Phải lấy lại niềm tin tiêu dùng vào rau sạch
(Tài chính) Nhu cầu sử dụng rau, thực phẩm sạch ở khu vực đô thị khá lớn, ởã nông thôn cũng có nhu cầu này. Song sau 6 năm triển khai mô hình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (Vietgap), hiện mới có 2.000ha rau sạch trên 830.000ha rau sản xuất hàng năm đạt chứng nhận rau sạch.
Việc giám sát chất lượng rau sạch cũng đòi hỏi những cơ sở phân phối phải mất khá nhiều chi phí, nhân lực thực hiện, cũng như để gây dựng lòng tin từ người mua. Điều này khiến giá rau sạch tại những chuỗi cửa hàng này cao hơn so với mặt bằng giá chung trên thị trường, khó có thể nhân rộng ra nhiều địa điểm bán hàng.
Nhưng quan điểm khác cho rằng, ngành sản xuất rau sạch không phát triển được do đại bộ phận các cơ sở sản xuất rau đều nhỏ lẻ, năng lực quản trị sản xuất kinh doanh và tiếp cận thị trường rất thấp. Nguồn lực hạn hẹp của các cơ sở này khiến họ yếu thế trên thị trường, khó kết nối vào chuỗi giá trị lớn. Trong khi đó, chuỗi giá trị nông nghiệp của nước ta tồn tại nhiều khâu trung gian, cả ở đầu vào và đầu ra. Các cơ sở sản xuất phải mua vật tư đầu vào giá cao và bán sản phẩm giá thấp, song giá bán cuối cùng tới tay người tiêu dùng lại không cạnh tranh được với các loại rau khác.
Đặc biệt, việc giao dịch giữa các mắt xích trong chuỗi giá trị nông sản hiện nay còn kém minh bạch, khó có thể truy xuất nguồn gốc. Vì nguyên nhân này nên đã có một số siêu thị trà trộn, cung cấp rau sản xuất theo quy trình thông thường, không bảo đảm rau sạch, an toàn như quảng cáo trên bao bì. Đây cũng là nguyên nhân dẫn tới việc người tiêu dùng quay lưng với các sản phẩm nông sản sạch được bày bán tại các cửa hàng, siêu thị. Và để bảo đảm an toàn thực phẩm, tránh tác động nguy hại đến sức khỏe, tại các đô thị đang phát triển nhanh mô hình trồng rau tại nhà bằng cách tận dụng những khoảng không gian hạn hẹp trên tầng thượng, lan can... ảnh hưởng đến không gian sinh hoạt.
Đại diện Sở NN và PTNT TP. Hà Nội cho rằng, người tiêu dùng không đặt niềm tin vào rau sạch một phần do doanh nghiệp. Doanh nghiệp chủ yếu làm thương mại, ít đầu tư sản xuất rau sạch. Những thời điểm không đủ nguồn hàng thì mua rau ở ngoài bù vào để tối đa hóa lợi nhuận. Doanh nghiệp đầu tư giống vật tư nông nghiệp cho nông dân, tham gia sản xuất theo quy trình khép kín và lo đầu ra cho sản phẩm, thì mới có thể lấy lại niềm tin của người tiêu dùng - đại diện Sở NN và PTNT TP Hà Nội nhấn mạnh.
Nhưng, việc lấy lại niềm tin của người tiêu dùng không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp. Luật An toàn, vệ sinh thực phẩm đã quy định cụ thể trách nhiệm của từng bộ, ngành trong suốt chuỗi cung ứng thực phẩm từ nơi sản xuất đến bàn ăn, trong đó Bộ Y tế chịu trách nhiệm chính. Vì thế, thay vì nỗ lực ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện luật của một, hai bộ, cần sự vào cuộc tích cực của các bộ, ngành liên quan. Chủ trương, chính sách đã rõ, không thể cứ nhắc mãi hạn chế rau không an toàn, thực phẩm không bảo đảm chất lượng năm này đến năm khác.