Thương mại và FDI

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vốn dĩ bị nghi ngờ sẽ gặp khó khăn trước bầu cử tổng thống Mỹ, thì hiện tại, mối lo ngại này là khá rõ ràng. Nhiều phân tích từng chỉ ra rằng, TPP sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng GDP thêm 11% trong 10 năm tới.

Chưa kể, triển vọng và ảnh hưởng tích cực của TPP đã được phản ánh trong dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng mạnh trong vài năm qua. Chắc chắn rằng, việc TPP bị trì hoãn sẽ ảnh hưởng đến một số ngành, trong đó có dệt may và các ngành công nghiệp liên quan.

Tuy nhiên, VinaCapital tin rằng, FDI sẽ tiếp tục tăng mạnh vì kinh tế vĩ mô Việt Nam ổn định, tăng trưởng kinh tế khả quan và Chính phủ cầu thị. Bên cạnh đó, chi phí lao động ở Việt Nam thấp, hiện chỉ bằng một nửa so với Trung Quốc, với dân số trẻ chiếm tỷ lệ rất lớn. Đây là những lý do nhà đầu tư nước ngoài không thể bỏ qua thị trường này.

Hàn Quốc và Nhật Bản hiện là các nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam với khoảng 84 tỷ USD đầu tư đổ vào thị trường trong 2 thập kỷ qua, một con số rất cao ngay cả trước khi TPP được thảo luận. Rất khó để các nhà đầu tư này thay đổi quyết định và khẩu vị đầu tư chỉ vì TPP không suôn sẻ.

Trong khi đó, Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi từ các hiệp định thương mại tự do khác như với EU (có hiệu lực từ năm 2018), Hàn Quốc, Nga, AEC. Chắn chắn rằng, quá trình hội nhập của Việt Nam sẽ tiếp tục mạnh mẽ, dù có hay không có TPP.

Ở một góc nhìn rộng hơn về thương mại, thị trường đang theo dõi sát việc ông Trump có thực thi những tuyên bố về bảo hộ thương mại mà ông từng đưa ra khi tranh cử hay không. Theo đó, ông Trump cho biết sẽ áp thuế nhập khẩu rất cao với hàng hóa từ Trung Quốc (tới 45%) và 35% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico.

Tuy chưa rõ hàng hóa Việt Nam có nằm trong danh sách này hay không, nhưng Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam sau EU, nên có thể doanh nghiệp nội địa sẽ chịu tác động tiêu cực.

Bị ảnh hưởng bởi mức thuế cao của Mỹ, các công ty Trung Quốc có thể sẽ đẩy mạnh hàng hóa vào Việt Nam, đặc biệt là thép và các loại vật liệu xây dựng khác, những mặt hàng đang có nhu cầu gia tăng mạnh do sự hồi phục của thị trường bất động sản và đầu tư cơ sở hạ tầng.

Điều này có thể tạo áp lực với các doanh nghiệp Việt Nam và gây ảnh hưởng lớn tới giá hàng hóa. Dù VinaCapital kỳ vọng rằng Chính phủ Việt Nam sẽ theo dõi sát những chuyển động này và có biện pháp xử lý phù hợp, nhưng doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt với cuộc cạnh tranh quyết liệt hơn. 

Tiền tệ

Việc mức thuế áp dụng cho hàng hóa Trung Quốc cao hơn khiến sức cạnh tranh của các hàng hóa này giảm so với Mỹ. Kết quả là Trung Quốc có thể cố gắng giảm giá đồng nhân dân tệ  nhằm gia tăng sức cạnh tranh cho hàng xuất khẩu.

Diễn biến này sẽ có tác động tương tự như động thái phá giá nhân dân tệ vào tháng 8/2015. Trong điều kiện này, Việt Nam buộc phải điều chỉnh chính sách tỷ giá để giữ sức cạnh tranh cho hàng hóa của mình.

Thị trường chứng khoán

Tương tự các thị trường khác ở châu Á, chỉ số VN-Index giảm ngay khi kết quả bầu cử Mỹ được công bố, tuy nhiên nhanh chóng phục hồi sau đó. VinaCapital cho biết, trong ngắn hạn, Công ty tin rằng các nhà đầu tư sẽ giảm bớt sự quan tâm đến các thị trường mới nổi do trái phiếu Mỹ trở lên hấp dẫn hơn.

Sự trở lại của các quỹ đầu tư vào thị trường Mỹ sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền, dưới dạng các đợt mua lại cổ phiếu lớn. Trong dài hạn, các thị trường đang nổi sẽ hưởng lợi. Nếu nền kinh tế Mỹ hồi phục, đồng thời thuế doanh nghiệp tại Mỹ giảm từ 35% xuống 15% giúp lợi nhuận và thu nhập trên cổ phần tăng lên, tài sản ở các thị trường mới nổi sẽ hấp dẫn.

Theo VinaCapital, việc ông Trump nắm quyền ít tác động lên vàng. Giá kim loại này khó tăng cao khi chính phủ Việt Nam đã thành công trong việc áp dụng các chính sách không coi vàng là kênh trú ẩn quan trọng.

Từ những phân tích trên, VinaCapital cho rằng, sẽ có ít thay đổi trong ngắn hạn đối với nền kinh tế Việt Nam và các thị trường mới nổi. Song các quỹ của VinaCapital sẽ giới hạn sự quan tâm tới các doanh nghiệp tập trung vào xuất nhập khẩu, thay vào đó sẽ tập trung vào những công ty có tiêu dùng nội địa tăng trưởng mạnh.