi phạm và áp dụng văn bản quy phạm pháp luật trong việc xử phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính lĩnh vực hải quan. Cùng với đó là nâng cao ý thức, trách nhiệm của cán bộ, hiệu quả của công tác xử phạt vi phạm hành chính.

Nhờ triển khai quyết liệt các giải pháp, 6 tháng đầu năm 2024, toàn ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 8.201 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan (tăng gần 2% so với cùng kỳ năm 2023), trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 16.173 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 11 vụ, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 89 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước 381,4 tỷ đồng (tăng 21% so với năm 2023).

Đấu tranh phòng chống ma túy, 6 tháng đầu năm 2024, toàn ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 183 vụ/216 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 69 vụ. Tổng lượng ma tuý các loại bị thu giữ khoảng 1,0270 tấn ma tuý các loại, cụ thể: 160 gram thuốc phiện; 191,1 kg cần sa; 62,4 kg heroin; 1,66 gram cocain; 76,1 kg và 900 viên ketamine; 571 kg và 06 viên ma tuý tổng hợp; 379,8 kg, 220 viên và 50,5 ml dạng ma tuý khác.