Gỡ khó cho thị trường bất động sản

Thị trường BĐS có vai trò và những đóng góp quan trọng cho nền kinh tế, cũng như tác động trực tiếp đến nhiều ngành, nghề và lĩnh vực. 

Tuy nhiên trong năm 2022, thị trường BĐS gặp nhiều khó khăn, nhiều dự án BĐS tại các địa phương chậm triển khai và nhà ở giảm nhiều so với thời gian trước. Do vậy, việc ban hành Nghị quyết 33 kỳ vọng sẽ làm “tan băng”, giúp thị trường BĐS sôi động trở lại. Thế nhưng, từ khi triển khai Nghị quyết 33 cho đến nay, nhìn chung vẫn còn gặp nhiều bất cập. Đặc biệt là trong thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”.

Theo Bộ Xây dựng, đến nay, cả nước đã hoàn thành 312 dự án NOXH khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 158.000 căn, với tổng diện tích hơn 8.000.000m² và tiếp tục triển khai 418 dự án, quy mô xây dựng khoảng 432.400 căn, với tổng diện tích khoảng 22.565.000m². Song, kết quả này vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu như Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia giai đoạn 2010 - 2020 đã đề ra. Theo số liệu thống kê của Bộ Xây dựng, trong 6 tháng đầu năm 2023, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 46 dự án NOXH, với quy mô xây dựng 20.210 căn. Đồng thời, đã cấp phép và đang triển khai xây dựng 110 dự án với quy mô 100.213 căn và đã chấp thuận chủ trương đầu tư cho hơn 300 dự án, với quy mô 292.422 căn. Tổng số căn hộ đã hoàn thành và đã cấp phép xây dựng hoặc đã có chủ trương đầu tư xây dựng khoảng 413.000 căn. Tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2023, số lượng NOXH, nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp đã được khởi công là 9 dự án, với tổng số khoảng 18.768 căn. Trong đó, NOXH có 6 dự án và nhà ở công nhân là 3 dự án.

Bên cạnh đó, các địa phương đang tập trung triển khai gói hỗ trợ 120.000 tỷ đồng và đã có 20 tỉnh, thành công bố danh mục 52 dự án đủ điều kiện vay vốn theo Chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với nhu cầu vay vốn hơn 25.880 tỷ đồng. Trong đó, có 49 dự án NOXH với nhu cầu vay khoảng 24.655 tỷ đồng và 3 dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, với nhu cầu vay khoảng 1.230 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện nay, đã có một số dự án NOXH tại các địa phương được giải ngân với số vốn khoảng 83/1.095 tỷ đồng và đã ký hợp đồng vay vốn.

Bạc Liêu giải ngân bằng… 0?!

Đối với một tỉnh hạ tầng kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn như Bạc Liêu thì việc triển khai thực hiện Nghị quyết 33 của Chính phủ thật sự là cơ hội cho nhiều lao động có thu nhập thấp và giúp họ có điều kiện được an cư. Việc làm này càng có ý nghĩa hơn trong điều kiện nhiều gia đình trẻ hiện nay có nhu cầu ra xây dựng mái ấm cho riêng mình với mức thu nhập chấp nhận được. Đặc biệt là tình trạng nhiều nhà máy, xí nghiệp trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu hiện nay vẫn chưa xây dựng được nhà ở tập trung cho công nhân, nên có đến hàng trăm lao động phải sống trong những khu nhà trọ ọp ẹp, ẩm thấp và không đảm bảo vệ sinh môi trường, làm ảnh hưởng đến sức khỏe sau những giờ lao động vất vả. Thế nhưng, đến nay Bạc Liêu vẫn chưa xây dựng được một dự án NOXH nào từ Nghị quyết 33 và giải ngân từ gói 120.000 tỷ đồng tại Bạc Liêu vẫn là bằng 0!

Nguyên nhân của bất cập này không phải người dân không có nhu cầu mua NOXH hay công nhân không có nhu cầu được sống trong các khu tập thể, mà gần như các dự án BĐS trên địa bàn tỉnh đến nay đều vướng và bị ách tắc!

Theo Sở Xây dựng tỉnh Bạc Liêu, lý do tỉnh khó triển khai và khó thu hút các dự án NOXH là do Bạc Liêu không có quỹ đất sạch phục vụ cho việc kêu gọi đầu tư dự án NOXH. Trong khi đó, các dự án nằm trong kế hoạch triển khai đều chưa thực hiện xong công tác giải phóng mặt bằng, thu hồi đất, chỉ có duy nhất dự án nhà ở công nhân nằm trong Khu công nghiệp Trà Kha là có mặt bằng đất sạch, nhưng quy mô quá nhỏ.

Với thực trạng như vậy, chẳng có nhà đầu tư nào lại dám vào đăng ký xây dựng NOXH khi đất chưa sạch và hạ tầng chưa có?! Thậm chí, có đất sạch rồi chưa chắc nhà đầu tư đã dám làm, vì lợi nhuận mang lại từ dự án NOXH quá thấp, rủi ro lại cao, như dự án NOXH ở khóm 10 (Phường 1, TP. Bạc Liêu) triển khai cả chục năm nay vẫn nằm “im ru” là một minh chứng.

Bên cạnh đó, đối với quỹ đất 20% của các dự án nhà ở thương mại, dự án khu đô thị dành cho phát triển NOXH, đến nay nhiều chủ đầu tư vẫn chưa hoàn thành việc đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật theo quy định nên cũng chưa phát triển được các dự án NOXH. Hoặc quỹ đất này đã dành cho việc bồi thường, tái định cư nên cũng không còn để triển khai các dự án NOXH ngay ở khu vực đô thị vốn được xem là thị trường nhà ở có nhu cầu cao. Trên thực tế, có những dự án phát triển NOXH được xây dựng ở một số huyện vào những năm trước đây, nhưng đến nay các doanh nghiệp vẫn chưa bán được nhà, do phần lớn nhu cầu mua nhà chỉ tập trung ở khu vực đô thị.

Ngoài ra, việc vướng các cơ chế, chính sách trong quan hệ tín dụng và những ràng buộc trong xây dựng NOXH cũng làm cho Đề án xây dựng NOXH trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đến nay vẫn còn gặp khó và cần ngay các giải pháp để khai thông. Vì trên thực tế, nhiều địa phương khác đã làm được việc này và dòng vốn đã được “bơm vào” thị trường BĐS. Song, muốn làm được việc này, thị trường BĐS ở Bạc Liêu phải được minh bạch hóa và tránh nạn “làm giá” từ “cò đất”, “cò nhà” và thay nhau hét giá trên trời.

Theo thống kê của Sở Xây dựng, giá đất tại Bạc Liêu cao hơn từ 1 - 2 lần so với khu vực TP. Cần Thơ và đây chỉ là “giá ảo”. Chính sự tăng “giá ảo” này đã đẩy thị trường BĐS của tỉnh Bạc Liêu rơi vào cảnh “đóng băng” và nhiều khu dân cư hiện nay treo đầy biển bán nhà nhưng vẫn không ai mua và làm mất đi cơ hội của những người có nhu cầu muốn mua nhà. Do vậy, việc thúc đẩy thị trường BĐS phát triển “an toàn, lành mạnh và bền vững” theo đúng chỉ đạo của Nghị quyết 33 không chỉ có ý nghĩa chiến lược giúp cho thị trường BĐS phát triển nhanh, lấy lại đà tăng trưởng, mà còn tham gia giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội.

Một vấn đề đáng quan tâm khác, Bạc Liêu rất cần phát triển các dự án NOXH, nhưng những dự án ấy phải được giao cho những doanh nghiệp có năng lực về tài chính và kinh nghiệm về quản trị, nhằm tránh mắc phải vết xe đỗ như Dự án NOXH ở Khu dân cư Thiên Long (Phường 5, TP. Bạc Liêu) khi người dân phải sống trong cảnh nước ngập vào mùa mưa và bị đẩy vào thế tiến thoái lưỡng nan “muốn đi cũng không được, muốn ở cũng chẳng xong”.