Và nếu phải tìm một “nhịp tim” dẫn dắt sự phát triển này, thì Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp Niêm yết (VLCA) cùng Bộ Tiêu chí Quản trị Công ty Việt Nam (VCGS) do các cơ quan và định chế tài chính hàng đầu tổ chức, gồm Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Báo Tài chính - Đầu tư và CTCP Quản lý Quỹ Dragon Capital Việt Nam chính là minh chứng rõ nét nhất.

Từ giải thưởng thành thước đo chất lượng và cam kết phát triển bền vững

Năm 2014 được xem là dấu mốc quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam, khi Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp Niêm yết (VLCA) chính thức bổ sung hạng mục Quản trị công ty (QTCT) nhằm vinh danh các doanh nghiệp thực hiện tốt quy định về QTCT.

Đến năm 2018, Bộ Tiêu chí đánh giá Quản trị Công ty Việt Nam (Vietnam Corporate Governance Scorecard - VCGS) lần đầu được xây dựng và áp dụng tại VLCA. Bộ tiêu chí này được thiết kế dựa trên nguyên tắc QTCT của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế; đồng thời, điều chỉnh để phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp Việt Nam. Đây là bước tiến quan trọng, giúp đánh giá toàn diện tình hình thực thi QTCT của các doanh nghiệp niêm yết, tạo cơ sở để cơ quan quản lý xây dựng kế hoạch chuẩn hóa chất lượng QTCT, đưa Việt Nam tiệm cận các thông lệ tốt nhất trong khu vực ASEAN và quốc tế.

Giải thưởng QTCT của VLCA vì thế không chỉ đơn thuần là một hạng mục vinh danh những doanh nghiệp đang thực hành QTCT tốt nhất, mà còn trở thành lộ trình mang tính định hướng chiến lược cho thị trường chứng khoán - thúc đẩy minh bạch, nâng cao uy tín và vị thế của TTCK Việt Nam.

Các tiêu chí VLCA – VCGS không dừng lại ở việc đo lường mức độ tuân thủ pháp luật, mà còn tập trung vào thực hành quản trị hiệu quả, minh bạch và bền vững. Tỷ trọng tiêu chí về thông lệ tốt đã được nâng từ 30% khi mới áp dụng lên 40% hiện nay - một minh chứng rõ nét cho định hướng kiên trì của Ban Tổ chức: đưa doanh nghiệp từ “quản trị tuân thủ” sang “quản trị kiến tạo giá trị”. Đây cũng chính là bản chất của QTCT hiện đại - quản trị không chỉ để đáp ứng quy định, mà để tạo ra giá trị dài hạn cho cổ đông, các bên liên quan, xã hội và cả thị trường.

VLCA – VCGS: Không chỉ là chuẩn mực, mà còn là sự vinh danh

Điểm đặc biệt của VLCA – VCGS là không dừng lại ở việc lựa chọn những doanh nghiệp xuất sắc rồi khép lại trong một lễ trao giải. Bộ khung này thực sự đóng vai trò như thước đo chất lượng phản ánh toàn cảnh QTCT gắn với các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) của thị trường.

Các tiêu chí đánh giá trong VLCA – VCGS được cập nhật thường xuyên, bám sát những thay đổi của pháp luật như Luật Chứng khoán 2019, Luật Doanh nghiệp 2020, đồng thời tiệm cận những chuẩn mực quốc tế mới nhất, tiêu biểu là Bộ Nguyên tắc QTCT G20/OECD 2023. Nhờ vậy, VCGS đã trở thành bộ khung tham chiếu không thể thiếu cho mọi doanh nghiệp niêm yết bất kể quy mô.

Từ đây, mỗi doanh nghiệp có thể tự so sánh, xác định khoảng cách giữa mình và chuẩn mực tốt nhất, qua đó xây dựng kế hoạch cải thiện quản trị cả ngắn hạn lẫn dài hạn. Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán, VCGS không chỉ là công cụ đánh giá, mà còn là đòn bẩy củng cố niềm tin của nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ quốc tế đang tìm kiếm một điểm đến an toàn, minh bạch và hướng tới phát triển bền vững.

Trong kỳ VCGS 2024, có 25 doanh nghiệp được vinh danh ở hạng mục QTCT tốt nhất, với các thực hành quản trị hiện đại như: tổ chức Đại hội đồng cổ đông song ngữ, kết hợp hình thức trực tiếp và trực tuyến; minh bạch các nghị quyết chưa thực hiện và những giao dịch cần Đại hội đồng cổ đông phê duyệt; công bố thông tin ESG và quản trị rủi ro môi trường - xã hội; đồng thời tự đánh giá hiệu quả hoạt động của Hội đồng Quản trị.

Quản trị công ty tốt – Nam châm thu hút vốn chất lượng

Không cần những bảng thống kê dài dòng, sức nặng của QTCT được thể hiện rõ qua thành quả thị trường chứng khoán Việt Nam ghi dấu trong những năm qua. Trong các năm 2017 - 2023, điểm số QTCT của Việt Nam trong Thẻ điểm Quản trị công ty ASEAN (ASEAN Corporate Governance Scorecard – ACGS) bền bỉ đi lên, từng bước tiệm cận chuẩn mực khu vực. Và đáng tự hào hơn, ở các kỳ ACGS 2017, 2019, 2021, đã có doanh nghiệp Việt được xướng tên “Tài sản đầu tư có giá trị của Đông Nam Á” - danh hiệu mà mười năm trước vẫn còn xa vời như một giấc mơ.

QTCT tốt vì thế không chỉ tạo nên một “lớp phòng vệ” chắc chắn trước sóng gió thị trường, mà còn trở thành “thỏi nam châm” thu hút dòng vốn dài hạn, có trách nhiệm. Trong mắt nhà đầu tư quốc tế, minh bạch, tuân thủ và định hướng bền vững không còn là lợi thế bổ sung, mà là điều kiện tiên quyết để chọn điểm đến cho đồng vốn của mình.

Vai trò dẫn dắt của HOSE và các tổ chức đồng hành 

Đằng sau thành công của VLCA – VCGS là sự dẫn dắt đầy chiến lược của các cơ quan quản lý và tổ chức đồng hành. HOSE không chỉ vận hành thị trường, mà còn đóng vai trò “cầu nối tri thức”, liên tục phối hợp tổ chức các diễn đàn, hội thảo chuyên sâu về QTCT cùng ESG và minh bạch thông tin. Những sáng kiến này đã góp phần lan tỏa tinh thần quản trị tốt đến từng doanh nghiệp niêm yết, biến khái niệm QTCT từ lý thuyết thành hành động cụ thể.

Hội đồng chung khảo quy tụ lực lượng đa dạng: từ các cơ quan quản lý thị trường như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, HOSE, HNX, VSDC; đến giới học thuật, hiệp hội nghề nghiệp và Báo Tài chính - Đầu tư. Đặc biệt, sự đồng hành và tài trợ của Dragon Capital đã bảo đảm cho VLCA nguồn lực vững vàng để duy trì chất lượng và uy tín.

Dù mới tham gia trong những năm gần đây, Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam (VIOD) đã nhanh chóng khẳng định vai trò then chốt trong việc chuẩn hóa và cải tiến các tiêu chí VCGS, bảo đảm bộ tiêu chí vừa bám sát pháp luật Việt Nam, vừa tiệm cận thông lệ quốc tế. Sự góp sức của các chuyên gia từ Big 4 - bốn công ty kiểm toán hàng đầu thế giới - cũng giúp quá trình đánh giá đạt tính khách quan và chuẩn mực cao.

Sự cộng hưởng của ba “mũi nhọn” này không chỉ nâng tầm QTCT như một hệ thống quản trị và kiểm soát, mà còn biến nó thành một cấu phần của năng lực cạnh tranh doanh nghiệp. Đây chính là động lực thúc đẩy nhanh và mạnh chiến lược QTCT gắn với phát triển bền vững, qua đó nuôi dưỡng niềm tin của công chúng đầu tư và gia tăng giá trị cho thị trường.

Tầm nhìn 2025 – Khi quản trị trở thành thương hiệu quốc gia

Trên hành trình nâng hạng thành thị trường mới nổi, Việt Nam xác định: quản trị công ty tốt không phải lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc. Nhà đầu tư toàn cầu ngày càng chú trọng năng lực quản trị và minh bạch thông tin, coi đây là “hộ chiếu vàng” để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn chất lượng và mở rộng thị trường quốc tế.

Với vai trò đối tác kỹ thuật của VLCA, Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam liên tục triển khai những sáng kiến thực tiễn nhằm khuyến khích doanh nghiệp áp dụng QTCT hiệu quả. Có thể kể đến VNCG50 - chương trình thu hẹp khoảng cách quản trị giữa các doanh nghiệp niêm yết Việt Nam và chuẩn mực ASEAN; hay Sáng kiến Quản trị công ty Bứt phá (BCGI) - bộ công cụ đào tạo và đánh giá quản trị đang trở thành “kim chỉ nam” cho nhiều doanh nghiệp.

Năm 2025, cùng với những cải tiến liên tục của Bộ Tiêu chí Quản trị Công ty Việt Nam, Cuộc Bình chọn Doanh nghiệp Niêm yết (VLCA) đặt mục tiêu đưa QTCT Việt Nam tiệm cận chuẩn mực mới: tạo giá trị dài hạn, gắn với phát triển bền vững. Quản trị tốt sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp đứng vững trước biến động toàn cầu, mà còn là “giấy thông hành” để thị trường chứng khoán Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính quốc tế.