“Ông lớn” thứ hai ngành ô tô “nhảy” vào đầu tư trạm sạc

Ngày 19/6, trao đổi với phóng viên, ông Bùi Văn Hữu - Chủ tịch HĐQT TMT Motors thêm một lần nữa khẳng định cam kết đầu tư và triển khai 30.000 trạm sạc trên toàn quốc đến năm 2030 của Công ty. Đây là cách để người tiêu dùng Việt Nam tin tưởng và yên tâm sử dụng các loại xe điện do TMT sản xuất lắp ráp (hợp tác với thương hiệu Wuling của SGMW và các thương hiệu mới).

Trạm sạc do TMT Motors đầu tư gồm sạc nhanh, sạc tiêu chuẩn và tích hợp thêm các dịch vụ tiện ích khác.

Đại diện doanh nghiệp cho biết hệ thống sạc này sẽ "mở" cho tất cả xe điện của các thương hiệu, không chỉ giới hạn các thương hiệu xe mà công ty phân phối.

Chia sẻ với phóng viên, ông Bùi Văn Hữu cho biết: Tháng 6 này, TMT đã triển khai một dự án trạm sạc với giai đoạn đầu tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội mang tên TMT Charge. Hiện nay, hãng đang làm việc với chính quyền 2 thành phố này để có thể được nhận mặt bằng triển khai dự án. Mục tiêu trong 2025, Công ty này sẽ mở khoảng 200 trạm sạc, số còn lại (khoảng 28.800 trạm) sẽ hoàn thành tới hết năm 2029.

Ông Hữu cho rằng, các địa phương, đặc biệt các thành phố lớn đang có những hành động để hướng tới việc giảm thiểu carbon, trung hòa khí thải nên điện hóa phương tiện là xu hướng tất yếu. "Hiện nay đã có nhiều taxi, xe buýt điện, sắp tới sẽ là xe tải điện", ông đánh giá. Vì vậy, lắp đặt trạm sạc sẽ phục vụ lượng phương tiện này".

Tại Việt Nam, hiện chỉ mới có VinFast là doanh nghiệp sản xuất ô tô điện đầu tư hệ thống trạm sạc, với độ phủ rộng khắp cả nước. Đây được xem là một lợi thế lớn của VinFast trong việc tiêu thụ sản phẩm xe điện do hãng sản xuất. Các thương hiệu khác chỉ có lựa chọn sạc kèm xe tại nhà, tại showroom hoặc các trạm sạc của các đơn vị cung cấp độc lập, với số lượng còn hạn chế.

Chủ lực trong lĩnh vực sản xuất và lắp ráp xe tải (từ 5 tạ đến 40 tấn gồm: xe tải thùng, xe ben, xe 1 cầu chủ động và xe 2 cầu chủ động), cuối năm 2025, TMT Motors sẽ tập trung phát triển các dòng sản phẩm xe tải điện, chuẩn sạc châu Âu, có tải trọng từ 1 tấn ÷ 8 tấn; đồng thời phát triển các loại sản phẩm xe van điện có thể tích từ 7 km3 ÷ 15 km3.

Đối với dòng xe du lịch, TMT Motors hiện đang phân phối các mẫu xe điện của thương hiệu Wuling (thương hiệu từ Trung Quốc, thuộc SGMW - liên doanh của SAIC Motor, GM và Wuling).

Dự kiến 6 tháng cuối năm 2025, TMT Motors sẽ cho ra mắt 4 dòng xe điện: Nano S05 EV,  xe điện 2 cửa; MPV chạy điện 7 chỗ; Macaron 4, mẫu xe điện 2 cửa và 4 cửa và Bingo 261 thế hệ mới.

Với chiến lược phát triển này, việc đầu tư trạm sạc của TMT Motors được đánh giá là đúng hướng, cho thấy quyết tâm "đi đường dài" với hoạt động sản xuất, lắp ráp và kinh doanh ô tô điện của doanh nghiệp.

Mặt khác, doanh nghiệp này cũng không giấu chiến lược muốn đi trước để chiếm lĩnh thị phần hạ tầng - một "miếng bánh" mà đến nay vẫn còn trống ở phân khúc phổ thông.

Bài toán khó, không dễ giải!

Thực tế, việc xây dựng trạm sạc không đơn thuần chỉ là cắm cột điện, mà đòi hỏi hệ thống giám sát, bảo trì, đồng bộ phần mềm, hỗ trợ thanh toán, quản lý công suất điện và đàm phán với địa phương để có mặt bằng hợp lý.

Với quy mô 30.000 trạm, nếu ước tính ít nhất mỗi trạm cần khoảng 300 triệu đồng thì chi phí đầu tư tổng vốn đầu tư sẽ lên tới con số 9.000 tỷ đồng. Một khoản vốn đầu tư rất lớn, được cho là “quá sức” với TMT Motors hiện nay.

Quan trọng hơn, đó là tìm “mặt bằng” cho các trạm sạc này ở các thành phố lớn (như Hà Nội. TP. Hồ Chí Minh), nơi “tấc đất tấc vàng ” là không đơn giản.

Mặt khác  30.000 trạm sạc là con số lớn, lớn hơn toàn bộ hệ thống trạm sạc hiện có trên cả nước (kể cả của VinFast).

Trong khi, nếu chỉ để phục vụ “nội bộ” thì hiện lượng xe điện do TMT Motors cung cấp còn nhỏ.  Năm 2024, TMT bán được 1.358 xe điện, chủ yếu là mẫu Wuling HongGuang Mini EV lắp ráp nội địa. Trong kế hoạch năm 2025, Công ty đặt mục tiêu bán 8.075 xe, trong đó 3.404 xe là xe điện, tăng gần 2,5 lần so với năm trước, nhưng vẫn còn rất nhỏ trong tương quan thị trường.

Ngay cả khi TMT đạt được kế hoạch 3.404 xe điện năm 2025, và tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo thì với tốc độ tăng trưởng doanh số hiện tại, hệ thống 30.000 trạm sạc có thể vẫn rất thừa so với lượng xe mà Công ty đang triển khai.

Lãnh đạo TMT cũng hé lộ dự định các trạm sạc này không chỉ để phục vụ cho các mẫu xe điện mà TMT đang cung cấp mà còn “mở” ra với sản phẩm xe điện của các thương hiệu khác.

Tính toán của nhà đầu tư cũng nhắm đến hệ thống xe taxi, xe tải, xe bus điện của 2 thành phố lớn.

Tuy nhiên, hiện dung lượng thị trường ô tô nói chung tại Việt Nam còn nhỏ, xe điện,  dù có tốc độ phát triển nhanh, song vẫn chiếm tỉ lệ thấp.

Làn sóng đầu tư vào trạm sạc không chỉ có 2 nhà sản xuất ô tô là VinFast và TMT mà còn nhiều doanh nghiệp khác như:  EverEV, SOLAREV, Quỹ đầu tư GreenYellow Việt Nam, Eboost, EV One, EverCharge, EVG, Charge Plus, DatCharge, Rabbit EVC, VuPhong Energy, Autel, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tổng Công ty Điện lực Dầu khí (PV Power)… 

VinFast - doanh nghiệp duy nhất có doanh số xe điện tăng trưởng nhanh, chiếm thị phần lớn đã và đang đầu tư vào hệ thống trạm sạc riêng (đang miễn phí toàn bộ chi phí sạc đến giữa năm 2027). Với mục tiêu bán 280.000 xe vào năm 2025 và 1 triệu xe vào năm 2030, VinFast có lý do để "giữ chân" khách hàng trong một hệ sinh thái độc lập, và không cần phải sử dụng trạm sạc của TMT.

Chưa kể, các hãng xe khác đều đang “tính toán” rất cẩn trọng trong việc đưa các mẫu xe thuần điện (có nhu cầu lớn về trạm sạc) vào Việt Nam. Thay vì "giải bài toán" trạm sạc, hầu hết các thương hiệu xe ô tô đều tính đến việc giới thiệu các mẫu xe hybrid, thay vì xe thuần điện.

Thị trường xe điện trong nước đang bước sang giai đoạn mới, đầu tư phát triển trạm sạc là cần thiết và hợp lý. Tuy nhiên, đầu tư phát triển bao nhiêu, theo chiến lược nào... lại rất cần sự tính toán, cân nhắc kỹ của doanh nghiệp cũng như giải pháp, chính sách hỗ trợ của địa phương và Chính phủ.