Đa dạng các loại hình nhà ở

Theo dự thảo Chương trình phát triển nhà ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2030, thành phố sẽ phát triển đa dạng các loại hình nhà ở, chú trọng phát triển nhà ở xã hội, nhà chung cư, nhà cho thuê, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp, nhằm giải quyết cơ bản yêu cầu về nhà ở đồng thời phát triển đô thị bền vững, hiện đại, góp phần đảm bảo thị trường bất động sản phát triển ổn định, lành mạnh; tăng cường công tác quản lý xây dựng nhà ở.

Đặc biệt, thành phố đảm bảo chỗ ở ổn định cho công nhân và phát triển nhà ở công nhân gắn liền với trách nhiệm của người sử dụng lao động, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, chính quyền địa phương và các tổ chức Công đoàn; quy định nhà ở công nhân là một hạ tầng thiết yếu của khu công nghiệp.

Về mục tiêu, Hà Nội phấn đấu đến năm 2025, diện tích sàn nhà ở bình quân đầu người toàn thành phố phấn đấu đạt 29,5m2/người, trong đó, khu vực đô thị đạt 31m2/người và khu vực nông thôn đạt 28m2/người. Đến năm 2030, diện tích sàn nhà ở bình quân đầu người toàn Thành phố phấn đấu đạt 32m2 sàn/người, trong đó khu vực đô thị đạt 33m2/người và khu vực nông thôn đạt 28m2/người.

Cụ thể, về nhà ở xã hội phát triển mới khoảng 1,25 triệu m2 sàn nhà ở; chuẩn bị đầu tư xây dựng các khu nhà ở xã hội tập trung; rà soát, điều chỉnh quy hoạch để bố trí, quy hoạch bổ sung quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, đồng bộ các thiết chế Công đoàn phục vụ nhu cầu nhà ở cho công nhân, người lao động tại các khu công nghiệp. Tỷ lệ nhà ở xã hội cho thuê đạt tối thiểu theo quy định của Trung ương, nhà ở cho thuê mua phải đạt tối thiểu 5% diện tích nhà ở xã hội tại dự án.

Về nhà ở thương mại, phát triển mới khoảng 19,69 triệu m2 sàn nhà ở. Đôn đốc đẩy nhanh tiến độ 14 dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ và ưu tiên cải tạo, xây dựng lại 6 khu có nhà nguy hiểm cấp D.

Về nhà ở tái định cư, phát triển mới khoảng 0,565 triệu m2 sàn nhà ở. Đối với nhà ở thương mại, phát triển mới khoảng 19,69 triệu m2 sàn. Đôn đốc đẩy nhanh tiến độ 14 dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ và ưu tiên triển khai cải tạo, xây dựng lại 6 khu có nhà nguy hiểm cấp D. Tiếp tục cải tạo, chỉnh trang nhà ở, khu phố cũ. Về nhà ở riêng lẻ: Phát triển mới khoảng 22,5 triệu m2 sàn (khoảng 4,5 triệu m2 sàn/năm).

Chương trình cũng đặt mục tiêu cơ bản hoàn thành việc xóa nhà tạm, nhà đơn sơ; nâng tỷ lệ nhà ở kiên cố toàn thành phố đạt 90%, trong đó khu vực đô thị đạt 95%, khu vực nông thôn đạt 85%. Các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, khu đô thị hình thành mới có quy mô sử dụng đất từ 20ha trở lên phải được quy hoạch xây dựng theo xu hướng nhà ở xanh, thông minh, ứng dụng công nghệ số.

Phấn đấu 100% các khu công nghiệp, khu chế xuất của thành phố đều có khu nhà ở xã hội phục vụ công nhân, người lao động. Tỷ lệ nhà ở xã hội cho thuê đạt tối thiểu theo quy định của Trung ương, nhà ở cho thuê mua phải đạt tối thiểu 5% diện tích nhà ở xã hội tại dự án.

Ngoài xác định các chỉ tiêu mới về nhà ở, dự thảo Chương trình phát triển nhà ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2030 cũng nêu rõ việc huy động nguồn lực về đất đai, tài chính, lao động và định hướng phát triển nhà ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2030 đảm bảo phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô.

Dự kiến, tổng nhu cầu vốn đầu tư xây dựng nhà ở trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2030 khoảng 880.000 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách khoảng 11.700 tỷ đồng. Cụ thể, giai đoạn 2021-2025 cần khoảng 437.000 tỷ đồng, trong đó ngân sách 3.663 tỷ đồng; giai đoạn 2026-2030 khoảng 363.000 tỷ đồng, ngân sách khoảng 8.037 tỷ đồng.

Đánh giá đồng bộ, tạo bước đột phá về nhà ở

Tại hội nghị phản biện dự thảo Chương trình phát triển nhà ở thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2030, do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức ngày 14/6, các nhà khoa học, chuyên gia khẳng định, chương trình phát triển nhà ở là chương trình lớn, nằm trong nhóm những nhu cầu thiết yếu của người dân. Do đó cần đánh giá hiện trạng các loại nhà ở hiện có của Hà Nội. Ngoài các nhà biệt thư, chung cư, nhà ở xã hội còn có các nhà đặc chủng, nhà công vụ... vì vậy, cần đánh giá hết mới có thể nhìn rõ bức tranh nhà ở của Thủ đô một cách ổn định nhất.

TS.,KTS. Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển - Đô thị Việt Nam cho rằng, cần phân tích khoa học hơn để định hướng cụ thể cho từng loại hình nhà ở và xem xét chính sách đặc thù là nhà ở cho cán bộ, viên chức của cả Trung ương và thành phố, nhà ở cho cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang trong chương trình phát triển nhà ở. Đây cũng là kinh nghiệm từ nước ngoài khi thực hiện mô hình chùm đô thị. Về giải pháp phát triển các loại hình nhà ở, theo TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm cần bổ sung chính sách nhà ở với người có công và hộ thu nhập thấp. Đồng thời, xác định mục tiêu xây dựng các khu nhà ở xã hội tập trung theo hướng hiện đại, đồng bộ hạ tầng để tránh hiện tượng không thu hút người ở, chuyển nhượng tùy tiện và phải điều chỉnh như thực tế diễn ra vừa qua.

Cơ bản thống nhất với dự thảo, KTS Bùi Xuân Tùng - Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Hà Nội cho rằng: Nếu tình hình phát triển kinh tế - xã hội diễn ra đúng như các dự báo trong điều kiện kinh tế phục hồi không chịu ảnh hưởng của các rủi ro tiềm ẩn. Tuy nhiên, đối với chỉ tiêu diện tích nhà ở cho các năm 2025 và 2030 cũng cần làm rõ. Theo dự thảo Chương trình phát triển nhà ở đề xuất, dự kiến đến năm 2025 chỉ tiêu diện tích sàn nhà ở bình quân toàn Thành phố đạt 29,5m2/ng; đến năm 2030 đạt 32m2/ng. Như vậy, trong 5 năm và 10 năm tới sẽ tăng từ 3,4 đến 5,9m2/ng. Sự tăng trưởng nhanh như vậy cũng cần có những phân tích thấu đáo để đảm bảo tính khả thi.

Còn TS. Lê Văn Hoạt - nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội nhận định, chương trình phát triển nhà ở của Thành phố là hết sức quan trọng, cần có chiến lược lâu dài. Mặc dù Dự thảo được chuẩn bị khá công phu, nhưng theo ông Lê Văn Hoạt, Dự thảo còn thiếu điểm nhấn, do đó, ông đề nghị cần phải đánh giá thực trạng phát triển và quản lý nhà ở trên địa bàn Thành phố là nội dung quan trọng, cần bổ sung, hoàn chỉnh thêm để đưa vào nội dung Chương trình phát triển nhà ở. Trong đó cần chỉ rõ thực trạng và cơ cấu, chất lượng của nhà ở trên địa bàn Thành phố; chỉ rõ những thành tựu và các mặt hạn chế trong đầu tư xây dựng và trong quản lý nhà ở.

Ông Lê Đức Bính - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội cho rằng Chương trình phát triển nhà ở của thành phố Hà Nội là chương trình lớn, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của đời sống mỗi gia đình (đó là ăn, ở, mặc và đi lại). Tuy nhiên, hiện nay trong bức tranh tổng thể về nhà ở của Hà Nội, bên cạnh những khu nhà ở chất lượng cao, vẫn còn những nơi chất lượng ở còn thấp, vì vậy, thành phố cần nhìn lại bức tranh đó để chúng ta đưa ra chương trình hài hòa, tổng thể và tạo được sự đồng thuận cao của nhân dân Thủ đô.

“Tôi cho rằng, chúng ta cần đánh giá hiện trạng các loại nhà ở của Thủ đô hiện nay và trong tương lai. Ngoài các nhà biệt thự, chung cư, nhà ở xã hội còn có các nhà đặc chủng cho đối tượng xã hội yếu thế (như người cao tuổi, người khuyết tật), nhà công vụ...” – ông Lê Đức Bình nói, đồng thời nhấn mạnh, khi ban hành Chương trình nhà ở, làm sao để bức tranh nhà ở Thủ đô có sự cải thiện mới, đột phá để Hà Nội sánh tầm với các Thủ đô trong khu vực và thế giới. Dự báo về nhu cầu nhà ở của Thành phố có thể gia tăng, nhất là khi vùng Thủ đô được mở ra, các loại đường vành đai được kết nối, do đó Thành phố cần nghiên cứu lại diện tích bình quân đầu người. Về nguồn vốn thực hiện, ngoài nguồn sách của Thành phố, xã hội hóa... cần xem xét, kết nối nguồn vốn của người Việt Nam ở nước ngoài về đầu tư ở địa phương.

PGS.,TS. Bùi Thị An, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn kinh tế cũng nhấn mạnh đến đối tượng cho thuê nhà cần xem xét đến các đối tượng là lao động tự do, vãng lai từ các tỉnh về Hà Nội kiếm sống. Bên cạnh đó với nhà ở xã hội, đề nghị nâng mức nhà cho thuê từ 5-10% của 1.250.000m2 sàn vì nhu cầu thuê vẫn nhiều. Ngoài ra, trong Dự thảo đã nêu được 2 giải pháp chính về cơ chế và chính sách cũng như vốn, nhưng phải tính đến nhiều giải pháp dự phòng thì mới không bị ách tắc khi đi vào thực hiện.

Các chuyên gia, nhà khoa học cũng đề nghị Sở Xây dựng, các cơ quan chuyên môn làm rõ, bổ sung các thông tin cần thiết trong quá trình xây dựng Dự thảo về điều tra xã hội học, rà soát tính toán các nhóm số liệu cụ thể như đối tượng thụ hưởng, đối tượng chính sách xã hội, người già, người có công, người khuyết tật để đề xuất phân khúc nhà ở cho các đối tượng hợp lý. Bên cạnh đó, cần cập nhật nội dung cụ thể các kế hoạch, đề án đã ban hành trong lĩnh vực này.